قوعامدا قىزۋ تالقىلانعان سۇراقتىڭ تۇشىمدى جاۋابىن قاسىم امانجولدىڭ ازاتتىقتاعى «ەركىن ءسوز» باعدارلاماسىندا اقىن الماس احمەتبەك پەن ساياساتتانۋشى راسۋل جۇمالى انىق جەتكىزدى. راسۋل جۇمالى شەتتەگى 5 ميلليون قازاق ءۇشىن قازاققا، كوشى-قونعا شىنايى جانى اشيتىن ازاماتتاردىڭ پارلامەنتتە بولۋ كەرەكتىگىن، ونداي كوشى-قون ماسەلەسىن شەشەتىن ادام شەتتەن كەلگەن-كەلمەگەنى ماڭىزدى ەمەس ەكەنىن، قايدا تۋىلسا دا قازاققا شىنايى جانى اشيتىن ازامات بولۋى كەرەكتىگىن، كوشى-قون ماسەلەسى – «ورالمانداردىڭ» عانا ماسەلەسى ەمەس ەكەندىگىن، بۇكىل قازاققا ورتاق ماسەلە ەكەنىن ايتتى. سونىمەن بىرگە، 24 جىلدان بەرگى كەلگەن قانداستار اراسىندا ۇلتتىق ماسەلەلەردى كوتەرىپ جۇرگەن، قارىم- قابىلەتى بار، دەپۋتات بولۋعا لايىقتى ازاماتتاردىڭ بار ەكەنىن، ولار پارلامەنتكە بارىپ جاتسا، تەك قانا كوشى-قون ماسەلەسىن كوتەرمەيتىندىگىن، ۇلتتىق ماسەلەلەردىڭ بارىندە ءۇنسىز قالمايتىندىعىن جەتكىزدى. ال، الماس احمەتبەك مىرزا «قانداستاردان دەپۋتات شىقسىن دەگەن ۇسىنىستار ەشقانداي ارنايى جەڭىلدىك سۇراۋ ەمەستىگىن، پارتيالار تىزىمىنەن سايلاۋعا تۇسۋگە مۇمكىندىكتەر بەرىلسە» دەگەن تىلەكتەرمەن پارتيا باسشىلارىنا ەسكەرتۋ ەكەنىن ايتىپ ءوتتى.
ارادا بىرەر كۇن وتكەننەن كەيىن «نۇر وتان» پارتياسى ۇمىتكەرلەرىنىڭ ءتىزىمى شىقتى. ول تىزىمنەن ءبىز ۇمىتتەنىپ جۇرگەن ازاماتتار تابىلماي، 127 ۇمىتكەرلەردىڭ ىشىنەن شەتتەن كەلگەن بىردە-بىر قازاق كورىنبەدى. كەزەكتى قالعان پارتيالاردان كۇتتىك. العاشقى بولىپ جسدپ ۇمىتكەرلەرىنىڭ ىشىنەن كاسىپكەر، ساياساتكەر راحىم ايىپ دەگەن ازامات تابىلسا، «اۋىل» پارتياسى ۇمىتكەرلەرىنىڭ ىشىندە شەتەلدەن كەلگەن ءبىر كاسىپكەر ايەل بولدى. 3-اقپان كۇنى «اق جول» پارتياسى ۇمىتكەرلەرىنىڭ ءتىزىمى شىقتى. «نۇر وتاننان» كەيىنگى ورىندا تۇرعان «اق جول» پارتياسىنىڭ قۇرامىنان دا شەتتەن كەلگەن اعايىن ورىن الدى. شەتتەن كەلگەن بولعاندا، جاي ءبىر قازاقتىڭ ءبىرى ەمەس، اتاسى الاش قايراتكەرىنىڭ ءبىرى بولعان، ءوزى الاش ادەبيەتىن زەرتتەپ جۇرگەن جاس عالىمنىڭ ءبىرى ەدى. ول – فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوسەنت، كورنەكتى ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، الاش قوزعالىسىنىڭ بەلدى مۇشەسى قوشكە كەمەڭگەردىڭ نەمەرەسى قايىربەك كەمەڭگەر دەگەن ازامات.
