قوسانوۆتىڭ ايتقانىنا قوسىلعاننان باسقا الىپ قوسارىمىز جوق. قازاقتايمسقا سۇحبات بەرگەن ساياساتكەر قازىرگى جاعدايىمىزدى قالاي بار سولاي سيپاتتاپ بەرىپتى. قازىرگى كۇيىمىز قانداي سوندا؟ كەتەۋىمىز كەتكەن. حالىق «حاباردىڭ» سىڭارجاق اقپاراتىنا الدانۋدان قالعان الدەقاشان. حالىق بۇگىنمەن ءومىر سۇرگىسى كەلەدى، حالىق بۇگىن جاقسى ءومىر سۇرگىسى كەلەدى. سولاي. ءامىرجان قوسانوۆتىڭ سۇحباتىن ىقشامداپ ۇسىندىق.
بيلىك پەن ەكونوميكانى كلاندار ءبولىپ العان
نازاربايەۆ وكىلەتتىلىگىنىڭ ءبىر بولىگىن پارلامەنتكە، ۇكىمەتكە ءبولىپ بەرەم دەدى.
بۇل يدەيا كۇنى كەشە پايدا بولعان جوق، بۇرىننان ايتىلىپ كەلە جاتىر. كەزىندە قازاقستاندا مىقتى وپپوزيسيا بولدى. بيلىك بىزدەن يمەندى، بىزبەن ساناسۋعا ءماجبۇر بولدى! ويتكەنى ءبىز بىرگە بولدىق! ءبىزدىڭ ءبىر ساياسي تالابىمىز دا وسى بولدى، ياعني سۋپەرپرەزيدەنتتىك بيلىكتەن باس تارتىپ، بيلىكتىڭ ءۇش تارماعىنىڭ تەپە-تەڭدىگىن جاساۋ.
ءبىر قىزىعى وسى كوزقاراستى پرەزيدەنت تە وسىدان ەرتەرەك قولداپ، رەسمي مالىمدەگەن. ءبىراق ءبارى ءسوز جۇزىندە قالىپ كەلدى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن پرەزيدەنت مۇنى قايتادان ايتتى.
شىنىمدى ايتسام، بۇل جەردە مەن سول كەزدە پرەزيدەنتكە كەڭەسشى بولعان توني بلەردىڭ ىقپالىن كورىپ وتىرمىن. ول ەلباسىنا: «ەۋروپالىق وركەنيەت بولعان سوڭ قالاي بولعاندا دا مىنا اۆتوريتارلىق جۇيەدەن باسقا جۇيەگە كوشۋ كەرەك. ەۋروپالىق وداققا جاقىنداۋ ءۇشىن بەتىڭىز اشىق بولۋ كەرەك» دەگەن بولسا كەرەك، ايتەۋىر ءبىر ىلگەرىلەۋشىلىك بولعان سياقتى. قوعام ول باستامانى قولدادى دا.
«ايتىلعان ءسوز اتىلعان وقپەن تەڭ» دەگەندەي قالاي بولعاندا دا مۇنى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك بولدى. ونىڭ ۇستىنە بارلىق بيلىكتى ءبىر قولىنا شوعىرلاندىرىپ، سۋپەروكىلەتتى «ەكىنشى نازاربايەۆتى» ءبىزدىڭ ساياسي جۇيە كوتەرە المايدى. سوندىقتان دا رەفورما كەرەك.
پرەزيدەنتتىڭ ءوزى قازىرگىدەن وزگەشە جاعدايدا بيلىككە كەلدى. ول كەزدە ىقپالدى جوعارعى كەڭەس بولدى. پرەزيدەنت ءوز اياعىمەن بارىپ، دەپۋتاتتاردىڭ الدىندا ەسەپ بەرىپ ءجۇردى. قازىرگىدەي كلاندىق جۇيە بولمادى. دەموكراتيانىڭ ءبىرقاتار نىشاندارى بار ەدى. ال ءقازىر، ياعني، بيلىكتى ترانزيت كەزەڭى الدىندا جاعداي مۇلدەم باسقاشا.
«ەكىنشى نازاربايەۆ» مۇلدەم باسقا ساياسي احۋال تۇسىندا بيلىككە كەلەيىن دەپ وتىر.
