قوجايىنى باكەنە بولعاندا ەرگەجەيلىنى ەسكە تۇسىرەتىن، ۇرتىنا سۋ تولتىرىپ العانداي بەت-جۇزى دوڭگەلەنگەن «كورتيزول» (كورتيزول گورمونى كوپ بولىنەتىن ادامداردىڭ بەتى دوڭگەلەنىپ كەتەدى دەگەندى ءبىر جەردەن وقىپ قالعان ەدى)، نە كۇلەيىن تۇرعانىن، نە جىلايىن دەپ تۇرعانىن اجىراتىپ بولمايتىن، كوزىنەن قانداي جان ەكەنىن تانۋ قيىن ادام. دەگەنمەن، وسى كۇلەيىن دەپ تۇرعانى دا، جىلايىن دەپ تۇرعانى دا كوز الدىنا مىسكىندى اكەلەتىن ەدى. باسىنىڭ ۇلكەندىگى قورتىق دەنەسىمەن سايكەس كەلسەشى، ءتىپتى، بۇل كەمشىلىگىن جاسىرۋ ءۇشىن قالپاقتى باستىرا كيىپ العان. ول قالتارىس-بۇلتارىسى كوپ شىتىرمانعا باستادى - بىر-بىرىنە جالعاپ سالا بەرگەن باراك ءتارىزدى جاتاقحانانىڭ قۋىس-قۋىسىنا كۇن تۇسپەيدى، ىزعار كەۋلەپ العان. تۋ سىرتىنان بىرەۋ قاراپ تۇرعانداي جوتاسى شىمىرلادى. توبەسى قاڭىلتىرمەن قالقالانعان تار ءدالىزدىڭ كۇن ساۋلەسىنىڭ تەك ەلەسى «سىز بەرگەن» تۇكپىرىندەگى جالعىز بولمە الدىنا بارىپ ءبىر-اق توقتادى. ەسىكتى ەكى بۇراپ اشقان بەتتە كوگەرگەن الدەنەنىڭ ءيسى مۇڭك ەتە قالدى. دىم شالىپ، سىلاعى تۇسكەن، قۇرعاقشىلىقتان تابانى تارتىلعان كولدى ەسكە تۇسىرەتىن - بوياۋى شىت جارىلعان جالعىز تەرەزەسى بار بولمەنىڭ ءبىر بۇرىشىندا توت باسقان جالعىز كەرۋەت، گاز پليتاسىنان باسقا مۇلىك جوق. قىزعان مايعا ەت قۋىرعاندا شاشىراعان مايدان، جابىسىپ قالعان ساعىزدان، توگىلگەن ءتاتتى سۋسىنداردىڭ قاعىنان شاڭمەن ارالاسىپ، قارايىپ كەتكەن ەدەندى دە ەلەمەگىنسىدى. بۇل كورتيزولمەن بىردەن ءبىر ايعا قولما-قول اقشامەن الدىن الا ەسەپ ايىرىسقاننان كەيىن بارىپ قولىنا كىلتتى ۇستاتتى.
ءىى
توڭازىپ ءارى تورىعىپ ءبىراز تۇردى. مىنا بولمە قاشقىندارعا ارنالعان جەر سەكىلدى. قاشىپ كەلىپ تىعىلاتىن جەر سەكىلدى، ەشكىمگە تاپتىرمايدى ءارى سونىسىمەن قورقىنىشتى. وسى بولمەنىڭ تۇتقىنىنا اينالعانداي، ەندى مىنا قۋىستان ءومىر بويى شىعا المايتىنداي ەكىۇداي سەزىمنەن ارىلا المادى. كىمنەن قاشادى؟ سىلىكپەسىن شىعارعان قۋ تىرلىكتەن بە، وزىنەن بە، ونى ۇعىپ جارىتپادى... ول تاماق ءيىسى مەن كوگەرگەن سىز ءيىسى ءسىڭىپ قالعان، شاڭ باسقان ماتراسقا قۇلاعانى سول ەدى، ەسىكتى قاققان دىبىستان باسىن كوتەرۋگە ءماجبۇر بولدى. – ەسىك اشىق، دەپ ايتىپ اۋىز جاپقانشا كورتيزولدىڭ قازانباسى الدىمەن كورىندى. – ەسكەرتىپ قويايىن، - دەپ كىنالى ادامداي كىبىرتىكپەن باستاعان ول كەنەت داۋسىن قاتايتىپ: - ەشقانداي قىز-قىرقىن!... جالپى قوناقتى قاپتاتا بەرگەن بولمايدى. نە ايتقىم كەلگەنىمدى تۇسىنگەن شىعارسىز... مەن ءوزىم قۇران، ءىنجىل وقيتىن اداممىن... اتا-بابانى قۇرمەيتتەيمىن... تۇسىنگەن شىعارسىز... دەدى شەگەلەي قايتالاپ. بۇل ودان قۇتىلعانشا اسىق بولىپ، باسىن يزەي سالدى.
