5 ساۋىردە قمگ باسقارما ءتوراعاسى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ، قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلىبەك نالىبايەۆ، سونداي-اق ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ۆيسە-مينيسترى نۇركەن شاربييەۆ ارال تەڭىزىنىڭ قۇرعاعان تابانىنا سەكسەۋىل كوشەتتەرىن وتىرعىزۋ شاراسىنا قاتىستى.
بۇل جوبا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ەلدى كوگالداندىرۋ جونىندەگى ەكولوگيالىق باستاماسىن قولداۋ ماقساتىندا ىسكە اسىرىلىپ وتىر.
«قازاق حالقى سەكسەۋىل اعاشىن ەجەلدەن قاسيەت تۇتقان. تابيعاتتىڭ قورعانى، تىرشىلىكتىڭ جاڭارۋىن بىلدىرەتىن بۇل وسىمدىكتىڭ باعاسى بولەك بولعان. ءبىز كاسىپورىندارىمىز ورنالاسقان وڭىرلەردى كوگالداندىرۋ جۇمىسىنا بەلسەندى اتسالىسىپ كەلەمىز.
قمگ قۇرعاعان ارال تۇبىندە 15 مىڭ گەكتار القاپقا 4 ميلليوننان استام سەكسەۋىل كوشەتىن وتىرعىزۋ بويىنشا مىندەتتەمە الدى. وسىلايشا، كومپانيانىڭ جاسىل ەكونوميكانىڭ دامۋىنا جانە تابيعاتتى بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن قورعاپ قالۋعا قوسقان ۇلەسىن ارتتىرامىز. سونداي-اق بۇل — تۇراقتى دامۋ قاعيداتتارىن بەرىك ۇستاناتىنىمىزدىڭ ءىس جۇزىندەگى كورىنىسى»، — دەدى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ.
ەگىلگەن سەكسەۋىل كوشەتتەرى ارال تەڭىزىنىڭ قۇرعاۋ سالدارىنان جىل سايىن پايدا بولاتىن شاڭ مەن تۇزدان قورعاۋعا كومەكتەسەدى. سونىمەن بىرگە بۇل وڭىردەگى جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر الەمىن ساقتاپ قالىپ، شولەيتتەنۋ پروسەسىن باياۋلاتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
وسىلايشا، قازمۇنايگاز ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا ۇلەس قوسىپ قانا قويماي، الەۋمەتتىك سالاعا جانە ەكولوگيالىق جوبالارعا كورسەتكەن قولداۋىن ارتتىرىپ وتىر.
سەكسەۋىلدىڭ باسقا وسىمدىكتەردەن ەرەكشەلىگىن ايتساق، ءبىر ءتۇپ سەكسەۋىل ءتورت مىڭ توننا قۇم كوشىنەن ساقتاي الادى. جەتى جىلدان كەيىن 15 مىڭ گەكتار جەرگە ەگىلگەن سەكسەۋىل اعاشتارى 15 مىڭ توننا تۇز، شاڭ مەن قۇمنىڭ اۋاعا تاراۋىن توقتاتىپ، ۇستاپ قالاتىن بولادى.
سەكسەۋىل اعاشتارىنىڭ ايماقتاعى مال شارۋاشىلىعىنا دا پايداسى بار. سەبەبى سەكسەۋىل وسكىندەرى مال-جانۋارعا ازىق بولا الادى.
جوبانى ق ر ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنە قاراستى «رەسپۋبليكالىق ورمان سەلەكسيالىق تۇقىم ءوسىرۋ ورتالىعى» ىسكە اسىراتىن بولادى.
جالپى، «قازمۇنايگاز» كومپانيالار توبى ەلىمىزدى كوگالداندىرۋ ىسىنە ءوز ۇلەسىن قوسىپ، وڭىرلەردە اعاش ەگۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. مىسالى، 2023 جىلى قازمۇنايگاز ءوز كۇشىمەن شامامەن 40 مىڭ جاسىل جەلەك وتىرعىزدى.