قىسقاشا ايتساق، دياگنوز مىناداي: بيلىك پەن ەكونوميكانى كلاندار ءبولىپ العان، ەلدە بيلىكتى بۇگىن الۋعا دايىن 4-5 كلان بار، رەسمي وپپوزيسيا جوقتىڭ قاسى. وسىنداي جاعدايدا ءبىر كلان باس بيلىككە قول جەتكىزسە، ارتى سوعىسقا ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن.
ويتكەنى، بىر-بىرىمەن تەرەزەسى تەڭ ولار ەرتەڭ ءبىر-بىرىن قۋدالاي باستايدى. ونىڭ ارتى جاقسىلىققا اپارمايدى! بولاشاق پرەزيدەنتتىڭ قاسىندا «سەن تۇر مەن اتايىن» دەگەن باسەكەلەستەرى تۇرادى. قارجى جاعىنان دا، جاس جاعىنان دا، بەدەل جاعىنان دا، قازاقشىلدىعى، رەسەيشىلدىگى، باتىسشىلدىعى جاعىنان دا ولاردىڭ ساياسي سالماعى بىردەي. مەنىڭشە، ەلباسى ءوزىنىڭ ماڭايىندا شارتتى تۇردە ءتورت كلان بولسا، تورتەۋىن شاقىرىپ الىپ، بيلىك تارماقتارىن ءوزارا ۇلەستىرىپ بەرەتىن سياقتى. ياعني، ەشكىم دە رەنجىمەيتىندەي بولۋى ءتيىس. پرەزيدەنتتىك، پارلامەنتتىك، ۇكىمەتتىك، سوت جۇيەسى سياقتى تارماقتار، ءسويتىپ، ءار كلاننىڭ قولىنا كوشەدى.
بايقاپ وتىرساق، وسى جوبا جۇزەگە اسۋ ءۇشىن، ەلباسى وسى كونستيتۋسيالىق رەفورمانى جاساعىسى كەلگەندەي.
ءبىراق، مەنىڭ پايىمداۋىمشا، جەمە-جەمگە كەلگەندە، «وسىنىڭ ءبارىن قايتەسىز، ەلدەگى بيلىكتى ءويتىپ بولشەكتەۋگە بولمايدى، ءبىر ادامعا تاپسىرساڭىز، ءبارىمىز دە سونىڭ ايتقانىن ىستەيمىز. ونىڭ الدىندا رەسمي وپپوزيسيانى قۇرتايىق. پرەزيدەنتتىككە ءوز-وزىن ۇسىنۋ قۇقىن الىپ تاستايىق، سول كەزدە ەشكىم دە بىزگە كەدەرگى جاساي المايدى، كەز كەلگەن ادامىڭىزدى ىڭ-شىڭىسىز سايلاپ الامىز. ءوزىمىزدىڭ ماڭداعى كلانداردىڭ ىشىندەگى ەڭ بەدەلدىلەرىنە كومپرومات جيناپ، اۋىزدارىن جاپتىرايىق. ءسىز ساسپاڭىز، نۇرەكە» دەگەن اقىلمانداردىڭ ءسوزى وتكەندەي.
ويتكەنى، كونستيتۋسياعا ەنگىزىلگەن سوڭعى وزگەرىستەردى مەن تولىققاندى، ءتيىمدى ءارى زامان تالابىنا ساي دەپ ايتا المايمىن. بەينەلەپ ايتسام، «ءبىر قادام ىلگەرى، ەكى قادام ارتقا» بولىپ وتىر!
500 ملن. اقشا ەمەس پە؟!
ءبىرازدان بەرى ب ا ق بەتتەرىندە ۇلتتىق قوردىڭ 22 ملرد دوللارى اقش-تا بۇعاتتالىپ قالعاندىعى شۋ بوپ جاتىر. وسى ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى ءالى دە قۇپيا.
