وتكەن جىلدىڭ اياعىندا ەلىمىز ءۇشىن ايتۋلى وقيعا ورىن الدى. استاناداعى ۇلتتىق مۋزەيدە مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان ءقاريننىڭ توراعالىعىمەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ جۇمىسى قورىتىندىلانىپ، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋدا جولىندا قولعا الىنعان ۇلكەن جۇمىس ءوز مارەسىنە جەتكەن بولاتىن. مەملەكەتتىك كوميسسيا ءۇش جىلدان بەرى تىنىمسىز جۇمىس ىستەپ، تالاي اقتاڭداقتاردى اقتادى. وسىلايشا جوعالعانىمىز تابىلىپ، وشكەنىمىز جانعانداي كۇي كەشتىك.
سول كەزدە ايتۋلى شاراعا قاتىسقان مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەردان قارين ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جۇمىسى وتاندىق تاريحيشى عالىمدار ءۇشىن مازمۇندى جۇمىس بولعانىن اتاپ ءوتتى.
– مەملەكەتتىك كوميسسيا ءتيىمدى جۇمىس ىستەپ، بۇرىن-سوڭدى بولماعان وراسان زور شارۋانى جۇزەگە اسىردى. وسى جۇمىسقا بەلسەنە قاتىسىپ، كۇش-جىگەرىن جۇمساعان تاريحشى-عالىمدارىمىز بەن وزگە دە مەملەكەتتىك ورگاندارعا زور العىسىمدى بىلدىرەمىن.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان مەملەكەتتىك كوميسسيا تاريحي ادىلدىكتىڭ سالتانات قۇرۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوستى.
وسى رەتتە زەرتتەۋشى عالىمدارعا قۇندى تاريحي دەرەكتەرگە قول جەتكىزۋگە جاردەمىن تيگىزگەن ق ر باس پروكۋارتۋراسىنا، ۇقق مەن ءىىم ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز. بۇدان باسقا ايماقتىق دەڭگەيدەگى ەكسپەديسيالىق جۇمىستارعا بەلسەندى ۇلەس قوسقان وڭىرلەردەگى تاريحشى عالىمداردىڭ دا ەڭبەگى زور ەكەنىن اتاپ وتكىم كەلەدى، – دەدى مەملەكەتتىك كەڭەسشى.
ەرلان قارين شارا بارىسىندا ەلىمىز بويىنشا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا قاتىستى 72 تومدىق ماڭىزدى جيناقتى كوپشىلىككە تانىستىردى. كوپتومدىق وتكەنگە سالاۋات ايتىپ، تاريحقا جاڭاشا كوزقاراسپەن قاراۋعا جول اشاتىن قۇندى جيناق بولاتىنى ءسوزسىز.
وسىعان دەيىن شاڭ باسقان ارحيۆتەردە جاتقان قۇجاتتار الداعى ۋاقىتتا ماڭىزدى كينوتۋىندىلار مەن وزەكتى شىعارمالارعا نەگىز بولادى دەپ پايىمدايمىز.
ەڭ باستىسى بۇل كوپتومدىق ساياسي قۋعىن-سۇرگەن تاقىرىبىن ىندەتە جازىپ جۇرگەن جۋرناليستەرگە قۇندى دەرەككوزى بولاتىنى انىق.
الداعى ۋاقىتتا وسى 72 تومدىق جيناق ەلىمىزدىڭ بارلىق كىتاپحانالارىنا تارالىپ، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن تاقىرىبىنا قىزىعاتىن كەز كەلگەن ادامعا سول كەزدەگى زۇلمات جايىندا ءدال اقپارات الۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىنى ءسوزسىز.
Dalanews.kz اقپاراتتىق اگەنتتىگىنە مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ مۇشەسى، تاريحشى ماحاببات قوزىبايەۆا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ ءىسى قالاي جۇرگەنىن ايتىپ بەردى.
– ەلىمىز تاۋەلسىزدىگىن العاننان كەيىن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ جۇمىستارى 1995 جىلى باستالعان ەدى. سول جىلدار كەڭەستىك جۇيەنىڭ قۋعىن-سۇرگىنىنە ۇشىراعان 29 مىڭنان استام اقتالعان-دى. كەيىننەن بۇل جۇمىس توقتاپ قالدى. تەك 2020 جىلى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلعاننان كەيىن بۇل ءىس قايتا جانداندى. اينالدىرعان ەكى جىل ىشىندە 311 مىڭنان استام ەلىمىزدەن كۇشتەپ دەپورتاتسيالانعان ادامدار مەن اسكەري تۇتقىندار اقتالدى.
ايماقتاردا جۇمىس ىستەگەن عالىمدار دەپورتاتسياعا ۇشىراعان ادامداردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، ولاردى اقتاپ شىعۋعا ولشەۋسىز ۇلەس قوستى. وسى رەتتە مەملەكەتتىك كوميسسيا قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋعا قاتىستى ارناي تالابىن دايىنداپ شىققانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. الداعى ۋاقىتتا بۇل باعىتتاعى جۇمىستار جالعاسىن تاباتىن بولادى، – دەدى ماحاببات قوزىبايەۆا.
وسىعان دەيىن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا قاتىستى قولجەتىمدى 700 مىڭنان استام قۇجات بولسا، مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ بەلسەندى جۇمىسىنان كەيىن ونىڭ قاتارىنا تاعى دا 600 مىڭ قۇجات كەلىپ قوسىلدى.
الداعى ۋاقىتتا جيناقتالعان قۇجاتتاردىڭ ءبارىن كىتاپ ەتىپ شىعارۋ مۇمكىن ەمەس. سول سەبەپتى مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين جيناقتالعان قۇجاتتاردى ءتۇرلى باعىتتارعا جىكتەپ، ارنايى پورتالعا جۇكتەپ، قۇندى مالىمەتكە حالىقتىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءىسىن ق ر جوعارى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەككە تاپسىردى.
3 جىلعا سوزىلعان مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ جۇمىسى ساياسي قۋىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاپ قانا قويماي، جاڭا تاريحشىلار شوعىرىنىڭ قالىپتاسۋىنا جانە ەلىمىزدە ارحيۆ قاتىناستارى جۇمىستارىنىڭ زامان تالابىنا ساي جاندانۋىنا سەرپىن بەرگەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
