ول ما ول...
«ماعان ءابليازوۆتا نەڭ بار؟ ەكىجۇزدى ەكەنسىڭ ءوزىڭ. بيلىكتىڭ تابانىن جالايتىن ادەتىڭ جوق ەدى عوي، باۋىرىم. ودان دا دومبىراڭدى قولتىقتاپ تىنىشىڭا جۇرمەيسىڭ بە؟» دەيدى كەيبىرەۋلەر. جۇرمەيمىن. جۇرە المايدى ەكەنمىن. ۇلتقا، مەملەكەتكە ءقاۋىپ ءتوندىرىپ وتىرعان اداممەن قالاي الىسپايسىڭ، ايتىڭىزدارشى؟ نامىسىم جىبەرمەيدى. ءابليازوۆتىڭ ارەكەتىنە قاراپ، جايباراقات جاتا المايمىن.
نەگە بىلەسىز بە؟ ءابليازوۆتىڭ قازاقتى ەل قىلامىن دەگەن ۋاجىنە سەنبەيمىن، سەبەبى. ءابليازوۆ قازاقتى قولشوقپار رەتىندە عانا پايدالانۋى مۇمكىن. ارانداتۋ، ايداپ سالۋ عانا كەلەدى ونىڭ قولىنان.
سوسىن مەنى ەكىجۇزدى دەيتىندەرگە، الدىمەن مۇنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىنىپ العاندارىڭىز ابزال.
ادام قاشان ەكىجۇزدى اتانادى؟ ءبىر ءسوزى ءبىر سوزىنە قارسى كەلەتىن تايعاناق ادامدى بىردەن تانيسىڭ. ءابليازوۆ؟ مەن ول تۋرالى ەشقاشان جاقسى ءسوز ايتقان ادام ەمەسپىن.
ىلگەرىدە ايتتىم، مەنىڭ تۇسىنىگىمدە ءابليازوۆ قازاقتى ويلايتىن ادام ەمەس. ويلامايدى دا.
سىزدەردەن ءوتىنىش: ءابليازوۆتى مارقۇم زامانبەك اعامەن، التىنبەك اعامەن سالىستىرماڭىزدار. بۇل ەندى تىپتەن قيسىنسىز. ءيا، ولار كۇرەسكەر بولدى. ءبىراق، حالىقتى ارانداتقان، ايتاقتاتقان كەزدەرى بولدى ما ولاردىڭ؟ ولار بيلىكتىڭ سيپاتىن جاقسى بىلەتىن. ءبىزدىڭ بيلىك ادامدى ايامايدى. بۇعان جاڭاوزەندەگى جاعداي دالەل...
ال مۇحتار شە؟ مۇحتار مۇنى بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى. سوعان قاراماي ەكى ءسوزىنىڭ ءبىرى الاڭعا شىعۋ، توڭكەرىس جاساۋ.
مەن دە ميتينگىگە شىققان اداممىن. كەز-كەلگەن تولقۋدىڭ توپ باسشىسى بولۋى كەرەك. الاڭعا شىققان حالىقتىڭ ارىزىن ايتاتىن، ماقسات-مۇراتىن جەتكىزەتىن، ارانداتۋشىلاردان اۋلاق ۇستايتىن.
كۇنى كەشە 10 مامىردا بولعان ميتينگىنى كورىپ جۇرەگىم قان جىلادى. الاڭعا شىعۋ شىققانمەن، اداسقان حالىق. قازاقتى قوي قۇساتىپ سۇيرەتىپ اكەتىپ جاتىر. بەيشارالاردى قورعايتىن نە زاڭگەرى جوق، نە باسقاسى جوق. ادام مۇنداي ميتينگى ۇيىمداستىرا ما؟
مۇحتاردى ايتامىن. ءوزى جىراقتا ءجۇرىپ جۇرتتى ايتاپ سالعانى نەسى؟
ايتىڭىزدارشى، ءدال ءابليازوۆ قازاق ءۇشىن نە ىستەدى؟ قانداي جاقسىلىق جاسادى؟ بيلىكتە بولدى، بانك باسقاردى، ساۋدامەن اينالىستى، اقشا جينادى. بولدى. ءبىتتى. كەتتى.