سول مولداۆان كاسىپكەرىن ءبىزدىڭ مۇناي سالامىزعا الىپ كەلگەن، جوعارعى كابينەتتەرگە كىرگىزىپ، سول جاقتىڭ باتاسىن الۋعا كومەكتەسكەندەر كىم؟! ەگەر دە ول كاسىپكەردىڭ قۇقىعى بۇزىلسا، وعان كىنالى كىم؟ جەكە كومپانيا ما الدە مەملەكەتتىك كومپانيا ما؟ جەكە بولسا، وندا نەگە بيۋدجەت جاۋاپ بەرۋى ءتيىس؟ ال مەملەكەتتىك كومپانيا بولسا، ناقتى قاي باسشى نە شەنەۋنىك؟ ول تالاپ ەتىپ وتىرعان 500 ميلليون دوللار قايدان پايدا بولدى؟ مىنە، وسى ساۋالدارعا اشىق تا بۇكپەسىز جاۋاپتار بەرىلۋى ءتيىس! ونسىز ءبارى دە بوس ءسوز بوپ قالادى!
مۇناي سالاسىنا كىم كورىنگەن كىرە المايدى.
وسى سكاندالدىڭ ارتىندا وتە بەدەلدى تۇلعالار مەن توپتار تۇرۋى مۇمكىن!
سوندىقتان دا ماسەلەىنڭ انىق-قانىعىنا جەتىپ، ەل بيۋدجەتىنە وراسان زور نۇقسان كەلتىرمەۋ ءۇشىن تاۋەلسىز، قۇرامىندا قوعام وكىلدەرى بار كوميسسيا قۇرىلۋى ءتيىس. ونىڭ جۇمىسى بارلىق باق-تا جان-جاقتى كورسەتىلۋى كەرەك.
جاقىندا ادىلەت مينيسترلىگى وسىعان بايلانىستى كوممەنتاريي بەردى. سوندا مەنى تاڭ قالدىرعان ءبىر نارسە بار، ياعني، ءبىزدىڭ شەندىلەر «اسا ۇلكەن ءقاۋىپ جوق، 22 ميلليارد دوللار بۇعاتتالسا دا، وزىمىزدە قالادى، اسىپ كەتسە، ستاتيدىڭ تالابىنداعى قارجىنى تولەي سالارمىز» دەگەن سىڭايدا ءسوز ايتىپ وتىر! ال ول دەگەنىڭىز، اناۋ-مىناۋ ەمەس، 500 ميلليون دوللار!
ولاي بولسا، سوتتا جەڭىلىپ جاتساق، سول سومانى ۇلتتىق قورعا نەمەسە قازاقستاننىڭ شەتەلدەگى باسقا دا اكتيۆتەرىنە سالماي، وسى جاعدايدىڭ پايدا بولۋىنا تىكەلەي كىنالى ادامداردان ءوندىرىپ الۋ كەرەك!
ماسەلەنىڭ تاعى ءبىر ءقاۋىپتى جاعى بار؛ ەلدەگى بيزنەس قانداي جاعدايدا ءجۇرىپ جاتقانىن ءبىرىمىز بىلەمىز – كوررۋپسياسىز ەشنارسە جۇزەگە اسپايدى. ال ەندى ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەرگە رەنىشى، اشۋى جانە سوت تالابى بار جالعىز وسى ستاتي ما؟ قۋىرداقتىڭ كوكەسىن تۇيە سويعاندا كورىپ جۇرمەيىك!
ءبىز قاندايمىز جانە قانداي ەدىك؟
20 جىل بۇرىن دا ءبىز وپپوزيسيالىق ميتينگىلەرگە شىققانبىز. كونستيتۋسيالىق وزگەرىستەرگە قارسى بولعانبىز. زامانبەك پەن التىنبەكتىڭ قازاسىنان كەيىن باس كوتەرگەنبىز، جاڭاوزەننەن كەيىن اباي ەسكەرتكىشى الدىنا شىققانبىز. سول كەزدە 1 جارىم ميلليون حالقى بار الماتىدا الاڭعا 3-4 مىڭ ادام عانا شىعاتىن. ارينە ناليسىڭ. سەبەپتەرى نە؟
مۇنىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. ءبىرىنشى سەبەپ - سالىستىرمالى تۇردە (مەن بۇل جايتتى باسا ايتقىم كەلىپ وتىر!) وسى كۇنگە دەيىن مۇنايدىڭ ارقاسىندا، گازدىڭ ارقاسىندا الەۋمەتتىك دەڭگەي وتە تومەن دەڭگەيدە بولسا دا، ءبىرشاما بولسا دا، قامتاماسىز ەتىلىپ كەلدى. بارلىعى قازاقتىڭ شۇكىرشىلدىگى مەن ءتاۋباشىلدىعىندا دەپ ساناۋدان اۋلاقپىن. ارينە، جالاقى، زەينەتاقى جوق دەسە، جۇرت شىعادى كوشەگە. ازىرشە – بار. ارينە، وتە از. ءبىراق بار.