ءىىى
بولمەنى رەتكە كەلتىرۋدى ويلاپ جاتىپ، كوزى ءىلىنىپ كەتىپتى. بىردەن ءتۇس كوردى: كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ ىزعار كەۋلەگەن پودەزىمەن ءوز-وزىن سۇيرەگەندەي ءزىلقارا تاسقا اينالعان اياعىن ارەڭ يكەمگە كەلتىرىپ، كوتەرىلىپ كەلە جاتىر ەكەن دەيدى... ءبىر قىزىعى، تەك شەت-شەگى كورىنبەيتىن قۋىسقا كىرىپ كەتكەندەي بىردە-بىر پاتەرى جوق ۇڭىرەيگەن پودەزدە باسپالداقپەن ءالى كوتەرىلىپ كەلەدى. الدەنۋاقىتتا بارىپ، قارسى الدىنان دەرمانتينمەن قاپتالعان ەسىك شىقتى. تىم-تىرىس، بويىن ۇرەي بيلەپ، جۇدىرىعىن ءتۇيىپ، تومپەشتەي جونەلگەنى سول ەدى... ەسىك ارى، شالقاسىنان قۇلادى. توڭىرەكتى الىپ كەتكەن شاڭ-توزاڭنان مۇرنىنا اكتىڭ قىشقىلتىم ءيىسى كەلدى. شاڭ سەيىلگەندە بارىپ، بولمەنىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان پيانيونى كوزى شالدى. جانىنا جاقىنداعاندا بارىپ، ونىڭ تابىت ەكەنىن بايقادى. قاقپاعى اشىق تابىتتىڭ ءىشى زىعىر مايى تۇستەس لاي سۋعا تولىپ كەتكەنىن اڭعاردى، سول لاي سۋدا تاقىرباس ولىكتى كوردى، ءىسىنىپ، كوگەرىپ كەتكەن، بىتەۋ مايلى بۇيرەكتەردىڭ قالقىپ جۇرگەنىن كوردى... كوردى... كوزىن اشقانىندا زىلمەاۋىر دەنەسىن جىلبىسقا، سۋىق تەر باسىپ كەتكەن ەكەن، ءتۇسىن قانشا جەردەن جاقسىلىققا جورىماق بولسا دا قاراڭعىلىق وقپانىنا جۇتىلىپ، ۇرەيگە بوي الدىرعان ساناسى ىرىق بەرمەدى. ەس-تۇسى قاشىپ، ەكى ملن حالقى بار قالانىڭ شەتىندەگى تاۋ قۋىسىنا تىعىلعان مىنا مەكەنىن جاتسىنعاننان شىعار وسىنداي جاعىمسىز ءتۇس كورگەنىم دەپ جۇباتتى ءوزىن.
