رەسەي قازاقستانمەن ەنەرگەتيكالىق ىنتىماقتاستىقتى، ونىڭ ىشىندە ءۇشىنشى ەلدەردىڭ نارىعىنا بىرلەسىپ شىعۋ باعىتىندا كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر. بۇل تۋرالى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىكتەرى باسشىلارىمەن كەزدەسۋدە مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz Kazinform اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ.
كەزدەسۋ سانكت-پەتەربۋرگ حالىقارالىق ەكونوميكالىق فورۋمى اياسىندا ءوتتى.
جيىن بارىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى تەلەراديوكەشەنى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى اسقار جالدينوۆ سۇراق قويدى:
— قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق وڭ سەرپىن ساقتاپ وتىر. جاھاندىق سىن-تەگەۋرىندەر جاعدايىندا ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى دەپ ويلايسىز؟
بۇل ساۋالعا جاۋاپ بەرگەن ۆلاديمير پۋتين ەنەرگەتيكا سالاسى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ ءاردايىم باستى باعىتى بولعانىن اتاپ ءوتتى.
— ءقازىر ءبىز ەنەرگيا رەسۋرستارى مەن گاز جەتكىزۋ اياسىن كەڭەيتۋدى قاراستىرىپ وتىرمىز. كەڭەس وداعى كەزىندە گاز ينفراقۇرىلىمى رەسەيدەن قازاقستانعا جەتكىزۋگە بەيىمدەلىپ قۇرىلعانى بەلگىلى. سول سەبەپتى قازاقستاندا وزىندىك ينفراقۇرىلىم وبەكتىلەرى سالىنباعان بولاتىن. ءقازىر قازاقستان پرەزيدەنتىمەن ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ مۇمكىندىكتەرىن تالقىلاپ جاتىرمىز. ءبىز ءۇشىنشى ەلدەردىڭ نارىعىنا بىرلەسىپ شىعۋ جولدارىن، سونداي-اق قازاقستاندىق مۇنايدى جەتكىزۋ بويىنشا لوگيستيكالىق مارشرۋتتاردى ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسىن قاراستىرىپ وتىرمىز، — دەدى پۋتين.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ەكسپورتىنا ارنالعان مۇنايدىڭ نەگىزگى بولىگى رەسەي ارقىلى وتەدى.
— سىزدەر بىلەسىزدەر، قازاقستاندىق ەكسپورتتىق مۇنايدىڭ نەگىزگى كولەمى رەسەي فەدەراسياسى ارقىلى تاسىمالدانادى. نەگىزگى باعىت – كاسپيي قۇبىر كونسورسيۋمى (كقك) جۇيەسى ارقىلى. تاعى باسقا باعىتتار دا بار. ءبىراق ەكسپورتقا شىعارىلاتىن مۇنايدىڭ باسىم بولىگى رەسەي ارقىلى وتەدى. ءبىز قازاقستاننىڭ مۇناي ەكسپورتىن ءارتاراپتاندىرۋعا مۇددەلى ەكەنىن تۇسىنەمىز جانە بۇل باعىتتا قولداۋ كورسەتۋگە دايىنبىز، — دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.
سونداي-اق ول بايقوڭىر عارىش ايلاعىن پايدالانۋ، سپۋتنيكتىك توپتامالاردى دامىتۋ جانە بىرلەسكەن زەرتتەۋلەردى قامتيتىن عارىش سالاسىنداعى ورتاق جوبالاردى دا ەسكە سالدى.
ايتا كەتەيىك، وسى جيىندا قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى تاۋار اينالىمىنىڭ 95%-عا جۋىعى ۇلتتىق ۆاليۋتالارمەن جۇزەگە اسىرىلاتىنى ايتىلدى.
الەمدىك جەتەكشى اقپارات اگەنتتىكتەرى باسشىلارىمەن كەزدەسۋدە پۋتين قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ەرەكشە قارىم-قاتىناس جايلى دا پىكىر ءبىلدىردى.
— بىزدە قازاقستانمەن ەرەكشە قارىم-قاتىناس بار. بۇل ايقىن، مۇنى ءبارى جاقسى تۇسىنەدى. بۇل – وداقتاستىق قارىم-قاتىناس ءسوزدىڭ تۋرا ماعىناسىندا. ورتاق تاريحىمىز، ءبىر مەملەكەتتىڭ قۇرامىندا بولعانىمىز، ادامدار اراسىنداعى جەكە ءارى گۋمانيتارلىق دەڭگەيدەگى تەرەڭ بايلانىستار — مۇنىڭ ءبارى اسا ماڭىزدى، — دەدى ۆ. پۋتين.
مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ ۇقشۇ، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جانە شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى سىندى ىرگەلى ينتەگراسيالىق بىرلەستىكتەردىڭ مۇشەسى ەكەنىن ايتىپ، بۇل فاكتور ەكىجاقتى بايلانىستاردى نىعايتۋعا ىقپال ەتىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.
— بۇل ءبىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى باعىتتاعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى دامىتۋعا جاعداي جاسايدى. قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى شەكارا — الەمدەگى ەڭ ۇزىن قۇرلىقتىق شەكارا. بۇل دا ەلەۋلى فاكتور. وسى تۇرعىدان العاندا دا ءبىز ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرامىز، — دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.
ول قازاقستانمەن قارىم-قاتىناستا ەشقانداي كەدەرگى كورىپ تۇرماعانىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى.
— تاعى دا اتاپ وتكىم كەلەدى: قازاقستان – ءبىز ءۇشىن ەڭ جاقىن مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى. بۇل — ءبىزدىڭ وداقتاسىمىز. قارىم-قاتىناستارىمىزدىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن ەشقانداي ماسەلە كورىپ تۇرعانىم جوق، ءتىپتى ەشقانداي، — دەدى پۋتين.
سونداي-اق، ول ماسكەۋ مەن استانا ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا باعىتتارىن ىزدەستىرۋدى جالعاستىراتىنىن ايتتى.
— ءبىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلىمەن ۇنەمى كەزدەسىپ تۇرامىز. ول بىزگە كەلەدى، مەن دە قازاقستانعا ۇلكەن ىقىلاسپەن بارامىن. ۇكىمەت، مينيسترلىكتەر، سونىڭ ىشىندە سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرى دەڭگەيىندە كەڭەس بەرۋ جانە ءوزارا ءىس-قيمىل ۇزدىكسىز ءجۇرىپ جاتىر، — دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن رەسەي پرەزيدەنتى.
بۇعان دەيىن رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ يران مەن يزرايل قاقتىعىسىنا قاتىستى بەلدىرگەن كوزقاراسى تۋرالى جازعانبىز.