ءابليازوۆتىڭ اينالاسىن قاراڭىز. قۇداسى كىم؟ حراپۋنوۆ. تازا جەمقور. ۇرى. ال مۇحتار بولسا، ونى ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان ادام دەيدى. حراپۋنوۆتىڭ ساياسي قۋعىننىڭ قۇربانى ەكەنىنە كىم سەنەدى؟
ءابليازوۆتىڭ سوزىنە الدانىپ الاڭعا شىققان ازعانتاي جۇرتتى بيلىك بوساتادى دەپ ويلايسىزدار ما؟ بوساتپايدى. ايتتىم عوي، ءبىزدىڭ بيلىك ادامدى ايامايدى دەپ.
سوسىن بيلىكتىڭ بىلىعىن ءبىلىپ وتىرعان جالعىز مۇحتار ەمەس، ەڭبەكتەگەن بالادان ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ قانداي ەكەنىن. انىعى، قازىرگى بيلىكتىڭ دە، ءابليازوۆتىڭ دا ەشقاشان، ەشۋاقىتتا قازاققا بۇيرەگى بۇرىلمايدى، جانى اشىمايدى. ەكى جاقتىڭ كوكسەگەنى دە بيلىك. ءبىرى بيلىكتەن ايىرىلعىسى جوق، ءبىرى بيلىككە ۇمتىلىپ اۋرە.
ءدال ءقازىر قازاقتىڭ قولىنان كەلەتىن جالعىز دۇنيە ءالىپتىڭ ارتىن باعۋ. كۇتۋ. شىداۋ. ءجاي عانا كۇتپەي ساياسي ساۋاتىمىزدى ارتتىرۋ، سانى مەن ساپامىزدى ءوسىرۋ. بۇدان باسقا امال جوق قولدان كەلەر...
ساياسي احۋال وزگەرەتىن كەز جاقىن. بىزدە ءبارىن نازاربايەۆتان كورەتىندەر كوپ. «نازاربايەۆ كەتسە جاعداي تۇزەلەدى» دەيدى. جوق، قاتەلەسەدى. قازاقتى ءوزارا قىرىلىستىرىپ قويۋ سىرتقى كۇشتەرگە قولايلى بولۋى مۇمكىن. وسىنى ەسكەرىڭىزدەر. ونى قالاي جاسايدى؟
ءابليازوۆتى جاقتاۋشىلاردىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا: مۇحتار ميتينگىنى نەگە 10 مامىرعا جوسپارلادى؟ سەبەبى، ونىڭ الدىندا عانا اسكەري پاراد ءوتتى. اسكەري تەحنيكا الىسقا ۇزاعان جوق. ءابليازوۆ وسى ارقىلى قانتوگىستى قالادى.
سوندىقتان اعايىندار، توزگەننەن باسقا قولدان كەلەر قايران جوق قازىرگى ۋاقىتتا.
ءابليازوۆ دەمەكشى، قىتايداعى قانداستاردىڭ، اعايىن-تۋىستىڭ جاعدايى اسا اۋىر ءقازىر. وسى جاعدايدى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە كوتەرىپ، قىتايدىڭ قىسىمىنا قارسى ميتينگ ۇيىمداستىرايىق دەگەن ادامدى كورمەدىم. ەشكىم جوق.
ءابليازوۆ «ايلىقتارىڭدى 300 دوللارعا وسىرەم» دەپ ەدى ەلدىڭ ءبارى مۇحتاردى ءسوزىن سويلەپ شىعا كەلدى. اينالىپ كەلگەندە كوكەيدى تەسكەن اقشا. سانامىزدى جاۋلاعان اقشا. تاۋەلسىز ەل بولدىق، ەندەشە باي بولۋىمىز كەرەك دەپ قابىلدايدى كوپ ادام. ەڭ ۇلكەن اداسۋ وسى...
ءابليازوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى جاڭالىق ەمەس؟ ون جىل بۇرىن ايتىستا ايتىلعان دۇنيەلەر. ءيا، سولاي. بۇل بيلىكتىڭ وڭبايتىنىن، بۇل بيلىكتىڭ جەمقور ەكەنىن، بۇل بيلىكتىڭ حالىقتىڭ سوزىمەن ساناسپايتىنىن ايتىستا وسىدان 10 جىل بۇرىن ايتىلعان.