ءىۇ
اتىپ تۇرىپ، تىسقا شىقتى. كورتيزول ءالى كەتپەپتى. باراك ءتارىزدى جاتاقحانانىڭ ارعى جاعىنان اسىعا باسىپ شىعىپ كەلەدى... كەڭ-مول «پىشىلگەن» تەرىسىمەن، دەنەسىمەن الما-كەزەك الىسىپ كەلە جاتقانداي... ۇمار-جۇمار دومالانىپ تومەندە (بۇل ماڭعا كولىك شىعا المايدى) قالعان كولىگىنە بەت الدى. مىزعىپ الدى دەگەن اتى، قالعىپ كەتىپ قاس-قاعىم ساتتە جايسىز ءتۇس كورگەنى بار... ودان قالدى قالىڭ ۇيقىدان تۇرعانداي دەنەسى ءزىل تارتقانى بار، ءسال ىسىنگەن بەتى-قولىن شاياتىن سۋ ىزدەپ، كورتيزول باراككا باستاپ كەلە جاتىپ، بىرتيعان سۇق ساۋساعىمەن نۇسقاپ، جولاي كورسەتىپ كەتكەن تومەنىرەكتەگى قالايى باشوكقا بەتتەدى. وندا جينالعان جاۋىن سۋىنان وزگە بۇل توڭىرەكتە شامالاۋىنشا سۋ جوق. ەرىنبەگەن ەتەككە ءتۇسىپ، باكلاشكامەن ىشەتىن سۋىن مىقشىڭداپ تاسيتىن ەدى. ول ءۇشىن سايدى قۇلديلاۋعا تۋرا كەلەتىن. تاياق تاستام جەرگە جارتى كۇنىڭمەن بىرگە جارتى عۇمىرىڭ كەتەدى، سايدى قۋالاعان اينالما جول ءبارىبىر ەڭبەگىڭدى ەش، تۇزىڭدى سور ەتەدى. باشوك تۇبىنەن جالعانعان شۇمەكتى اعىتىپ، قانجىلىم سۋعا بەتىن شايدى. – بورسىپ كەتكەن سۋدى قايناتىپ ىشپەسەڭ، ءىشىڭ اۋىرادى، - دەگەن جىگەرىن قۇم ەتەر جاسىق داۋىس شىققان جاققا جالت قارادى. ەشكىم كورىنبەدى. ۇشقاتتىڭ ارجاعىنان شىققانىن باجايلاعانىمەن، ءبارىبىر ەلەڭدەپ قالدى بۇل. – تومەنىرەك ءتۇس، - دەگەن جابىرقاۋ شىققانىمەن ءامىرلى ەستىلگەن داۋىستان، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، جۇرەگى اتقاقتادى. ال تومەندە... جاۋىن سۋىنان قازىلا-قازىلا تامىرلارى ادىرايىپ جەر بەتىنە شىعىپ كەتكەن، سارعايىپ سارجاعال تارتقان، قۋراي باستاعان قاراعايدىڭ تۇبىندە ول سەمسەرلەسۋ الدىندا قارۋىن تومەن ءتۇسىرىپ، تورەشىنىڭ جارىستى باستاۋعا بەرەتىن ءامىرىن - يەك قاعۋدى كۇتىپ تۇرعانداي تۇرىسى ءارى ماڭعاز ەدى. جانسىز ءمۇسىن سەكىلدى قىبىر ەتپەي كوزىنىڭ استىمەن مۇنى باعىپ، قالت جىبەرمەي قاداعالاپ تۇر... سۇلدەرى قۇرىعانداي... جۇدەپ تۇرعان كۇيى تۋرا قارامادى، ۇزىن كىرپىكتەرى قاماسىپ، سەلت تۇر. وسى پوزاسى وزىنە ۇنايتىن سەكىلدى. بۇل تۇرىسىندا جاۋاپ كۇتۋ دە، دەر كەزىندە ارەكەت ەتۋگە ىشتەي ساقاداي ساي ازىرلىك تە بايقالىپ ەدى. بۇل كوزىن تايدىرىپ اكەتتى... تايدىرىپ اكەتتى دە تومەنگە كوز سالدى. تومەن ەتەك تۇگەل شىرعالاڭ. بۇل شىرعالاڭدى كەشۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. كەشۋ بىلاي تۇرسىن، قارعا ادىم جەرگە قادام باسۋدىڭ ءوزى مۇڭ. بورگەزگە بوككەن بەتكەيدەن قولسوزىم جەردەگى قالاعا توتە ءتۇسۋ مۇمكىن ەمەس. الىپ شاھاردىڭ توبەسىنەن تونگەن بۇل ۇيلەر ەتەكتەن قاراعاندا جولىنداعى جوتا-توبە، تاۋ سىلەمدەرى قالقالاپ، كورىنبەيدى. قالا ۇستىنەن كىلكىگەن ىس پەن تۇتىننەن قيىر شەتتەگى زاۋىت-فابريكالاردىڭ، جىلۋ ستانسالارىنىڭ مۇرجالارى ەبەدەيسىز «بوي اسىرا» سورايىپ كەتكەن ەكەن. ەتەكتە – الماتى!