الايدا، جاعداي كۇننەن-كۇنگە ۋشىعىپ، مەملەكەت بيۋدجەت سارقىلىپ بارا جاتقانىن دا ەسكەرۋىمىز كەرەك!
ەكىنشى سەبەپ – رەسمي ۇگىت-ناسيحاتتا. كۇندەلىكتى جاعىمدى حابار كورسەتىپ، تەلەديدار ەلدىڭ ساناسىن ۋلاپ جاتىر. ابدەن زومبي ەتكىسى كەلەدى. «جاڭا زاۋىت اشىلىپ جاتىر، جاڭا جۇمىس ورىندارى پايدا بولدى» دەگەنگە ءالى دە ءبىراز ادام سەنىپ كەلە جاتىر. ءبىراق ونداي ناسيحاتتىڭ زامانى كەتىپ بارا جاتىر. ءقازىر جاڭالىقتىڭ ءبارىن مىنادان ءبىلىپ الادى (تەلەفونىن كورسەتىپ – رەد.). بۇرىن قوعام مەن اقپارات اراسىندا رەسمي باق-تىڭ ءفيلترى تۇراتىن. ءقازىر جۇرتشىلىق كەز كەلگەن اقپاراتقا ءوزى تىكەلەي قول جەتكىزەدى. ال ول اينادا – ينتەرنەت، الەۋمەتتىك جەلىلەر، مەسسەندجەرلەر – ءومىر ءوزىنىڭ شىنايى قالپىندا، ەشبىر بوياماسىز كورسەتىلىپ جاتىر! وسىدان بارىپ، ەلدىڭ جەمقور ءارى بىلىققا باتقان بيلىككە كوزقاراسى قانداي بولارىن ءوزىڭىز بىلە بەرىڭىز!
ءۇشىنشى سەبەپ بىزدە، وپپوزيسيادا جاتىر دەپ ويلايمىن. ياعني، وپپوزيسيا قازىرگى تاڭدا ۇيىمدىق تۇردە بىرلىك تانىتىپ، ەل ىشىندەگى نارازىلىق الەۋەتتى ءبىر ارناعا توعىستىرا الماي جاتىر! ءقازىر ساياسي تۇردە ساياق جۇرسەم دە رنپك مەن جسدپ پارتيالارىنىڭ باسشىلىعىندا بولدىم.
بۇكىل وپپوزيسيانى بىرىكتىرگەن «ادىلەتتى قازاقستان ءۇشىن» قوزعالىسىنىڭ باس حاتشىسى بولدىم. «جسدپ ازات» پارتياسىنىڭ باس حاتشىسى بولدىم. سوندىقتان وپپوزيسياعا ايتىلىپ جۇرگەن بار كىناعا مەنىڭ دە قاتىسىم، جەكە جاۋاپكەرشىلىگىم بار. ونى مەن مويىندايمىن. ءبىراق مەن ەشقاشان دا جەكە باس مۇددەمدى ورتاق مۇددەدەن جوعارى قويعان جوقپىن. و جاعىنان ارىم تازا! ءبىراق وپپوزيسياعا كەلگەن باستىقتاردىڭ ءبىر اۋرۋى بار، ونىڭ اتى – شەكسىز ءارى كوپ جاعدايدا ءتىپتى ورىنسىز، رەتسىز امبيسيا!
«مەن عانا پرەزيدەنت بولامىن، مەن عانا ءتوراعا بولامىن، مەن عانا باسشى بولامىن، مەن تىزىمدە ءبىرىنشى تۇرامىن» - سونداي كەۋدەمسوقتىق بار.
ءبىزدىڭ كەيبىر ارىپتەستەر كەزىندە ءسويتىپ، ناتيجەسىندە ءبىز جالپى وپپوزيسيانىڭ حالىق الدىنداعى بەدەلىن ءتۇسىرىپ الدىق. اشىنعان حالىقتى بىرىكتىرە الاتىن ساياسي كۇش بولماي تۇر.
