مەشىتتىڭ اينالاسى قورشالىپ، گۇل ەگەتىن گۇلزار الاڭدارى رەتتەلىپ، اينالاسى اسفالتتەلىپ، قۇداي ءۇيىنىڭ الدىنا ويۋلى تاستار توسەلىپ اۋىلعا ەرەكشە رەڭ بەرىپ تۇر. جالپى اۋىلعا مەشىت سالۋ جۇمىسى تۋرالى باستاما اۋەل باستان اۋىل تۇرعىندارى تاراپىنان بولعان. سول باستامانى اۋىلدىڭ پەرزەنتى، اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى، كاسىپكەر بايكەن امەتجانوۆ قولداپ، دەمەۋشىلىك جاساپ، ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن اللانىڭ جەردەگى ءۇيىن وزگەشە جوبامەن سالىپتى.
الاقانداي اۋىلعا ايبار مەن كورىكىمەن ايرىقشا ءسان بەرىپ تۇرعان مەشىت اۋلاسى قىزىلدى-جاسىلدى شارلار ءىلىنىپ، قولدارىنا ءتۇرلى جالاۋشا ۇستاعان جاستار ايتۋلى شاراعا ەرەكشە ءۇن قوستى دەسەك بولادى.
وسىلايشا سوزاق اۋدانىنىڭ 90 جىلدىعىنا وراي بالدىسۋ اۋىلىندا بارشا مۇسىلمان قاۋىمىنىڭ قۋانىشىنا اينالعان 80 ورىندىق مەشىت ەل يگىلىگىنە بەرىلدى.
شاراعا قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى نايب ءمۇفتيى، تۇركىستان وبلىسىنىڭ وكىل يمامى ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى، قازاقستان قاجىلار قاۋىمداستىعىنىڭ ءتوراعاسى ەركىن قاجى دۋانايەۆ، تۇركىستان وبلىسى قوجا احمەت تۇركىستان مەشىتىنىڭ نايب يمامى، قاري سۇلەيمەن قاجى، تۇركىستان وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتتارى قانجىگىت قاجى، تالعات بايماحانوۆ، سوزاق اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى سەكسەنباي قاجى تۇرىسبەكوۆ، اۋىلدىڭ بۇرىنعى يمامى توقتاربايقاجى مولدابەكوۆ سياقتى ءبىرقاتار ازاماتتار قاتىسىپ، بالدىسۋ اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىن جاڭا مەشىتتىڭ بوي كوتەرۋىمەن قۇتتىقتادى.
سالتاناتتى شارادا الدىمەن قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى نايب ءمۇفتيى، تۇركىستان وبلىسىنىڭ وكىل يمامى ناۋرىزباي قاجى تاعان ۇلى جالپى اۋدان جۇرتشىلىعىن، اۋىل تۇرعىندارى مەن قوناقتاردى جاڭا مەشىت ءۇيىنىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتاپ مەشىتكە وزىمەن الا كەلگەن قۇران كىتابىن سىيعا تارتتى.
اۋىل تۇرعىندارى اتىنان استانادان كەلگەن قوناقتىڭ يىعىنا اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى، كاسچىپكەر بايكەن امەتجانوۆ شاپان جاۋىپ، ات مىنگىزدى. الايدا باس ءمۇفتيدىڭ ورىنباسارى سىپايىلىق تانىتىپ، يىعىنداعى شاپاندى اۋىل اقساقالدارىنىڭ ءبىرى كيگىزدى. مەشىتتىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا كەزەكتى ءسوز العان ەركىن قاجى:
– مەن وسى مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىندا ءتۇرلى قىزمەتتەر اتقارىپ جۇرگەن جىلدار ىشىندە كوپتەگەن مەشىتتەردىڭ اشىلۋىنا قاتىستىم. الايدا تۋرا ءدال بۇگىنگىدەي بالدىسۋ اۋىلىندا اشىلعان مەشىتتىڭ سالتاناتىندا تۇرعانداعىداي تولقىعان ەمەس ەدىم. بىردە جامبىل وبلىسىندا قازاقتىڭ كەمەل جازۋشىلارىنىڭ ءبىرى شەرحان اعامىزدىڭ اۋىلىنداعى اشىلعان مەشىتتە شەرحان اعامىز «وسى مەشىت سالىنعان جەر بۇرىنعى مەشىتتىڭ ورنى بولاتىن. كەڭەس وكىمەتى جىلدارى مەشىت تۇگەلدەي قيراتىلىپ كەتتى. سول مەشىتتىڭ قيراندى ورنىندا جىلدارى بويى بايعىز شاقىرىپ، ءتۇن بالاسى حالىق ۇرەيىن الىپ، اۋىل ماڭايىنا قورقىنىش تۋدىرىپ، جاماندىق شاقىرعانداي بولاتىن. ەندى مىنە تاۋەلسىزدىگىمىز كەلىپ، مەشىت قايتا بوي كوتەرىپ بايعىزدىڭ ورنىنا ازاننىڭ ءۇنىن ەستيتىندەي جاڭا، عاجاپ زامان تۋدى» دەگەن بولاتىن. مەن دە بۇگىن سول شەرحان اعام باسىنان كەشكەن قۋانىشتى جاعدايدى باسىمنان كەشىپ تۇرعانىما، وسىنداي كۇن تۋدىرعان جاراتقانعا شەكسىز ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. ەندى مەنىڭ اۋىلىمدا دا جاڭا مەشىت بوي كوتەردى. اۋىل ازاماتتارىنا، اعايىندارعا، جاستارعا، قاريالارعا ايتارىم مەشىت ءۇيى بوس تۇرماسىن. مەشىتتە ءجيى-جيى باس قوسىڭىزدار. مەشىتكە اۋىل حالقى جيىرەك باس قوسسا ۇرلىق-قارلىقتان، وسەك-اياڭنان، ادەپسىز قىلىقتان، جامان ادەتتەردەن ارىلا تۇسەر ەدى. مەن سىزدەرگە، سىزدەردىڭ جانۇيالارىڭىزعا تەك جاقسىلىقتار بولۋىن تىلەيمىن، – دەدى.
سالتاناتتى اشىلۋدان كەيىن جيىلعان كوپشىلىك جۇما نامازىنا قاتىستى. ودان كەيىن ارنايى داستارحان جايىلىپ كەلگەن قوناقتار مەن جيىلعان جاماعاتتا ارناپ اس بەرىلىپ، ءارۋاقتاردىڭ رۋحىنا قۇران وقىلدى.
ماقسات قارعاباي، جۋرناليست.