ءۇ
ەكەۋى بىر-بىرىنە بارلاي قاراپ، ءبىرقىدىرۋ تۇردى. – سەنى سىرتىڭنان كورىپ قالدىم، دەپ بەيتانىس الدىمەن ءتىل قاتتى. داۋسى جەر استىنان شىققانداي قۇمىعىپ، ادامنىڭ ەرىك-جىگەرىن قۇمعا اينالدىراتىنداي كورىندى. «قايدان كەلدىڭ؟» دەگەن ساۋالى «بۇل اراعا قايدان قاڭعالاقتاپ كەلە قالدىڭ؟» دەگەندەي ەستىلگەنى، بۇل جاڭساق ۇقپاسا... ەكەۋى تۇرەگەپ تۇرعان كۇيى ءبىرقىدىرۋ تىلدەستى. ەكەۋىنە ورتاق تانىس - وسى باراكتىڭ قوجايىنى تۋرالى بىلگىسى كەلگەنىمەن بەيتانىس ماڭدىتىپ ەشتەڭە ايتا قويمادى، تەك ءبىر انىعى – جىگىتتىڭ جاماعايىنى بولىپ كەلەدى. ال كولىكتىڭ ءرۋلىن اينالدىرعاندا قورتىق دەنەسى بىرگە اينالاتىن كارتيزولدىڭ تەك وسى تۋىسى تۋرالى مىنا قۋىسقا اكەلە جاتىپ ايتقان سوزىنە قاراعاندا، جۇمباق جاس جىگىت اكەسىنىڭ قايدا ەكەنىن بىلمەيدى، بەس جاسىندا شەشەسى مۇنى تاستاپ، قىلتاماقتان كەتىپ قالعان. بارار جەر، باسار تاۋى جوق جىگىتتى كارتيزول قولىنا العانىمەن كەيىن قالادان پاتەر العان سوڭ مۇنى وسى باراككا اكەپ تاستاعان. اپ-ساتتە كۇن رايى بۇزىلدى. توڭىرەك اپ-ساتتە كۇگىرت تارتىپ، مۇرنىنا سىز ءيىسى كەلدى. سول سول ەكەن، قارسىسىنداعى بەيتانىس جىگىتتىڭ توبەسىندە جاي ويناپ، بۇلت بۇرىكتى – الدىمەن تىسىرلاپ باستالعان جاۋىن دەم اراسىندا قالىڭ نوسەرگە ۇلاستى. بۇل باراككا جۇگىرە باسىپ كەتىپ بارا جاتىپ، كوز قيىعىمەن بەيتانىستىڭ جاۋىن استىندا تاس ءمۇسىن سەكىلدى كەۋدەسىنە قولىن ايقاستىرعان كۇيى ءالى تاپجىلماي تۇرعانىن... سول كوزگە كورىنبەيتىن تورەشىنىڭ يەك قاعۋىن كۇتىپ تۇرعانىن بايقاپ قالدى. بۇل كەزدە قالىڭ نوسەردىڭ ارتى توبىقتان كەلەتىن كىشىگىرىم سەلگە ۇلاسىپ ەدى.
