«اۋىلدىق جەرلەردى تۇراقتى دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە شولەيتتەنۋ پروسەستەرىنىڭ الدىن الۋدا تابيعي-اۋىلشارۋاشىلىق جۇيەلەرىن (تاج) ورنىقتى باسقارۋدى عىلىمي-قولدانبالى نەگىزدەۋ» باعدارلاماسى بويىنشا عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ شەڭبەرىندە ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ عالىمدارى ەگىنشىلىك پەن جايىلىمدى پايدالانۋدىڭ تابيعي ەگىنشىلىك جۇيەلەرىنىڭ جاي-كۇيىنە دالالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزدى.
دالالىق ەكسپەديسياعا قاتىسۋشىلار: گەوگرافيا، جەرگە ورنالاستىرۋ جانە كاداستر، كارتوگرافيا جانە گەوينفورماتيكا، بيوالۋانتۇرلىلىك جانە بيولوگيالىق رەسۋرستار كافەدرالارىنىڭ پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇرامى، سونىمەن قاتار عارىشتىق تەحنولوگيالار جانە جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى.
نەگىزگى باعىتتارداعى شولەيتتەنۋ پروسەستەرىنىڭ دامۋىن باقىلاۋ باعدارلاماسىنا كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەسۋگە باعىتتالعان تۇراقتى دامۋدىڭ 13ء-شى ماقساتى جانە جەردەگى ەكوجۇيەلەردى ساقتاۋعا باعىتتالعان تۇراقتى دامۋدىڭ 15ء-شى ماقساتى ەنگىزىلدى.
ەكسپەديسيانىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە جايىلىمدىق جەرلەردى پايدالانۋدىڭ قازىرگى جاعدايىن زەردەلەۋ، شولەيتتەنۋ پروسەستەرىنە ىقپال ەتەتىن نەگىزگى فاكتورلاردى انىقتاۋ، سونداي-اق اۋماقتاردى تۇراقتى باسقارۋ بويىنشا عىلىمي-قولدانبالى ۇسىنىستار ازىرلەۋ بولدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى مەن جايىلىمدى پايدالانۋ ءۇشىن تابيعي جانە انتروپوگەندىك تاج كەشەندەرىن قامتيتىن بارلىعى 96 نەگىزگى باقىلاۋ نۇكتەلەرىنە شولۋ جۇرگىزىلدى.
دالالىق جۇمىستاردى جۇرگىزۋ بارىسىندا بارلىق جوسپارلانعان نۇكتەلەر قارالدى. بارلىق باقىلاۋ نۇكتەلەرىندە توپىراق كەسكىندەرى ارقىلى سيپاتتاۋ جۇرگىزىلدى، توپىراق ۇلگىلەرى جيناقتالدى، ۇشقىشسىز اپپاراتتى قولدانۋ ارقىلى تاج سيپاتتاماسى جانە وسىمدىك جامىلعىسىنىڭ سيپاتتاماسى جاسالدى. كەيبىر باقىلاۋ نۇكتەلەرىندە تابيعي جانە جاساندى (كارەرلەر) تاۋ جىنىستارى زەرتتەلدى جانە سيپاتتالدى.
جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ دەرەكتەرىمەن سالىستىرۋ ءۇشىن باقىلاۋ نۇكتەلەرىندە جەتەكشى فيزيكالىق-گەوگرافيالىق جانە گەومورفولوگيالىق پروسەستەرگە دالالىق تالداۋ جۇرگىزىلدى. الدىن الا دالالىق دەرەكتەر ءىشىنارا وڭدەلدى جانە ودان ءارى ۇستەل ءۇستىلى زەرتتەۋلەرى ءۇشىن مالىمەتتەر بازاسى جاسالدى.
دالالىق زەرتتەۋ كەزەڭىندە توپىراق ۇلگىلەرى الىنىپ، باقىلاۋ نۇكتەلەرىنەن بەينە- جانە فوتوماتەريالدار جاسالدى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
