ءبىز بۇل جولى ساعادييەۆتىڭ رەفورماسىن تاعى دا تالقىلاپ جاتقىمىز جوق. ءمينيستردىڭ بۇل رەفورماسى ءبىراز جىل وتكەننەن كەيىن ۇمىتىلۋى مۇمكىن. جالاۋلاتىپ باستالعان تالاي رەفورما بەت-اۋزىمەن جەر سۇزە قۇلاپ، مۇردەم كەتتى ەمەس پە؟ سوندىقتان ساعادييەۆتىڭ باستاماسىن ءسوز قىلعىمىز جوق.
ءبىراق مادەنيەت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلى مەن حرومتاۋ اۋدانىنىڭ اكىمى ايازباي وسمانعالييەۆتىڭ قازاق تىلىنە قاتىستى كوزقاراسى ارقامىزعا ايازداي باتقانى انىق.
الدىمەن ارىستانبەك مىرزانىڭ ىسىنە قاتىستى ويىمىزدى ورتاعا سالساق. ءيا، ءقازىر اتقارۋشى بيلىكتەگى حات دايىندايتىن حاتشىلاردىڭ ءبارى «قازاق ءتىلىن جەتىك بىلەدى» دەپ ايتۋ قيىن. بۇل قۇدايعا دا، ادامعا دا بەلگىلى جايت.
سوندىقتان ارىستانبەك اعايدىڭ قاتە قاعازعا قول قويىپ، ودان سوڭ، حالىق الدىندا اقتالىپ، ەكى رەت ابىروي-بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرگەنى ۇيات بولدى.
بۇگىندە ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەر حالىقتان كەشىرىم سۇراۋعا داعدىلانباعان. ءبارى بالا سەنبەيتىن اڭگىمەنى ايتىپ، اقتالۋعا قۇمار. ەگەر ارىستانبەك مىرزا: «قاتە بىزدەن كەتتى. بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرامىز. جاۋاپتى ادام جازاسىن الادى. حالىقتان كەشىرىم سۇرايمىن» دەسە، تاۋى شاعىلىپ قالار ما ەدى؟ جوق. قايتا حالىقتىڭ الدىندا مينۋسقا كەتكەن بەدەلى ءبىر ەلى بولسا دا كوتەرىلىپ قالار ەدى. امال نە. ارەكەڭ مۇنداي قادامعا بارا المادى. قازاق ءتىلىن ءقادىر تۇتىپ، حالىقتىڭ الدىندا كىشىرەيۋگە كىسىلىگى جىبەرمەگەن سىڭايلى. ەڭ سوڭىندا سكانەر كىنالى بولىپ شىقتى.
جالپى، قازاق ءتىلى ارىستانبەك مۇحامەدي ۇلىنىڭ كىشىرەيۋىنە مۇقتاج ەمەس. ءبىراق ءتىلدى قورعايدى، دامىتادى دەگەن مينيسترلىك قىزمەتكەرلەردىڭ قازاق تىلىنە بۇلايشا بەي-جاي قاراۋى ەلىمىز ءۇشىن «توتەنشە وقيعا» بولۋى كەرەك ەدى. ءيا، كادىمگى مەملەكەت بولىپ اياعىنان تىك تۇراتىن «توتەنشە وقيعا».
قىزىلاعاشتى سۋ باسىپ، قاپىدا ءبىراز ادامنان ايىرىلعانىمىزدا ەل بولىپ ازا تۇتتىق قوي. مادەنيەت مينيسترلىگى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتە-قاتە قاعازى جاريا بولعان ساتتە ۇكىمەتىمىز دابىل قاعىپ، بارلىق ۆەدومستۆولارداعى حاتشىلاردىڭ قازاق ءتىلىن قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن تەكسەرىپ، شەتىنەن سىناقتان وتكىزۋى ءتيىس ەدى.
ەسىڭىزدە بولار، قىزىلاعاشتى سۋ العاندا ەلىمىزدەگى بۇكىل سۋ قويمالارى ءبىر اپتانىڭ ىشىندە تەكسەرۋدەن ءوتىپ، قۇتقارۋ قىزمەتىنىڭ دايىندىعى سىنالدى ەمەس پە؟ مادەنيەت مينيسترلىگىنەن شۋ شىققاندا ءدال وسىنداي دابىل قاعىلۋى ءتيىس ەدى.
وكىنىشكە قاراي، ۇكىمەت بۇعان سەلت ەتكەن جوق. ءتىپتى، كارىم ءماسىموۆ باستاعان ۇكىمەت مۇشەلەرى وسىنداي ءبىر «وقيعانىڭ» ورىن العانىنان بىلمەي قالعان سياقتى.
ەندى نازارىمىزدى اۋدارعان ەكىنشى ماسەلەگە كوشسەك. وتكەن اپتادا حورومتاۋ اۋدانىنىڭ اكىمى ايازباي وسمانعالييەۆتىڭ «اقتوبە اقپارات» ورتالىعىندا وتكەن باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا «ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ» دەگەن جەلەۋمەن بايانداماسىنىڭ باسىم بولىگىن ورىس تىلىندە جاساعانى كوپشىلىگىمىزدىڭ شىمبايىمىزعا شوق ءتۇسىردى (كەيبىرەۋلەردىڭ بۇعان ەتى ءولىپ كەتتى عوي).
ءقازىر شەنەۋنىكتەردىڭ قازاق ءتىلىنىڭ ەسەبىنەن ۋاقىت ۇنەمدەۋى ادەتكە اينالىپ بارا جاتقانداي... ءبارى بايانداماسىنىڭ باسىن قازاقشا باستاپ، ارى قاراي جالپى جۇرتقا تۇسىنىكتى بولۋى ءۇشىن ورىسشا جورعالاي جونەلەدى. بۇدان نەنى اڭعارامىز؟ باسشىلاردىڭ ءتىل ماسەلەسىنە كەلگەندە تايعاناق، وزىندىك ۇستانىمى جوق ەكەنىن بايقايمىز.
ەگەر جالپىعا تۇسىنىكتى ءارى ۋاقىت ۇنەمدەۋ كەرەك بولسا شەنەۋنىكتەرىمىز بايانداماسىن بىردەن اعىلشىن تىلىندە جاساسىن. مەكتەپ وقۋشىلارى اعىلشىن تىلىندە ساباق وقۋدى تالاپ ەتكەندە شەندىلەردەن نەگە اعىلشىن تىلىندە بايانداما جاساۋدى تالاپ ەتپەيمىز.
بىزدىڭشە، اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋدى الدىمەن شەنەۋنىكتەردەن باستاۋ كەرەك. قاراپايىم حالىق بارىن سالىپ اعىلشىن ءتىلىن ءوز بەتىنشە ۇيرەنىپ جاتىر. ءبىزدىڭ قاي شەنەۋنىك پ.پوروشەنكو سياقتى اعىلشىنشا اعىپ تۇر. ەشقايسىسى. مەملەكەتتىڭ قارجىسىن شاشىپ، «بولاشاق» ارقىلى باتىستا ءبىلىم العان «بالاپان شەنەۋنىكتەردىڭ» ءوزى قاستارىنان ءتىلماشتارىن تاستامايدى. ءبىراق بالا-شاعادان اعىلشىنشانى تالاپ ەتكەندە بالەدەي...
سوندىقتان ءتىل ۇيرەنۋدى، ءتىلىن تۇزەۋدى شەنەۋنىكتەر وزدەرىنەن باستاۋى كەرەك.
جاربول كەنت ۇلى
