قوعام قايراتكەرى، ايتىسكەر اقىن مۇحامەدجان تازابەك “ۋاقىت كورسەتەدى” YouTube ارناسىنا بەرگەن سۇقباتىندا قوعامدا وزىنە قاتىستى ايتىلىپ جۇرگەن پىكىرلەر مەن سىندارعا جاۋاپ بەردى. سۇحبات بارىسىندا ول ءدىن جولىنداعى كوزقاراستارى، قوعامداعى ءرولى، قاڭتار وقيعاسى كەزىندەگى ارەكەتى مەن وتباسى مۇشەلەرىنە قاتىستى سۇراقتارعا ەگجەي-تەگجەيلى توقتالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
سۇحبات بارىسىندا جۋرناليست تازابەكتىڭ كەزىندە ءدىن جولىندا اداسقانى جايلى ايتقان ءسوزىن ەسىنە سالدى. اقىن بۇل اقپاراتتىڭ بۇرمالانىپ كەتكەنىن جەتكىزدى.
"قوعامدا تاراعان سوزدەردىڭ كوبى ول جەردە بولعان اڭگىمە جونىندە ەمەس، سوعان كوزقاراستار جايىندا. "ساماۋرىننىڭ سۋى اعىپ، سامارقاندى سۋ الدى" دەگەندەي ءبىز ۇستازداردىڭ اراسىندا وتىرىپ، تاقىرىپتاردى تالداعان كەزدە سونى كوپتەگەن سايت مۇحامەدجان اداسقان ەكەن دەپ تاراتتى. مەن كۇلدىم دە قويدىم. ال شىنتۋايتىندا، قوعامدا ادامدار بىر-بىرىنە قاتتى اسەر ەتەدى. مەن توپتارمەن دە، ادامدارمەن دە، ۇلكەن اقساقالدارمەن دە، جاستارمەن دە ارالاستىم. قوعامدا ءار ادام بىر-بىرىنە ىقپال ەتكىسى كەلەدى. ايەل كۇيەۋىنە، كۇيەۋى ايەلىنە اسەر ەتەتىنى سەكىلدى، ءتۇرلى ورتادا جۇرگەن سوڭ، ءارقيلى اڭگىمە ايتىلۋى زاڭدى. ءبىز اتاقتى ادام بولعان سوڭ قاتارىنا قوسقىسى كەلىپ، ءبىز ارقىلى ابىروي جيناعىسى كەلگەندەر دە بولدى. سونىڭ سەبەبىنەن وسىنداي اڭگىمەلەر تارادى. ءبىراق بىرەۋدى اداستىرىپ نەمەسە اداسىپ كەتكەن جەرىم جوق. ويتكەنى زاڭ ورىندارى دا، ۇستازدار دا ەستىپ-كورىپ ءجۇر"، - دەدى مۇحامەدجان تازابەك "ۋاقىت كورسەتەدى" يۋتۋب ارناسىنا.
"سوندا ءسىزدىڭ مەن اداستىم، دۇرىس جولعا ءتۇستىم دەگەن ءسوزىڭىزدى قيىپ الدى ما؟"، - دەدى جۋرناليست.
"مەنى ءارتۇرلى توپ تارتتى، ءبىراق مەن ولاردىڭ اداسۋىنا ىلەسكەن جوقپىن. ال ەندى تۇسىنبەي جۇرگەن، كۇماندى سۇراقتارىما ءمۇفتيات ارقىلى، عالىمدار ارقىلى جاۋابىن تاپتىم. قانداي توپ بار سونىڭ بارىنە وزىنە تارتتى. ەندى بىزدە اۋەلگى كەزدە "تابليعي جاماعات" كەڭ ەتەك جايدى. سول كەزدە وسى جاماعاتتىڭ بىشكەكتەن، باسقا جاقتان كەلگەن توپتارى تەلەفونىمدى الىپ، شاي ىشسەك، اڭگىمەلەسسەك دەپ شاقىراتىن. ودان كەيىن "حيزب ۋت تاحرير" دەگەن توپتار شىقتى. ولار دا ءوز قاتارىنا قوسقىسى كەلدى. سودان كەيىن اسلان ءمۋسيننىڭ بالاسى اسىلبەك باستاعان "قۇرانشىلار" دەگەن توپ پايدا بولىپ، ولاردىڭ دا تانىمالدىعى سول تۇستا قاتتى كۇشەيىپ تۇردى. ءبىراق ەشقايسىنا بەلسەنە كىرىپ نەمەسە ورتاقتاسىپ كەتكەن جەرىمىز بولعان جوق. سەبەبى مەن ءا دەگەندە ءدىني ورتاعا جاقسى ادامداردىڭ ەسەبىنەن كەلدىم. حاليف التاي اقساقالىمىز جانە باسقا دا تاريحشى سارسەنبى ءداۋىت اعالارىمىز دا بولدى. باسىنان وزدەرى دۇرىس باعىت-باعدار بەردى. ءبىراق توقسانىنشى جىلداردىڭ ورتاسىندا نامازعا جىعىلعانداردىڭ اراسىندا بەدەلدى ءارى ىقپالدى تۇلعالار وتە از ەدى. ءبىز سول كەزدەرى وتە اتاقتى بولعاندىقتان، بارلىق جەردە اتىمىز تىركەلىپ، ايتىلىپ ءجۇردى"، - دەدى ول.
سونىمەن قاتار جۋرناليست تازابەككە 2019 جىلى ايشا قىزىن ۇزاتقان كەزدە نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەڭبەگى جازىلعان كىتاپتى قىزىنىڭ جاساۋى ەتىپ بەرگەنىن دە اتاپ ءوتتى.
"سول كەزدى ەسىڭىزگە ءتۇسىرىپ كەتسەم. قانداي قوعام باسشىسىن ءقادىر تۇتىپ، وعان باعىنسا، سول قوعامدا بەرەكە ورنايدى. ءبىزدىڭ باسشىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. ونىڭ وسىنشا جىلدار بويى مەملەكەت ءۇشىن ىستەگەن قىزمەتىن ءبىلىپ، وسكەلەڭ ۇرپاققا سىڭىرە ءجۇرۋىمىز كەرەك دەدىڭىز. جۋىردا ەكىنشى قىزىڭىزدى ۇزاتقان كەزدە نەلىكتەن ءسىز نازاربايەۆتىڭ ەڭبەگى جازىلعان كىتاپتى جاس وتباسىلارعا سىيلامادىڭىز؟"، - دەدى جۋرناليست.
"نازاربايەۆ ءقازىر پرەزيدەنت ەمەس قوي. قاي كەزدە كىم پرەزيدەنت بولادى، سول كەزدەگى پاتشاعا باعىنۋدى ناسيحاتتايمىن"، - دەدى ول.
وسى تۇستا جۋرناليست توقايەۆتىڭ كىتابىن نەلىكتەن بەرمەگىنىن دە سۇرادى.
"تويدا بولعان ادامدار بولسا بىلەدى، توقايەۆتىڭ اتى اتالىپ، ەسىمى باتانىڭ ىشىنە قوسىلدى. ءاربىر پرەزيدەنتتىڭ كىتابىن بەرۋ - شارت ەمەس قوي"، - دەپ قىسقا قايىردى مۇحامەدجان تازابەك.
سۇقباتتا قازاقستاندا زاڭنىڭ ورىندالماۋى ءجيى ايتىلاتىنى جانە تازابەكتىڭ ەلدىڭ شاريعاتپەن ءومىر سۇرگەنىن قالايتىنى-قالامايتىنى جايلى دا پىكىرى سۇرالدى.