ءۇى
تىشقان ءيسى ءسىڭىپ قالعان، توز-توزى شىعىپ قالعان كورپەنى يەگىنە دەيىن قىمتانىپ ءبىرتالاي جاتتى. ويىنان سەمسەرلەسۋ ءۇشىن قارسىلاسىن باعىپ، قاماسقان ۇزىن كىرپىكتەرىن تومەن سالىپ، سەلت تۇرعان جاس جىگىت كەتپەي قويدى. قانشا ويلامايىن دەسە دە... الدەبىر تىلسىم تىنىسىن تارىلتىپ، سىرتقا اتىپ شىقتى. قالىڭ نوسەردەن كەيىن اسپان شايداي اشىلعان ەكەن. ءبىتىپ تۇرعان قۇلاعى كەنەت اشىلىپ كەتكەندەي نەمەسە كوز الدىن كولەگەيلەگەن شىمىلدىق سىپىرىلىپ تۇسكەندەي ءبارى ءوز ورنىنا كەلىپ، كوڭىلى جايلاندى. شالقايعان كەمىك ايعا قاباعىن كەرە قاراعان بۇل باراكتىڭ ارعى تۇكپىرىندە تارسىل-گۇرسىلدى ەستىدى. ەستىدى دە سولاي قاراي بەتتەدى. شالقاسىنان اشىق ەسىكتىڭ ارعى جاعىنان الدىمەن جوڭقالانعان جاس اعاشتىڭ دا، قاڭسىعان اعاشتىڭ دا يۋ-قيۋ يىسىنەن شاعىن جيھاز سەحى ەكەنىن اجىراتتى: تۇكپىرىندە تاۋ توبە اعاش تابىت رەت-رەتىمەن جينالعان، ستانوك قويىلعان بولمەدە بەلۋارىنا دەيىن شەشىنگەن ەكى جىگىتتىڭ شام جارىعىمىمەن جانىعا جۇمىس ىستەپ جاتقانىنىڭ ۇستىنەن ءتۇستى. ەسىك كوزىندە تۇرعان مۇنى العاشىندى ەشقايسىسى بايقامادى. – ىسكە ءسات! دەپ داۋىستاعاننان كەيىن بارىپ بۇعان مويىن بۇردى. بۇل امانداسۋ ءۇشىن قولىن ۇسىنعانىمەن ەكى ۇرتى تورسىقتاي، ال سامايىنا پىشاق جانىپ العانداي تەك تەرىسى عانا سۇيەگىنە جابىسىپ، الايعان، ادىرايعان كوزىنە قايعىلى رەڭك بەرگەن، مىقىنى اشىعان قامىرداي ىشقىرىنان تومەن سالبىراعانى ىرجيىپ كۇلدى... مۇنىڭ ۇسىنعان قولىن المادى. – سەن قايدان شىقتىڭ؟ – ولجاعا كەزىككەندەي، جو-جوق، دالىرەگى، جەمتىگىن تاپقانداي جىلت ەتكەن قۋانىشىن جاسىرا الماي، ءمۇلايىمسي ءتىل قاتىپ، وتىرىك تاڭدانعان بولدى. مۇنىڭ ۇسىنعان قولىنا الاقانىن جالاتا سالعان ەكىنشىسى تىزە بۇگىپ، شىلىم تۇتاتتى. بۇعان تۇنجىراي، كوزىنىڭ استىمەن سىناي-مىنەي قاراعانى الدىمەن ءتىل قاتتى: - قايدا ىستەيسىڭ، دەدى. سونسوڭ قاقىرىنىپ، تابانىنىڭ استىنا شىرت تۇكىردى. – ەش جەردە... دەپ مۇرىن استىنان مىڭگىرلەگەن بولدى بۇل. – قولىڭنان نە كەلەدى؟ – دەپ ساۋال قويعانىمەن مۇنىڭ جاۋابىن كۇتپەي: - كورىپ تۇرسىڭ عوي، تاپسىرىسپەن جۇمىس ىستەيمىز. مىنانى ەرتەڭگە دەيىن ىستەپ ءبىتىرۋىمىز كەرەك، دەپ جارتىلاي بىتپەگەن ەسىكتى نۇسقادى. - قوجايىن ەرتەڭ الىپ كەتەدى، - دەپ، نىعىرلاپ قويدى. ەسىكتىڭ بىتپەگەنىنە بۇل كىنالىدەي جازعىرۋ بار داۋسىندا. شىلىمىن شەگىپ بولعان ول اربيعان بويىن تىكتەپ ەدى، وزىنەن بۇرىن كولەڭكەسى زورايىپ، مۇنىڭ مىسىن باسىپ تاستادى. كەنەت: - ە، مليا-يا، نە ءۇشىن كەلدىڭ مۇندا؟، - دەدى داۋسىن وزگەرتىپ. – جاي، اشەيىن... – كەتپەك بولىپ كەرى بۇرىلعانى سول ەكەن، شيقىلداي كۇلگەن تورسىق ۇرتتىسى: - جەيتىن نە بار، ءقازىر بارامىز، - دەدى. بۇل قاڭعالاقتاپ كەپ قاقپانعا تۇسكەندەي بويىن شاراسىزدىق بيلەدى، دۇلەي، قورقاۋ، مەڭىرەۋ كۇشپەن بەتپە-بەت كەلگەنى ساناسىنا ەندى جەتكەندەي... اۋىر جۇكتىڭ استىندا تۇرعانداي تىزەسى ءسال بۇگىلىپ، ءوزىن ادامنىڭ قورى سەزىندى.
