سيرياداعى بەيبىت تۇرعىندارعا قارسى جاسالعان ۋلى گازبەن شابۋىلعا قارسىلىق ءبىلدىرۋ – اساد بيلىگى مەن رەسەي ساياساتىنا قارسى شىعۋ دەگەن ءسوز. مەنىڭ ويىمشا، جۇڭگو مەن اقش ءوزارا وداقتاستىققا العاشقى قادام جاساپ وتىر. مۇمكىن ەكى تاراپ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان باعىتتان باس تارتار، ءبىراق اقش پەن جۇڭگو رەسەيگە قارسى وداقتاس بولا جازدادى.
وسى ەكى ۇلى دەرجاۆا (اقش پەن جۇڭگو الەمدە اسكەري جانە ەكونوميكا جاعىنان ەڭ قۋاتتى مەملەكەتتەر)، ەگەردە اقش پەن جۇڭگو رەسەيگە قارسى وداقتاس بولا قالسا - وندا رەسەيدىڭ جاعدايى ءتىپتى مۇشكىل بولماق. قىتايدىڭ رەسەيگە قىجىلى بار – ول تەرريتوريالىق تالاپتار: كەزىندە جۇڭگو 19 عاسىردىڭ ورتاسىنداعى «اپيىن سوعىسىنان» كەيىن السىرەپ، ايگۋن جانە پەكين كەلىسىمدەرىنە قول قويىپ، امۋر وزەنىنىڭ بويىنداعى ولكەلەردى رەسەيگە بەرۋگە ءماجبۇر بولعان.
سول تۇستا 19 عاسىردىڭ ورتاسىندا باسقا ءىرى مەملەكەتتەر دە قىتايدان جەر ولجالاعان. ۇلىبريتانيا سزيۋلۋن جارتىارالىنىڭ وڭتۇستىگى، سول سياقتى «اپيىن سوعىستارىنىڭ» ناتيجەلەرى جانە جوعارىدا اتالعان پەكين كەلىسىمى بويىنشا گونكونگتى پورتۋگاليا يەلەنگەن (1557 جىلدان باستاپ ماكاونى).
ءبىراق بۇگىنگى تاڭدا ۇلىبريتانيا جانە پورتۋگاليا بارلىق وتار تەرريتوريالارىن قىتايعا قايتاردى، تەك رەسەي عانا قىتايعا تارتىپ العان جەرلەرىن قايتارماي وتىر.
سوندىقتان اقش پەن جۇڭگو رەسەيگە قارسى ىمىرالاسۋى مۇمكىن. رەسەي ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىستان كەيىنگى جاھاندىق ءتارتىپتى بۇزدى دەپ ەسەپتەلەدى: رەسەي ۋكراينادان قىرىمدى تارتىپ الدى جانە شىعىس ۋكرايناداعى «ازامات سوعىسىن» قولداپ وتىر.
ال كالينينگراد وبلىسىندا «ەسكەندىر» راكەتالارىن ورنالاستىرىپ، باتىس ەۆروپانىڭ زارەسىن الىپ وتىر. قورىتا ايتساق، اقش، يراندى «كەشىرىپ»، ونى رەسەيگە قارسى قويدى. ەندى اقش قىتايمەن وداقتاس بولا قالسا، ەگەردە بۇل وداقتاستىق پەن ىمىراشىلدىقتى ەۋرووداق قولداسا، وندا وقشاۋلانعان رەسەيدى اقش، ەۋرووداق جانە جۇڭگو رەسەيدى ءتۇتىپ جەيدى.
ءازىمباي عالي،
ساياساتتانۋشى
