سەنات بەيسەنبىدە وتكەن پلەنارلىق وتىرىسىندا قارجى نارىعىن دامىتۋ، قارجىلىق قىزمەت تۇتىنۋشىلارىنىڭ قۇقىعىن قورعاۋ، بايلانىس سالاسىن رەتتەۋشى زاڭ جوباسىن ەكى وقىلىمدا قاراپ، ءوز تۇزەتۋلەرىن ەنگىزىپ، ماجىلىسكە كەرى قايتاردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
زاڭ جوباسى ءبىرقاتار ماڭىزدى باعىتتى قامتىپ وتىر. ەڭ الدىمەن، قۇجاتتا ازاماتتاردىڭ اتىنا زاڭسىز نەسيە راسىمدەۋگە توسقاۋىل قويۋ كوزدەلگەن. سەناتور سەرگەي كارپليۋكتىڭ ايتۋىنشا، العاش رەت اتىنا نەسيە راسىمدەۋشى ازاماتتار بانككە نەمەسە ميكروقارجى ۇيىمىنا مىندەتتى تۇردە ءوزى كەلۋى ءتيىس. بۇل تالاپ ورىندالماسا، مۇنداي نەسيەلەر سوتقا جەتكىزبەي-اق بىردەن ەسەپتەن شىعارۋعا جاتادى.
سونىمەن قاتار، تۇتىنۋشىلىق، كەپىلسىز ونلاين-نەسيە راسىمدەۋدە 24 ساعاتتىق "سۋىتۋ كەزەڭى" ەنگىزىلەدى. بۇل ازاماتتارعا نەسيە الماس بۇرىن قايتا ويلانىپ، ءوز شەشىمدەرىن تاعى ءبىر رەت باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇدان بولەك، 21 جاستان كىشى جانە 55 جاستان اسقان ازاماتتار كەپىلسىز تۇتىنۋشىلىق نەسيە الۋى ءۇشىن ەلەكتروندى ۇكىمەت پورتالى ارقىلى ارنايى كەلىسىم الۋعا مىندەتتەلەدى. سونداي-اق، مەرزىمدى اسكەري قىزمەتىن وتەپ جۇرگەن ساربازدارعا نەسيە مەن ميكروقارىز بەرۋگە تىيىم سالىنادى (!).
زاڭ جوباسىندا الاياقتىق جولمەن راسىمدەلگەن نەسيەلەردى بانكتەر مەن قارجى ۇيىمدارىنىڭ ەسەبىنەن ەسەپتەن شىعارۋدىڭ جاڭا نەگىزدەرى كەڭەيتىلگەن. سونداي-اق، بانكتەرگە كۇماندى وپەراسيالاردى انىقتاعان جاعدايدا كليەنتتىڭ شوتىنداعى تولەمدەر مەن اقشا اۋدارىمدارىن 5 جۇمىس كۇنىنە دەيىن توقتاتىپ، كليەنتكە قىزمەت كورسەتۋدى شەكتەۋگە قۇزىرەت بەرىلەدى. بۇل رەتتە، بانكتەر مەن موبيلدىك وپەراتورلار ۇلتتىق بانكتىڭ انتيفرود-ورتالىعىمەن تىكەلەي بايلانىس ورناتىپ، كۇدىكتى وپەراسيالار بويىنشا اقپارات الماسىپ وتىرادى.
بايلانىس سالاسىنا دا ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى. اتاپ ايتقاندا، SIM-كارتالاردى بيومەتريالىق تەكسەرۋدەن وتپەگەن ازاماتتارعا ساتۋعا تىيىم سالىنادى. ءبىر ادامعا تىركەلەتىن SIM-كارتانىڭ سانى 10-نان اسپاۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە، ابونەنتتىك ءنومىردى باسقا بىرەۋدىڭ اتىنا راسىمدەۋگە رۇقسات ەتىلمەيدى.
زاڭ جوباسىندا ازاماتتاردىڭ سوتتان تىس بانكروتتىق ءراسىمىن جەڭىلدەتەتىن نورمالار قاراستىرىلعان. مىسالى، نەسيە بيۋرولارىنا ەنگىزىلمەگەن مىندەتتەمەلەر اۆتوماتتى تۇردە ەسەپتەن شىعارىلادى.
قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ ءتورايىمى ءمادينا ءابىلقاسىموۆانىڭ ايتۋىنشا، زاڭ جوباسى قازاقستاندا شەتەلدىك بانكتەردىڭ فيليالىن اشۋ ءتارتىبىن جەڭىلدەتۋگە باعىتتالعان. بۇعان دەيىن ەلىمىزدە شەتەلدىك بانكتىڭ فيليالىن اشۋ ءۇشىن نەگىزگى كومپانيانىڭ اكتيۆى كەم دەگەندە 20 ملرد دوللار بولۋى ءتيىس ەدى. الايدا بەس جىل ىشىندە بۇل تالاپتىڭ كەسىرىنەن ءبىر دە ءبىر شەتەلدىك بانك قازاقستانعا كەلمەگەن. ەندى بۇل تالاپ 10 ملرد دوللارعا دەيىن تومەندەتىلدى. اگەنتتىك ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ولجاس قيزاتوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل قادام ەلىمىزگە شەتەلدىك بانكتەردىڭ كىرۋىن تەزدەتۋگە ىقپال ەتەدى.
شەتەلدىك بانكتەردىڭ فيليالدارىنا ۆاليۋتالىق اقشا ايىرباس وپەراسياسى، كاستودياندىق قىزمەت، ترانسفەر-اگەنتتىك قىزمەت كورسەتۋ، سينديكاتتالعان قارجىلاندىرۋعا قاتىسۋ جانە تولەم كارتالارىن شىعارۋ سياقتى جاڭا قىزمەت تۇرلەرىن ۇسىنۋعا رۇقسات بەرىلەدى. سونىمەن قاتار، بانك ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرىنەن باسقارۋشىلىق تاجىريبە تالاپ ەتىلمەيدى، ال بانك جەتەكشىلىگىنە ميكرونەسيە ۇيىمدارىنداعى ەڭبەك ءوتىلى دە ەسكەرىلەدى.
قۇجاتتا ساقتاندىرۋ جانە باعالى قاعازدار نارىعىن دامىتۋ باعىتىندا دا ماڭىزدى قادامدار قاراستىرىلعان. ساقتاندىرۋ كومپانيالارى IT سالاسىنداعى ينۆەستيسيالىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتەدى. ولار ەندى ساقتاندىرۋ قىزمەتىن اۆتوماتتاندىرۋ ءۇشىن قاجەتتى باعدارلامالىق ونىمدەردى وزدەرى ازىرلەپ، ەنشىلەس IT-كومپانيالار قۇرا الادى.
الەۋمەتتىك تۇرعىدان وسال توپتاردىڭ قارجى قىزمەتىنە قولجەتىمدىلىگى دە كەڭەيتىلەدى. توتەنشە جاعداي كەزىندە زارداپ شەككەن ازاماتتار مەن الەۋمەتتىك وسال توپتارعا جاتاتىن ادامداردىڭ نەسيە قارىزدارىن رەتتەۋ كەزىندە قوسىمشا قورعانىس شارالارى ەنگىزىلەدى. سونداي-اق، بانكتىك نەسيەلەر بويىنشا ءبىرقاتار ايىپپۇلدار الىنىپ تاستالىپ، نەسيە كەلىسىمشارتتارى بويىنشا الىناتىن كوميسسيالاردىڭ شەكتى مولشەرىنە شەكتەۋ قويىلادى.
تاعى ءبىر ماڭىزدى جاڭالىق – "وتباسى بانكىنە" مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ جيناقتاۋ جۇيەسى اياسىندا ءبىلىم بەرۋ نەسيەلەرىن بەرۋگە قۇقىق بەرىلەدى.
بۇعان دەيىن 2024 جىلدىڭ شىلدەسىندە ءباا-نىڭ Abu Dhabi Commercial Bank PJSC (ADCB) بانكى قازاقستانداعى ەنشىلەس ۇيىمى – Al Hilal يسلام بانكىن ساتىپ الۋعا جانە بانكتىك حولدينگ مارتەبەسىن الۋعا رۇقسات العان بولاتىن.
قۇجاتقا ەنگىزىلگەن وسى وزگەرىستەر ماجىلىستە قايتا قارالادى. سەنات ەنگىزگەن ۇسىنىستار مەن تولىقتىرۋلار ەلىمىزدەگى قارجى نارىعىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ازاماتتاردىڭ قارجى قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.
