«سوزىمە قۇلاق سال بالا، كورگەن-تۇيگەنىم كوپ، سەنىڭ دە تاقياڭا تار كەلمەس، مەنى تىڭداساڭ ساياسات دەگەن سايقال قاتىننىڭ ايتقانىنا كونىپ، جەتەگىنە جۇرۋدەن ساق بول!»، – دەپتى گرۋزيانىڭ ەكس-پرەزيدەنتى.
زەلەنسكييدىڭ جەڭىسكە جەتەرىنە ءشۇباسىز سەنگەن سااكاشۆيلي سايلاۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭىندە زە! كومانداسىنا قاراتا ءارى كۇللى ۋكراينا حالقىنا ەستىرتە ۇندەۋ جولداعان-تۇعىن.
دەموكراتيانى شەتقاقپايلاپ وتىرعان تالاي ەلدىڭ شىمبايىنا باتىپتى وسى ۇندەۋ. امال جوق، اۋداردىق. سااكاشۆيلي بىلاي دەپ اعىنان جارىلىپتى:
قۇرمەتتى ۆلاديمير الەكساندروۆيچ!
ۆلاديمير زەلەنسكيي، سىزگە ايتارىم، ساسپاڭىز. اسىقپاڭىز، اپتىقپاڭىز.
پوروشەنكونىڭ ءداۋىرى كەلمەسكە كەتىپ، داۋرەنى وتكەنىنە ءوز باسىم سەنىمدىمىن. حالىقتىڭ سىزگە دەگەن ىقىلاسى ەرەكشە، ءسىز ۋكراينانىڭ كەلەسى پرەزيدەنتى بولاسىز.
پوروشەنكونىڭ اتارعا وعى جوق، جىلدار بويى جيناعان داۋلەتى دە، قاسىنداعى قولشوقپارلارى دا كومەكتەسپەيدى وعان ەندىگى جەردە.
بالكىم، بيلىكتەن ايىرىلعىسى كەلمەيتىن ول راديكالدى ارەكەتكە بارۋى مۇمكىن. الايدا مۇنىڭ اقىرى پوروشەنكو عانا ەمەس، تۇتاس مەملەكەتتىڭ شاڭىراعىن شايقالتىپ تىنادى.
ۋكرايناعا بەيجاي قاراي المايمىن، ونىڭ تاعدىرىنا قاتتى الاڭدايمىن. ۋكراينا – مەنىڭ ەكىنشى وتانىم. سول سەبەپتى سىزگە اسا وزەكتى، ەرەكشە ومىرشەڭ اقىل-كەڭەسىمدى ايتقىم كەلەدى، ۆلاديمير الەكساندروۆيچ.
ەرتەڭگى كۇنى سايلانا سالا وسى ايتقانىمدى الدىڭعى كەزەكتە ەسكەرەرسىز دەپ سەنەمىن.
مەن...
...جانە مەن ءۇمىت ارتقان ۇجىمنىڭ گرۋزياداعى جەمقورلىقتى قالاي جەڭگەنىن جاقسى بىلەسىز.
مۇنى تەك ءبىر عانا جاعدايدا جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.
سايلاۋدا جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن ەلدەگى بارلىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن ورنىنان الدىق.
پروكۋراتۋرا، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، شاۋ تارتقان مەنتتەر، پاراقورلار پوليسەيلەر تايلى-تۇياعى قالماي قىزمەتتەن كەتتى. گرۋزيانىڭ قاۋىپسىزدىك مينيسترلىگىن (سبۋ) الدىق تا قىسقارتىپ تاستادىق.
سۋ جاڭا ىشكى ىستەر مينيسترلىگىن قۇردىق. ءدال وسى مينيسترلىك گرۋزيانى جىلدار بويى بيلەپ-توستەپ، بىلگەنىن ىستەگەن كريمينالدى-كوررۋپسيالىق جۇيەنىڭ كۇلىن كوككە ۇشىردى.
اينالاسى ەكى-ۇش جىلدا ەلدى تۇرمە «اۆتوريتەتتەرىنەن» تۇگەلدەي تازارتتىق. بوستاندىقتا جۇرگەن بوپسالاۋشىلار، قاپتەسەرلەر مەن باۋكەسپەلەردىڭ ءبارى اباقتىعا قامالدى.
تەك سودان كەيىن بارىپ جاڭا ءارى دامىعان گرۋزيانىڭ ىرەتاسىن قالاۋعا كوشتىك.
ەكونوميكاعا قان جۇگىرىپ، ەل ەتەك-جەڭىن جيناي باستادى، مەملەكەتتىڭ ءال-اۋقاتى ارتتى. بىرتە-بىرتە ەۋروپاعا قارايلاپ، باتىستىڭ ءبىر بولشەگىنە اينالۋ ءۇشىن قاجەتتى رەفورمالار جۇرگىزدىك.
بىلەسىز بە؟
مۇنداي وڭتايلى ءسات ۋكراينادا دا بولعان. 2004 جىلى ۋكراين حالقى بيلىككە ۆيكتور يۋششەنكونى الىپ كەلدى.
مايدانعا شىققان ەلدىڭ ارقاسىندا يۋششەنكو يانۋكوۆيچ جەتەكشىلىك ەتكەن كريمينالدار مەن كوررۋپسيونەرلەردى جەڭىپ شىقتى.
يۋششەنكونىڭ ەڭ ۇلكەن قاتەلىگى – يانۋكوۆيچتى ساياساتتا قالدىرعانى. سول تۇستاعى بىلىعى بەتىنە شىققان يانۋكوۆيچتىڭ كلانىنا قارسى بىردە-بىر قىلمىستىق ءىس قوزعالعان جوق.
يۋششەنكونىڭ «ۇرى-قارىلار تۇرمەدەن تابىلادى» دەگەن سايلاۋالدى ۇرانى ءسوز جۇزىندە قالدى. وليگارح اتاۋلىلار ساياساتتان الاستاتىلمادى. ساياسات پەن وليگارحتار بىتە قايناسىپ جاتتى.
بۇل سول سايلاۋدا تاس-تالقان جەڭىلگەن يانۋكوۆيچكە قايتا قانات ءبىتىردى، ساياساتقا قايتا ورالۋعا جاعداي جاسادى.
الدىمەن جاقتاستارىن جيناپ پارلامەنتتى «باسىپ» الدى، ارتىنان ۇكىمەتباسى كرەسلوسىنا قونجيدى. سوڭىنان پرەزيدەنت بولدى.
قازىرگى ۋكراينا بيلىگىندەگى شەندى-شەكپەندىلەردىڭ كوپشىلىگى، مۇنىڭ ىشىندە پوروشەنكو دا بار، سول جۇيەنىڭ سارقىنشاعى.
سىن ساعات
سايلاۋدان كەيىن ءسىزدى مىڭ-سان ماسەلە كۇتىپ تۇر. سوعىس. جەمقورلىق. كەدەيشىلىك.
ەڭ نەگىزگىسى، ەسكى جۇيە ءسىزدىڭ دەگەنىڭىزگە كونبەي، قاسىق قانى قالعانشا قارسىلاسادى. ەسكى جۇيە ءسىزدىڭ اياعىڭىزدان شالىپ، جون ارقاڭىزدان قانجار سۇعۋعا تىرىسادى. اۋىر بولادى. وتە اۋىر بولادى سىزگە.
ەسكى جۇيەنىڭ ىشىندە پوروشەنكو مەن ونىڭ نوكەرلەرى ءسىزدىڭ ەڭ باستى وپپونەنتىڭىز اتانباق.
پرەزيدەنتتىكتەن ايىرىلعان كۇندە ونىڭ رادا-داعى فراكسياسى مەن وعان باعىنىشتى دەپۋتاتتاردىڭ سانى باسىم.