"جالپى، زايىرلىلىق دەگەن كەرەمەت نارسە عوي. الايدا مۇنى كوبىنە دىنسىزدىك رەتىندە تۇسىنگىسى كەلەدى. زايىرلىلىق دەگەن تۋرا وسى زامانداعى قاجەتتىلىكتەردەن تۋىنداعان قاعيداتتاردىڭ جيىنتىعى. شاريعات دەگەن - ول ءبىزدىڭ دىنىمىزدە، ومىرىمىزدە، ازان شاقىرىپ، ات قويعان كەزدەن، قايتىس بولىپ، قابىرگە كەتىپ بارا جاتقان جانازا نامازىنا دەيىن قامتىپ تۇر عوي ونسىز دا. ال ەندى ونى اتا زاڭ رەتىندە الىپ شىعۋ، قازىرگى ۋاقىتتا قيسىنى جوق نارسە. شاريعات دەگەندى مەن باسقاشا تۇسىنەمىن. ونى اۋعانستانداعىداي الدىعا شىعارۋ ءدال قازىرگى كەزدە پايدا اكەلەتىن نارسە ەمەس"، - دەدى ول.
سونىمەن قاتار مۇحامەدجان تازابەك اعاسى قايرات ساتىبالدى جايلى دا پىكىر ءبىلدىردى. ايتۋىنشا، ونىڭ قازىرگى جاعدايى جاقسى.
"وتكەندە اناسى قايتىس بولعان كەزدە كوڭىل ايتىپ، كىرىپ شىقتىق. جالپى جاعدايىنان حاباردار بولدىم. اللاعا شۇكىر، جاعدايى تاماشا. يماندى ادام عوي. ەندى ەر ادامنىڭ باسىنا نەلەر كەلىپ، نە كەتپەيدى. سول ءوز تىرشىلىگىن ىستەپ، شارۋاسىن اتقارىپ ءجۇر"، - دەدى ول.
جۋرناليست قايرات ساتىبالدىنىڭ ۇستالعانىنان كەيىن تازابەك ونىڭ فوتولارىن Instagram پاراقشاسىنان الىپ تاستاعانىن ايتىپ، سەبەبىن سۇرادى. اقىن بۇل شەشىمنىڭ ساياسي قىسىمنان ەمەس، ەتيكالىق سەبەپتەن تۋىنداعانىن ايتتى.
"سۋرەتتىڭ بىرەۋى ءوشتى. ال قالعانى تۇر. ويتكەنى قولايسىز سۋرەتتەرى بولدى. ونى بىردەن الىپ تاستادىم. جوعارىدان ەشقانداي حابار كەلگەن جوق"، - دەدى ول.
تازابەك قاڭتار وقيعاسى كەزىندە ءۇنسىز قالدى دەگەن سىندارعا دا جاۋاپ بەردى.
"جالپى قوعامدا دۇربەلەڭ بولدى. ادامداردا ءبىر ۇلكەن پسيحولوگيالىق تولقۋلار بولدى عوي. سوندىقتان ول جەردە ءادىل اقيقي پىكىر بولدى دەپ ويلامايمىن. اركىم تۋرالى ءار نارسە ايتىلىپ جاتتى. ءبىراق مەن ءۇنسىز قالمادىم. وقيعادان 20 كۇن وتكەن سوڭ "اسىل ارنادا" ەرلانمەن "ءسىز قاڭتاردا قايدا بولدىڭىز؟" دەگەن تاقىرىپتا سۇقبات جاسادىق. سول جەردە تولىق جاۋاپ بەردىم. يۋتۋبتا تۇر. قاڭتار وقيعاسىندا الماتىدا ۇيىمدە بولدىم. كەيىن 3-4 كۇننەن كەيىن تۇركياعا ساپارىم بولىپ، سول جاققا كەتتىم. مەن وندا بىشكەك ارقىلى ۇشتىم. ويتكەنى الماتىدا اەروپورت جابىق بولدى"، - دەدى ول.