جاڭاوزەندەگى مۇنايشىلار پرەزيدەنتكە قارسى شىققان جوق
سوڭعى اراب ەلدەرىندە بولعان، پارسى ەلىندە بولىپ جاتقان وقيعالاردىڭ ءمان جايىنا قاراساڭىز، ونىڭ ارتىندا ءۇش فاكتور تۇر. ءبىرىنشى فاكتور - ەكونوميكالىق فاكتور. ياعني ول جەردە تۇرعان بىرەۋلەر ەڭ باسىندا: «مەن اياتوللاعا، ونىڭ ساياساتىنا قارسىمىن» دەپ شىققان جوق. جۇمىرتقا باعاسىنىڭ قىمباتتاعانىنا قارسى شىقتى.
ءبىزدىڭ جاڭاوزەندەگى مۇنايشىلار پرەزيدەنتكە قارسى شىققان جوق. وپپوزيسيانى قولداپ شىققان جوق. مەن ەكى-ۇش رەت باردىم ارىپتەستەرمەن جاڭاوزەنگە.
بىزگە الاڭدا جەتى اي بويىنا تۇرعان مۇنايشىلاردىڭ ايتقانى: «ۇكىمەت بەكىتكەن كوەففيسيەنتكە ساي لايىقتى جالاقىمىزدى بەرسىن» دەدى. ياعني ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋى ەڭ الدىمەن ءدال سول ەكونوميكالىق تالاپ قويۋعا الىپ كەلەدى. ءبىراق ارتى ساياسي تالاپتارعا ۇلاسىپ كەتىپ جاتقانىن سوڭعى وقيعالار اپ-ايقىن كورسەتىپ وتىر!
ەكىنشى فاكتور ساياسي سيپاتى بار. ويتكەنى شەتەلدىك ب ا ق كورسەتەن ۆيدەولاردى قاراساڭىز – ولار دا ساياسي ۇرانداردى كوتەرىپ وتىر. ياعني ولار ماسەلەنىڭ جۇمىرتقادا ەمەس ەكەنىن ءتۇسىنىپ وتىر، جۇمىرتقا – ەلدەگى ساياسي احۋالدىڭ جەكەلەلەن ءبىر سالدارى عانا. ياعني قازىرگى ساياسي جۇيەدە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر مىندەتتى تۇردە ساياسي ۇراندارعا الىپ كەلىپ وتىر.
ءۇشىنشى فاكتور - قازىرگى اقپارات ينفراقۇرىلىمىندا. دالىرەك ايتسام، بارلىق رەسمي ب ا ق تارالىمىنان الدەقاشان اسىپ كەتكەن ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە. وسى الەۋمەتتىك جەلى فۋتبولداعى فورۆارد سياقتى اقپارات الاڭىنىڭ «شابۋىلشىسى» بولىپ كەلە جاتىر. ول اقپارات تاراتىپ قانا قويماي، نارازىلىق اكسيالارىن ۇيىمداستىرىپ، باعىتتاي الاتىن قوعامدىق-ساياسي كۇشكە اينالىپ بارا جاتىر!
ەل نە دەيدى، ەلباسى نە دەيدى؟
يراندا بولعان تولقۋلار قازاقستاندا بولمايدى دەپ كىم كەسىپ-پىشىپ ايتا الادى؟! ەشكىم دە ايتا المايدى! يراندا شەشۋشى رول اتقارعان فاكتورلاردىڭ ۇشەۋى دە ءقازىر قازاقستاندا جوق دەپ كىم ايتا الادى؟ قاراڭىز، جاڭا جىل باستالدى، اي سوڭىندا حالىق جاڭا كوممۋنالدىق كۆيتانسيالاردى الادى. تاريفتەر بولسا، كۇرت ءوسىپ، ەشبىر توقتاۋسىز شارىقتاپ جاتىر! وعان قوسا دۇكەندەگى باعالار دا كوتەرىلىپ جاتىر. ايلىق پەن زەينەتاقى بولسا، سول قالپىندا.
كەشەگى ەلباسى جولداۋىن الىڭىز. جولداۋ تەحنيكالىق ەمەس، ساياسي قۇجات بولۋى كەرەك!
ءبىراق، بۇل جولى حالىق وزىنە جانى اشيتىن، ءوزىنىڭ سويىلىن سوعاتىن پرەزيدەنتتى كورگەن جوق.