ءۇىى
- كۇندىزگى قالىڭ نوسەردەن كەيىن تاۋ ءىشى سالقىن تارتقان. جارتىكەش اي جاپ-جارىق. جارتىكەش ايدىڭ مۇنشالىقتى جارىق شاشاتىنىن العاش رەت كورۋى. بويى توڭازىپ، باراكتىڭ تۇكپىرىندەگى بولمەسىنە اسىعا باسىپ بارا جاتىر ەدى، ەكى ماما اعاشتىڭ اراسىن جالعاعان سوم تەمىرگە تارتىلعان العاشقى تانىسىن كوردى. تۋرنيككە تارتىلعان سايىن قولادان قۇيىلعان ءمۇسىن سەكىلدى ءمارمارداي سىمباتتى دەنەسىن ۇرشىقشا ءيىرىپ، اسىقشا اتىپ، شىركوبەلەك اينالعان ودان كوز ايىرا الساشى. بۇنىڭ بار-جوعىن ەلەمەدى. بۇل قاراپتان قاراپ ىڭعايسىزداندى. مىنا جىگىت كىم ءوزى؟ سەحتاعى جىگىتتەرمەن نەگە ارالاسپايدى؟ نەگە بۇل وقشاۋ، ساياق جۇرەدى؟ نەگە جاماعايىنىنان ىرگە اجىراتىپ، ءوز تىرلىگىن ىستەمەيدى؟ سەحتاعى كوكسوققاندار نەگە ءجۇر مۇندا؟ مۇنىڭ ءوزى مىنا تاۋدىڭ قۋىسىندا نە ىستەپ ءجۇر؟ دەگەن ساۋالدار مازاسىن قاشىردى. وسى جەردەگىلەردى بىلاي قويعاندا ءوزىنىڭ نە ءۇشىن وسىندا جۇرگەنىن، نە ىزدەپ كەلگەنىن، تاۋدىڭ قۋىسىنا نەگە تىعىلعانىن ءتۇسىندىرىپ بەرە المادى. جارتىكەش اي استىندا سوستيىپ، مىنا تۇرىسىنىڭ سولەكەت ەكەنىن ويلاپ، كەتۋگە وقتالعانى سول ەدى: - توقتاشى؟ دەگەن قۇمىعىپ شىققان ۇننەن ەرىكسىز ايالدادى. – بىلەم، سەنىڭ نە ويلاپ تۇرعانىڭدى؟ – دەدى كەنەت بەيتانىس ساۋەگەيلىك تانىتىپ. تۋرنيكتەن قارا جەرگە دىك ەتىپ قارعىپ ءتۇستى. – سايان، - دەدى قولىن ۇسىنىپ. تانىسۋعا اسىعا قويماعان بۇنىڭ كوزىنە تۋرا قاراپ ەدى، بۇل ءجۇزىن تايدىرىپ اكەتتى. سەن... – دەدى سوسىن از-كەم كىدىرىپ: - سەن اناۋ جىگىتتەردەن ابايلا...- دەپ سەح جاقتى نۇسقادى. - قورقىتتتى دەمە، ەسكەرتكەنىم. ولار كۇنى ءۇشىن جۇرگەندەر... بارار جەر، باسار تاۋى جوق سورماڭدايلار. قوجايىننىڭ تاپسىرماسىن ورىنداپ ىشىپ-جەمىن تابادى... ايتپاقشى، تاعى تەگىن تۇرادى، - دەدى ارتىنشا. وزىمسىنە ءىشتارتا ءتىل قاتقان جىگىتتىڭ تىم اققۇبا ءجۇزى اي استىندا قۋقىل تارتىپ كەتىپتى. سەمسەرلەسۋ ءۇشىن قارسىلاسىن كۇتكەندەي ءجۇزىن تومەن سالدى... اۋزىنا شىرىن ءدامى كەلگەندەي جۇرەگى لوبلىدى مۇنىڭ. – كۇرەسەيىكشى، دەدى ءاي-شاي جوق، باسىن كوتەرمەگەن كۇيى. داۋسى ءسال دىرىلدەپ، وتىنگەندەي بولدى. بۇل باسىن شايقادى. – بىلەسىڭ بە، انا-ا-اۋ الماتىدا... – دەدى ول باسىن كوتەرىپ، ءتۇن قاراڭعىلىعىندا شوقتاي جايناپ جاتقان الىپ شاھارعا كوز تاستاپ. – الماتىدا ءبىر كوشە بار... جو-جوق، سەن ويلاعانداي، ول فارابي داڭعىلى ەمەس، سەن ويلاعانداي، ەسەنتاي جاق ەمەس، ول باسقا كوشە، وندا ادامدار... باسقاشا... وندا كوبىنە اۋىلدان جۇمىس تاپپاي قالاعا قاڭعىپ كەلگەندەر جۇرەدى. اياقتارىنان سىز وتكەنىنە قاراماي قىتايدىڭ ارزانقول اياق كيىمىن كيەدى. كوبىنەسە ءسان قۋعاندارى تۋفلي كيەدى سارشۇناق ايازدا... ەرتەڭ ولار قايتىپ ۇرپاق وربىتەدى؟– جۇمباق جىگىت مۇنىڭ جۇزىنە، كەنەت، سىر تارتا بارلاي قارادى. مۇنىڭ ءوزى دە تالاي رەت شىڭىلتار ايازدا شىتىناپ ۇشقان شىنى سەكىلدى جالت-جۇلت ەتكەن قالادان پانا تاپپاي وسىندا كەلدى ەمەس پە – تۇلا بويى شىمىرلادى ءارى دەنەسى ءبىر ىسىپ، ءبىر سۋىدى. كەنەت، مىنا جۇمباق جىگىتكە دەگەن قۇلىن ءمۇسىن بولىپ قۇيىلىپ تۇسكەن اعىل-تەگىل، ايقارا سەزىم پايدا بولدى. تاماعى قۇرعاپ، ەرىكسىز جۇتىندى. ىشتەي قۋىستانىپ، كوزىنىڭ استىمەن ۇرلانا قاراپ ەدى، اناۋ قاپەرسىز. نە اشىلىپ سويلەسۋدىڭ ىڭعايىن تاپپاي، نە كەتىپ قالۋدىڭ ءجونىن تاپپاي... قىزىق ديلەممادان ماڭگىرىپ تۇرىپ قالدى. – سول كوشەدە... – دەدى جۇمباق جىگىت ءسوزىن جالعاپ: - اۋىلدان ۇمىتپەن كەلگەن جاستار دىردەكتەپ جۇرگەن سول كوشەدە... نە قازاق ەكەنى، نە باسقا ۇلت ەكەنى بەلگىسىز، جاس شاماسى الپىستى القىمداعان ەگدە كىسى ءيتىن سەرۋەندەتەدى. جىل مەزگىلىنە قاراي تالعاممەن كيىنەتىن قارتاڭ كىسى باس كەزىندە بۋلدوگ جەتەكتەپ شىعاتىن. كەيىن پيتبۋل اسىرادى. ىرسيعان ەزۋىنەن قىزىل يەگى مەن سارعايىپ كەتكەن ازۋ تىستەرى اقسيعان پيتبۋلگە جاقىنداۋعا ەشكىمنىڭ ءداتى بارمايتىن... مىنا سورماڭدايلار دا قارعىباۋ تاققان جىرتقىش ءتارىزدى... تۇسىمدە ەزۋى قان-قان پيتبۋل كوردىم، دەدى سونسوڭ كۇرسىنە جۇمباقتاپ. مەنى تاستاپ كەتپەشى، دەدى كەنەت داۋسى دىرىلدەپ. – بىلەمىن، سەنىڭ دە بارار جەرىڭ جوق. سەن دە قاڭعىپ ءجۇرسىڭ. تەك وسى جەردەن كەتپەشى، جانىمدا بولشى،- دەدى ول اڭتارىلا قاراعان بۇعان...
(جالعاسى بار)
