پسيحولوگ: "الەۋمەتتىك پروبلەمالارى بار جاندار ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن توپقا تاپتىرماس ولجا"

Dalanews 18 قىر. 2021 03:08 756

ادامنىڭ سەنىمى، ول ونىڭ ءومىر سالتىنا ۇلكەن اسەر ەتەرى ءسوزسىز. كەيدە ءدىندى ۇستاناتىندار اراسىندا جات اعىمعا ەرىپ، وزدەرىن جوعالتىپ الاتىندار كەزدەسەدى. دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىم وكىلدەرى ادامدى جىنىسىنا، ۇلتىنا نەمەسە ناسىلىنە قارامايدى.

ولاردىڭ باستى ماقساتى- وزدەرىنىڭ يدەولوگياسىن ادام ساناسىنا ءسىڭىرۋ. قازىرگى تاڭدا راديكالدانىپ كەتكەن نازىك جاندىلاردى ءجيى كەزدەستىرەمىز. دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمعا ءتۇسىپ كەتكەن ايەل ازاماتشالارمەن قانداي پسيحولوگيالىق جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە؟ جات اعىمعا ەرىپ كەتۋگە نە يتەرمەلەيدى؟

وسى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە Dalanews.kz-كە ەلوردالىق دىندەردى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ پسيحولوگ مامانى ا. ايتەنوۆا پىكىر ءبىلدىردى.

ءداستۇرلى ەمەس ءدىني اعىمعا ءتۇسىپ كەتكەن ايەلدەردىڭ كوزقاراستارىن دۇرىس باعىتقا وزگەرتىپ، ولاردىڭ ءدىني ساۋاتتىلىعىن ارتتىرىپ، دۇرىس اقپارات بەرۋ ءبىر كۇندىك شارۋا ەمەس. ول كوپتەگەن ساتىلاردان تۇراتىن پروسەسس. ايەلدەر قاۋىمى دەسترۋكتيۆتى اعىمعا بەت بۇرۋىنا مىنانداي فاكتورلار اسەر ەتەدى: ەموسيالىق السىزدىك، سەنگىشتىك، پسيحولوگيالىق تاۋەلدىلىك، وتباسىلىق پروبلەمالاردان شارشاۋ جانە سىرتتان جىلۋلىق ىزدەۋ. وسىنداي پروبلەمالارى بار جاندار ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن توپقا تاپتىرماس ولجا. سونىمەن قاتار، نازىك جاندىلاردىڭ دىننەن حابارى بولماۋى دا بۇل جەردە ۇلكەن ءرول وينايدى. ءداستۇرلى ەمەس يسلامدىق كوزقاراستى ۇستاناتىن ايەلدەردىڭ كوپشىلىگى ناعىز ءدىني مادەنيەتتى دارىپتەيتىن جانە تۇسىنىك بەرەتىن ادەبيەتپەن تانىسپاعان، جالپى وزدەرىنىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرىنەن بەيحابار. الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق سالادا قيىندىقتاردىڭ ورىن الۋى دا جات اعىمعا تۇسۋگە اسەر ەتەدى. 

تاربيەنىڭ تال بەسىگى-ول وتباسى. سوندىقتان، قىز بالانىڭ تاربيەسىن ۇيدەن باستاۋ الۋ كەرەك. مورالدىق جانە ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردى بويىنا جۇمساق ءسىڭىرۋ كەرەك.

ال، ەگەر ايەل ادام راديكالدانىپ كەتكەن بولسا، ولارمەن جۇمىس جاساۋ بارىسىندا مىنەز-قۇلقىنا، ۇستانعان باعىتىنا ءمان بەرىپ،  جىبەرگەن قاتەلىگىنىڭ ءتۇپ-تامىرىنان ىزدەيمىز.