مۇحتاردىڭ بۇعان الىپ قوسقانى بولسا، ايلىقتارىڭدى كوبەيتەم دەگەنى شىعار. سوعان بولا ءبىزدىڭ قازاق ءبىر كۇندە قۇبىلىپ شىعا كەلدى. «ءابليازوۆ دۇرىس ايتادى» ەكەن دەستى. ونىڭ سوزىنە الدانۋعا بولمايدى، اعايىن.
وزگەسى...
بيلىك؟ ماعان كەرەگى جوق ونىڭ. ەشقاشان بيلىككە ۇمتىلعان ادام ەمەسپىن. باتپاققا باتىپ، باقاعا اينالعىم جوق.
وعىز دوعان؟ دۇرىس. وتە دۇرىس. قازاق ءتىلىن قورلايتىندارعا قارسى وسىلاي كۇرەسۋ كەرەك. ءاربىر قازاق وسىنداي ارەكەتكە باراتىن بولسا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسى دە وسەدى.
بەكبولات تىلەۋحان؟ ونەر ادامى رەتىندە جالىندى جىرلارىن ءسۇيىپ تىڭدايمىن ول كىسىنىڭ. ال ساياساتكەر، دەپۋتات رەتىندەگى پىكىرىم اسا جاقسى ەمەس. ونى ءوزى دە بىلەدى. بەكبولات اعانىڭ ونەرگە ورالعانىن قالايمىن ءوز باسىم.
ساعادييەۆ؟ قازىرگى مەكتەپ باعدارلاماسى بالا تۇرماق، ەرەسەك ادامنىڭ ءوزى تۇسىنبەيتىن دارەجەدە. دارەجە دە ەمەس بۇل، دارەجەسىزدىك. تاڭ قالامىن. سويتسەم ءقازىر «وتىز پايىز ۇستاز وقىتادى، جەتپىس پايىز بالانىڭ ءوزى وقيدى» دەگەن قاعيدا بار ەكەن. نە ساندىراق بۇل سوندا؟ ءمۇعالىم ءوزى ۇيرەتپەگەن نارسەسىن بالادان قالاي سۇرايدى؟ سونى تۇسىنە الماي-اق قويدىم.
ءبىلىم سالاسىنداعى بىلىقتىڭ رەتتەۋدىڭ جالعىز جولى قازىرگى ءمينيستردى ورنىنان كەتىرۋ جانە بۇل سالاعا جاني اشيتىن، سالانى بۇگە-شىگەسىنە دەيىن بىلەتىن ءبىر ادامدى اكەلۋ.
قازىرگى مينيسترلىك ءبۇتىن ءبىر ۇرپاقتى ءدۇبارا قىلۋدا. اينالىپ كەلگەندە مۇنىڭ بارىنە ساعادييەۆ جاۋاپتى.
لاتىن ءالىپبيى؟ ورىستان تاۋەلسىزدىك العانىمىزدىڭ دالەلى بۇل. كيريلليسا قۇتىلۋدىڭ ەڭ باستى العىشارتى وسى.
جيرينوۆسكيي؟ سولوۆيەۆ؟ ەستىپ ءجۇرمىز نە دەگەندەرىن. اۋزىنا كەلگەنىن ايتۋدا ەكەۋى. قازاقتا مەملەكەت بولماعان دەگەنگە دەيىن باردى. انىعى، مۇنىڭ ارتىندا جالعىز جيرينوۆسكيي نەمەسە سولوۆيەۆ ەمەس، كۇللى رەسەيدىڭ ۇستانىمى جاتىر.
ورىس اسىپ تاسپاسىن، ءبىراق. تازا ورىس ۇلتىنىڭ ەش كۇشى جوق ءقازىر. رەسەي ىدىرايتىن بولسا ورىستىڭ تاس-تالقانى شىعادى. ال بىزگە ولاردىڭ ايتقانىنان قورقۋدىڭ قاجەتى جوق. كەرىسىنشە، وسى ارقىلى ورىستىڭ بىزبەن كورشى بولسا دا، دوس بولماسىن تۇسىنە تۇسەمىز.
دايىنداعان، دۋمان بىقاي
https://www.youtube.com/watch؟v=T-Q2iIZpt2M