پرەزيدەنت بولعالى ورمەكشىدەي ورگەن كوررۋپسيالىق سحەماسى سوگىلمەيدى. ولەرمەن وليگارحتار دا بيلىكتى قولدان بەرۋگە اسىقپايدى.
سوندىقتان دا پوروشەنكو باستاعان جەمقور جۇيەگە قارسى ىمىراسىز كۇرەس جۇرگىزۋ ءسىز ءۇشىن – نەگىزگى مىندەت. جوق، ءسىز مەنى دۇرىس ءتۇسىنىڭىز.
ەگەر پوروشەنكو مەن ونىڭ اينالاسى بيلىكتە قالسا، ءسىز العا جىلجىمايسىز، ءجىپسىز بايلاناسىز وتىرعان ورنىڭىزدا.
ال العا جىلجىماساڭىز، ەكونوميكانى كوتەرە المايسىز، تيىسىنشە اگرەسسورعا (رەسەي) قارسى تۇرا المايسىز.
كوررۋپسيانىڭ كوزىن جويماي ءىس ونبەيدى. كوررۋپسيانىڭ كوزىن جويۋدى جوعارىدان باستاۋ كەرەك.
تۋعاندى بيدە يمان جوق.
كوررۋپسيامەن كۇرەستە كولەڭكەسىنەن قورقاتىن باس پروكۋرور تاعايىندار بولساڭىز حالىق ءسىزدى «ەكىنشى يۋششەنكوعا» اينالدىرادى.
تۋرا بيدە تۋعان جوق.
سىزگە پوروشەنكو مەن ونىڭ باندىسىنىڭ بوپسالاۋىنان قورىقپايتىن، مەملەكەتتى توپ كوررۋپسيونەرلەردەن تازارتۋدى مۇرات تۇتقان، ولاردىڭ اتىنا دا، اتاعىنا دا پىسقىرمايتىن پروكۋرور تاعايىنداۋ قاجەت.
بۇلاي بولماسا قوعامنىڭ سىزدەن كوڭىلى قالادى. ورىنتاعىڭىزدا التى اي وتىراسىز با، جوق پا...
ال ەگەر...
ال ەگەر ەلدەگى جەمقورلاردىڭ باس-باسىنا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، اۋقىمدى ءىس اياعىنا دەيىن جەتسە؛
جەمقورلار، سونىڭ ىشىندە پوروشەنكو مەن ونىڭ نوكەرلەرى زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرىپ، لايىقتى جازاسىن السا؛
حالىق پوروشەنكو باستاعان قاڭسىعان، قۇنىققان، دانىككەن، جەمقورلانعان ەسكى جۇيەمەن ءبىرجولاتا قوش ايتىسسا، مىنە، سوندا عانا سىزگە العا ءجۇرىپ، شىنايى رەفورما جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك تۋادى.
ادامدار ادىلدىككە ءزارۋ. ادام ادىلەتكە ەمەس، ادىلەت ادامعا جۇمىس ىستەيتىن زامان ورناعانىن قالايدى. سىزدەن سونى كۇتەدى حالىق.
ەسكى جۇيەنىڭ ەشبىر وكىلى ءسىزدى قولداعان جوق. ءسىزدى ەسكى ساياسي جۇيەنىڭ تۇبىنە جەتەتىن ءقاۋىپ دەپ سانايدى ولار.
ويعا العان ءىسىڭىز ورىندالماي، قولىڭىزدان قايران كەلمەسە سانىن شاپالاقتاپ قۋانادى.
سىزدە حالىقتىڭ قولداۋى بار. كەز كەلگەن قۋلىق-سۇمدىقتى حالىق قولداۋىنىڭ ارقاسىندا ەڭسەرۋگە ءتيىسسىز.
ەسىڭىزدە بولسىن، پوروشەنكو مەن ونىڭ «وتباسى» ساياساتتا قالماۋى قاجەت. الدىڭىزداعى ادامداردىڭ قاتەلىگىن قايتالاپ جۇرمەگەيسىز.
قۇرمەتپەن، م.س.
ال، اۋدارعان دۋمان بىقاي
