مەملەكەت ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ءسابىزدى، كارتوپتى جانە باسقا دا جەمىس-جيدەك، كوكونىس باعاسىن ارزانداتۋعا تىرىسۋدا. پاندەميا كەزىندە ۇكىمەت بۇكىل ەل بويىنشا كوتەرمە تاراتۋ ورتالىقتارى جەلىسىن (كوج) قۇرۋعا كوشتى.
بۇل جەردە ۇكىمەتتىڭ لوگيكاسى مىناداي بولدى: فەرمەرلەر ورتالىقتارعا ءوز ونىمدەرىن دەلدالدارسىز تىكەلەي ساتادى، ال ورتالىقتار ونىمدەردى بىردەن دۇكەندەر مەن بازارلارعا جىبەرەدى. ال «اشكوز دەلدالدار» بولماعاندىقتان، باعا تومەندەيدى.
بارلىق ءار وبلىستا قۇرىلعان 24 ورتالىق مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك پرينسيپىنە نەگىزدە جۇمىس ىستەۋى ءتيىس بولاتىن.
مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىكتە ءبىر ءتيىمدى نارسە بار: ىسكەر سەرىكتەس بىردەن ورتالىقتاردىڭ قويما قۇرىلىسىنا ينۆەستيسيا سالادى. مەملەكەت سودان كەيىن نىساندى مۇقيات قارايدى، ەگەر قۇرىلىس ءمىنسىز سالىنعان بولسا، وندا بيزنەس شىعىنداردى وتەيدى.
ەگەر ولقىلىقتار بولسا، وندا كاسىپكەر ۇكىمەتتىڭ اقشاسىن «كورمەيدى». بىاي الىپ قاراعاندا ءبىز بۇل جوباعا سەنىمدى بولدىق.
كەيىن بەلگىلى بولعانداي، كوتەرمە تاراتۋ ورتالىقتارى جەلىسىن 100 پايىز مەملەكەت مەنشىگىندەگى قازاقستاننىڭ دامۋ بانكى جەتى كوج ءۇشىن 110 ميلليارد تەڭگە نەسيە بەرگەن. بۇل جەردە ءبىرىنشى كەزەڭنىڭ قۇنى 138 ميلليارد تەڭگە بولعانى بەلگىلى بولدى. ياعني، كوج قۇرىلىسىنا مەملەكەتتەن 10 جىلعا 13،68 پايىز مولشەرىندە قولداۋ الىپ وتىرادى.
قازاقستاننىڭ دامۋ بانكىنەن نەسيە العان ج ش س «ۇلتتىق ساۋدا-تاراتۋ جەلىسى» دەپ اتالادى. شىن مانىندە، بۇل اتاۋ كوج-دى دامىتۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك جوبانىڭ اتاۋىن قايتالايدى. بۇل كەزدەيسوقتىق، سولاي ما؟
بۇل ج ش س 2020 جىلى پايدا بولدى، ءدال سول كەزدە ۇكىمەت كوج قۇرۋعا كىرىستى. نە دەگەن سايكەستىك، اتاۋلى كۇن، دەسەڭشى؟! بۇل كومپانيانىڭ ەرەكشەلىگى سول، ونىڭ تۇپكىلىكتى يەلەرىنىڭ ءبىرى، بۇرىنعى پرەزيدەنت ن.نازاربايەۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى، دۇنيەجۇزىلىك Forbes ءتىزىمىنىڭ مۇشەسى، 2،8 ميلليارد دوللار بايلىعى بار تيمۋر قۇلىبايەۆ ەدى.
سونىمەن، ەگەر ءبىز «كەلىسىمدى» شىنىمەن جەڭىلدەتەتىن بولساق، بۇل مامىلە قازاقستاندىقتار ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى؟ بۇل كوج شىن مانىندە مەملەكەت اقشاسىنا سالىنىپ، سوسىن مەملەكەت وسى كوتەرمە-تاراتۋ ورتالىقتارى جەلىسىن مەملەكەت اقشاسىنا ساتىپ الاتىنىن بىلدىرەدى. مىنە، قىزىق...