جسدپ اتىنان ۇمىتكەر بولىپ وتىرعان راحىم ايىپ اعامىز عانا ەمەس، ۇلتتىڭ ناعىز جاناشىرلارى ەرمۇرات باپي، زاۋرەش باتتالوۆا، قۇرمانعازى راحمەتوۆ سياقتى ازاماتتار پارلامەنتكە ءوتىپ جاتسا، ءبىر ۇلكەن جەڭىسپەن بىردەي ەدى. ءبىراق، بۇل قۇرامدى پارلامەنتكە وتكىزە قويۋ وتە قيىن.
ەندىگى ءۇمىت «اق جولدا» ەدى. ۇمىتكەر قايىربەك كەمەڭگەردىڭ (باستى بەتتەگى سۋرەتتە)ءوز ءسوزى بويىنشا ايتقانداي:
«مەرەيىم ءوسىپ مەرەيىڭمەنەن،
اتاجۇرت ساعان كەلەيىن دەپ ەم،
ءبارىن دە سوسىن كورەيىن دەپ ەم،
قازاقستاندا تۋماسام داعى،
قازاقستاندا ولەيىن دەپ ەم»، – دەپ كەلىپ، قازاقتىڭ عىلىمى مەن وقۋ سالاسىندا ءوز ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەن، بۇگىنگى قازاق بولمىسىنا الاش ۇستانى تۇرعىسىنان قارايتىن، قايدا جۇرسە دە ۇلت پەن تاۋەلسىزدىك مۇراتىن بيىك قوياتىن ازات ەلدىڭ ازات ازاماتى پارلامەنتكە بارىپ، قازاق ەلىنىڭ ەرتەڭى ءۇشىن ساياسي ىسكە ارالاسىپ، ۇلتتىڭ ءسوزىن سويلەمەسكە نە؟ مۇنداي ۇستانىم مەن جولداعى ازاماتتار تەك قايىربەك كەمەڭگەر عانا ەمەس. ەل ەرتەڭىنە ەڭبەك ەتۋگە قابىلەتى جەتەتىن ءتۇرلى سالانىڭ بىلىكتى مامانى رەتىندە تانىلعان قانداستارىمىز بار. ءبىراق، ولاردىڭ ءبارى ەشبىر پارتيا ۇمىتكەرلەرىنىڭ ىشىندە بولمادى. الەمدەگى 17 ميلليون قازاقتىڭ ءبىرى رەتىندە، وتانىن اڭساپ جەتكەن ازاماتتىڭ بىرىنە ەل ساياساتىنا ارالاسۋعا مۇمكىندىك بەرگەن «اق جول» پارتياسىنا راقمەتىمدى ايتىپ، قايىربەك كەمەڭگەر مىرزانىڭ ۇمىتكەر عانا بولىپ قالماي، پارلامەنتتىڭ جاڭا قۇرامىنداعى بەلسەندى دەپۋتاتتىڭ ءبىرى بولۋىنا تىلەكتەستىگىمدى بىلدىرەمىن.
«اق جول» پارتياسىندا ۇلتتىق تۇرعىدا ويلاپ، ۇلتتىق ماسەلەلەردى كوتەرىپ جۇرگەن ازاماتتار از ەمەستىگىن وسىعان دەيىن دە ايتقان ەدىم. ەندى پارتيا جەتەكشىلەرىنە ايتار ءوتىنىشىم مەن ەسكەرتۋىم دە بار. سايلاۋدا داۋىس جيناپ، پارلامەنتتىڭ جاڭا قۇرامىنان ون ورىن بۇيىرسا دا، ءتىپتى بەس-اق ورىن بۇيىرىپ جاتسا دا، ونىڭ 3 ورنى «اق جولدىڭ» اتىنان شىعىپ، قالىڭ قازاقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ جۇرگەن قازبەك يسا مەن جاستا بولسا، ۇلتتىڭ جۇگىن كوتەرۋگە دايىن ماقسات جاقاۋ، «جان ەمەس ماعان كەرەگى، كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى» دەگەن ازاماتتىڭ ءبىرى قايىربەك كەمەڭگەر سىندى ازاماتتارعا بەرىلمەسە، «اق جولدىڭ» الاششىلدىعى مەن قازاقشىلدىعىنا كۇمان كەلتىرۋگە تۋرا كەلەدى. «اق جول» – كاسىپكەرلەردىڭ عانا قۇقىعىن قورعاماي، ايبىندى الاشتى تۋ ەتىپ، بار قازاقتىڭ قۇقىن قورعاۋى كەرەك.
تۇردىبەك قۇرمەتحان