حالىق ءوزىنىڭ ۇكىمەتىنە كەزەكتى ءبىر تاپسىرمالاردى بەرىپ جاتقان باسشىنى كوردى. ەگەر دە پرەزيدەنت ستولدى قويىپ قالىپ: «ەي، اينالايىن ۇكىمەت، مىناۋ نە بولىپ جاتىر ءوزى؟ حالقىمنىڭ جاعدايى تومەندەپ كەتتى عوي! سەندەر ماعان جالعان اقپارات بەرىپ جاتىر ەكەنسىڭدەر عوي! ەلىم ازىپ-توزىپ كەتىپتى! ۇكىمەت، كەت! پارلامەنتكە جاڭا، ۇكىمەتكە ءتيىمدى باقىلاۋ جاساي الاتىن پارتيالار كەلسىن!» دەپ ايتقان كەزدە پرەزيدەنتتىڭ رەيتينگى 200 پايىزعا ءوسىپ كەتەر ەدى!
وكىنىشكە وراي، پرەزيدەنت ماڭايىنداعى ات توبەلىندەي عانا توپتىڭ ايتقانىنان شىعا الماي قالدى. مۇنىڭ ءوزى ەلدەگى جاعدايعا وبەكتيۆتى باعا بەرىپ، ءتيىستى شەشىم قابىلداۋىنا ءوز كەسىرىن تيگىزىپ وتىر. بۇل جىلدىڭ سەنارييى قيىن بولۋى مۇمكىن. باعا ءوسىپ، جاعدايى قيىنداپ، اشىنعان جۇرت ءۇنسىز وتىرا قويماس. تىعىرىقتان شىعاتىن بيلىكتىڭ ناقتى باعدارلاماسى، جوسپارى جوق! «2030، 2050»-دە ءبارىن دە جارىلقايمىز!» دەگەن ستراتەگيالارعا ەل سەنۋدەن قالدى! بىزگە ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيادان، ماسەلەنى بۇگىن، ءدال ءقازىر شەشەتىن مىقتى تاكتيكا كەرەك! ايتپەسە، ءىس ناسىرعا شابۋى مۇمكىن!
بيلىك: «ەل ىشىندەگى وپپوزيسيانى قۇرتىپ تىندىق! ءابليازوۆ شەتەلدە. ەش جاقتان ءقاۋىپ جوق!» دەپ ءوزىن-وزى الداپ وتىر.
يراندا دا حالىق كوشەگە ەلدەگى رەسمي ساياسي پارتيانىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن شىققان جوق! حالىق ءوزى شىقتى. ونىڭ ىشىندە، ورتالىق قالالار ەمەس، ايماقتاعى جۇرت شىقتى! جاعداي وزگەرمەسە، بيلىك ءوز حالقىمەن ساناسۋدى باستاماسا، ەشبىر رەسمي پارتيانىڭ ۇندەۋىنسىز-اق قازاقتىڭ «سپارتاگى» نە «لەنينى» شىعا كەلەدى، ونىڭ سوڭىنا ەرەتىن جۇرت تا تابىلادى! سول كەزدە بيلىك وپپوزيسيالىق پارتيالاردى جاۋىپ تاستادى ما، تاۋەلسىز باق-تىڭ كوزىن قۇرتتى ما، بيلىك سىنشىلارىن شەتەل اسىرىپ جىبەردى مە، سوتتاپ جىبەردى مە - ونىڭ ءبارى تۇك بولماي قالادى! بيلىك: «قارسىلىق اكسيالارى بولسا، باسىپ، جانشىپ تاستايمىز!»، - دەيتىن بولار.
مەن بيلىككە ءبىر نارسەنى ايتقىم كەلەدى: ەگەر دە الدا-جالدا سونداي نارازىلىق كەزىندە ءبىر قازاقتىڭ كوزى شىعىپ، باسى جارىلاتىن بولسا، ونىڭ ارتى جالپىحالىقتىق شەرۋ بوپ كەتۋى ىقتيمال. قازىرگى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار مەن مۇمكىندىكتەر زامانىندا ونداي سوراقىلىقتى جاسىرىپ قالا المايسىڭ! حالىق قوزعالسا، حان دا قوزعالىپ كەتەدى!