ءدىن ادامنىڭ ساناسىنا عانا ەمەس، جۇرەگىنە دە ورنىعادى. سول سەبەپتى دە، الدىمەن پسيحولوگيالىق تۇرعىدان، سودان كەيىن الەۋمەتتىك تۇرعىدان وڭالتۋعا كۇش سالۋ كەرەك. 

ورتالىقتىڭ اتقاراتىن جۇمىستارىنىڭ بىرقاتارىمەن تانىستىرىپ وتەتىن بولسام،  ءدىني بىرلەستىكتەرمەن جانە مەملەكەتتىك ورگاندارمەن تومەندەگىدەي مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋدامىز:

  • دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىم ۇستانۋشى ايەل جاماعاتىمەن بايلانىس ورناتىپ، تىعىز قارىم-قاتىناس داعدىلارىن قالپىنا كەلتىرىپ، سەنىمىنە كىرۋ؛

  • جەكە اڭگىمەلەسۋلەر ارقىلى تۇراقتى بايلانىس ورناتۋ؛

  • پسيحولوگيالىق-تەولوگيالىق مىنەزدەمە قالىپتاستىرۋ؛

  • ءدىني سەنىمدى قابىلداعانعا دەيىنگى تۇلعالىق كارتاسىن جاساۋ؛

  • پسيحولوگيالىق وڭالتۋ، الەۋمەتتىك وڭالتۋ جانە زايىرلى قۇندىلىقتارعا بەيىمدەۋ؛

  • قارىم-قاتىناس داعدىلارىن قالپىنا كەلتىرىپ، وزىندىك باعاسىن جانە وزىندىك سانا-سەزىمىن جوعارىلاتۋ؛

  • قۇندىلىقتىق باعدارلارىن رەتتەۋ نەمەسە قايتا ورنىقتىرۋ؛

  • تۇلعانىڭ راديكالدانۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەتىپ، بىلىمدىك پەن كاسىپتىككە داعدىلاندىرۋ؛

  • الەۋمەتتىك مارتەبەسىنىڭ تۇراقتاندىرۋ، قوعامدىق قاتىناستارىن قالپىنا كەلتىرۋ؛

  • زايىرلى قۇندىلىقتارعا بەيىمدەۋ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ،  تۇيىقتىقتان ارىلتىپ قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.


راديكالدى اعىمداردىڭ ماقساتى - ءدىن مەن ءداستۇردىڭ ساباقتاستىعىن ءۇزىپ، ءداستۇرلى  رۋحاني قۇندىلىقتاردى جوققا شىعارىپ، زايىرلىلىققا تەرىس كوزقاراس قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلادى. دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمدار يدەولوگياسىنىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الىپ، كۇرەسۋ ءۇشىن ورتالىعىمىزدىڭ قىزمەتكەرلەرى ءوز ىستەرىن ناتيجەلى اتقارۋدا.

سىيلاستىق، قارىم-قاتىناس ورناعان ادامدارمەن سۇحباتتاسۋ دا، ءارتۇرلى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ دا وڭايعا تۇسەدى. وڭالتۋعا كىرىسكەن كەزدە مامانداردىڭ ءجيى اۋىسۋى وڭالتۋ جۇمىسىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. سوندىقتان، بايلانىس ورناتقان ادامداردىڭ تۇراقتى بولۋى اسا ماڭىزدى. 

تۇجىرىمداي كەلگەندە، رۋحاني - ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋدەگى جانە راديكالدى ءدىني يدەولوگياعا قارسى يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋداعى ايەلدىڭ ءرولى مەن مۇمكىندىگى وراسان زور. ايەلدەر تەك ءدىني سالادا عانا ەمەس، ءبىلىم، تاربيە، قۇقىق، الەۋمەتتىك قولداۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ سالالارىندا كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزۋگە الەۋەتتى بولعاندىقتان ايەلدەر اۋديتورياسىندا «وڭالتۋ جانە بەيىمدەۋ» جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ماسەلەلەرى تۇراقتى اتقارىلىپ جاتىر. 

 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار