ەڭ باستى جاڭالىق قىتايلىق China National Vehicle Import and Export كومپانياسى 10 جىل ىشىندە قازاقستاننىڭ اۆتوونەركاسىبىنە 1 ملرد دوللاردان استام قاراجات قۇياتىن بولدى. ناتيجەسىندە قوستانايدا الداعى 3 جىلدا 60 مىڭ كولىك شىعارىلادى. ەلباسىنىڭ وڭىرگە ساپارى اياسىندا وسىنداي كەلىسىم بەكىدى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «سارىارقااۆتوپروم» كاسىپورنىن ارالاپ، ايماقتىڭ ينۆەستيسيالىق احۋالىمەن تانىستى.
سوڭعى جىلدارى استىقتى وڭىردە ونەركاسىپ تە قانات جايىپ كەلەدى. وعان دالەل – ءبىر عانا «سارىارقا اۆتو پروم» زاۋىتى. كاسىپورىن بيىلدىڭ وزىندە 4 مىڭنان اسا كولىك شىعارعان. جىل سوڭىنا دەيىن بۇل كورسەتكىشتى 6 جارىم مىڭعا جەتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر.
بيىل ءوندىرىس ورنى Iveco اۆتوبۋسىن جاساۋدى قولعا الدى. وتىراتىن ورىندىقتان باستاپ اۆتوسالوننىڭ جابدىعىنا دەيىن ءوزىمىزدىڭ ەلدە وندىرىلەدى. وسىلايشا وتاندىق ۇلەس 53 پايىزعا جەتىپ وتىر. بۇل كولىك كەزىندە EXPO كورمەسىنە قويىلدى. ءوز تيىمدىلىگىن دالەلدەدى. ەندى ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار وبلىسىنا جونەلتىلەدى. سۇرانىس جامان ەمەس.
سونداي-اق ءوندىرىس ورنى بيىل JAC S3 اۆتوكولىگىن قۇراستىرىپ جاتىر. وتاندىق ۇلەس ازىرگە 35 پايىزدان اسادى. ماماندار كولىكتى جاساپ قانا قويماي، سىرتىن دا بويايدى. مۇندا قۇراستىرىلعان كولىكتەر بۇگىندە تالايدىڭ قاجەتىنە جاراپ جاتىر. وتاندىق العاشقى ەلەكتروموبيلدەر دە وسىندا شىعارىلدى.
تەمىر تۇلپاردى كەزىندە نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءوزى تىزگىندەپ، كوڭىلى تولعان بولاتىن.
بۇل جولى دا ەلباسى بۇل كولىكتى سىرت اينالىپ وتە المادى. تەمىر تۇلپار 8 ساعاتتا تولىقتاي قۋاتتالادى. قۋات كوزى 240 شاقىرىمعا دەيىن جەتەدى.
ال الىس جول جۇرەتىندەر ءۇشىن ەندى الماتى مەن استانا قالاسىندا جىل سوڭىندا 120 قۋاتتاۋ بەكەتى اشىلادى. مۇنداي ەلەكتروموبيلدەر كەلەر جىلى ساتىلىمعا شىعارىلادى. تەمىر تۇلپاردىڭ قۇنى 7 جارىم ملن تەڭگەدەن باستالادى.
ال زاماناۋي كولىك ءتۇرى قولجەتىمدى بولا ءتۇسۋ ءۇشىن زاۋىت باسشىلىعى الداعى ۋاقىتتا 4،5 ملن تەڭگەدەن ساتۋدى كوزدەپ وتىر. باستىسى – ەكولوگياعا ەش زيانى جوق ءارى ءبىر شاقىرىمعا تەك 2 تەڭگە شىعىن كەتەدى.
ەلباسىعا قوستاناي وبلىسىنىڭ ينۆەستيسيالىق مۇمكىندىكتەرى دە باياندالدى.
بيىل 9 ايدىڭ وزىندە ايماقتا 250 ملرد تەڭگەنىڭ ءونىمى ءوندىرىلدى. ناتيجەسىندە مەملەكەتتىك قازىناعا 230 ملرد تەڭگە ءتۇسىم ءتۇستى. 139 ملرد تەڭگە ينۆەستيسيا قۇيىلعان. ايماقتا EXPO كورمەسىنە قويىلعان 10 جوبا ىسكە اسىپ جاتىر.
ولاردىڭ جالپى قۇنى – 2 ملرد تەڭگە. وسىلاي دەگەن وبلىس اكىمى بارلىق جەتىستىكتەردى جىپكە ءتىزىپ بەردى. ورتا جانە شاعىن بيزنەستى دامىتۋعا قولايلى جاعداي جاسالىپ كەلەدى دەدى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
– قازىرگى كۇنى ەلىمىزدە شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ جاتىر. «اتامەكەننىڭ» باستاماسىمەن «باستاۋ بيزنەس» كاسىپكەرلىكتىڭ قىر-سىرىن ۇيرەتەتىن باعدارلاما قولعا الىنعان. حالىقتى بيزنەسپەن اينالىسۋعا تارتۋىمىز كەرەك. وسى ماقساتتا قالاي نەسيە الۋدىڭ جولدارىن ۇيرەتكەن ءجون. «بيزنەس باستاۋ» باعدارلاماسى اياسىندا جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقان «اتامەكەنگە» قولداۋ كورسەتۋگە ءتيىستىمىز. سەبەبى، شاعىن جانە ورتا بيزنەس وندىرگەن ءونىمنىڭ كولەمى مەن كورسەتكىشىن ءوسىرۋ كەرەك. حالىقتى مەيلىنشە جۇمىسپەن قامتىپ، ولاردىڭ ءوز ءىسى دوڭگەلەتىپ كەتۋىنە كومەكتەسكەن ءجون. مەملەكەت بۇل تاراپتا بارىنشا قولداۋ تانىتۋدا.
ءوڭىر باسشىسىنىڭ ەسەبىن تىڭداي كەلە ەلباسى ءبىرقاتار مىندەت جۇكتەدى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
– قوستاناي ءوڭىرى – استىقتى ءوڭىر. ازىق-تۇلىك ونىمدەرىن وندىرەتىن ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى ايماقتىڭ ءبىرى. ءيا، بيىلعى جىل اۋىر بولدى. سوعان قاراماي ءوڭىن ديقاندارى 5 ملن. توننا استىق جينادى. قوستانايدى تەك اگرارلىق ەمەس، سونىمەن قاتار وندىرىستىك وڭىرگە اينالدىرۋىمىز كەرەك. ءدال ءقازىر وسى باعىتتا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر.
ءوز باسىم بۇل وڭىردە اۆتوكولىك ءوندىرىسى جولعا قويىلعانىن اۋەل باستان قالاعان ەدىم. بۇل قازاقستان بۇرىن سوڭدى بولماعان ءوندىرىس بولادى. بۇدان بىلاي ءبىز ءىرى اۆتوكولىك ءوندىرۋشى ەلگە اينالامىز. سولتۇستىك پەن شىعىستاعى قوس زاۋىت سوڭعى جىلدارى جاقسى جۇمىس ىستەۋدە، سونىڭ ناتيجەسىندە ينۆەستورلار تارتتىق.
شىنىمەن دە، ءقازىر زاۋىتتا 600-گە جۋىق ادام ەڭبەك ەتەدى. ورتاشا جالاقى 130 مىڭ تەڭگەدەن اسادى. اسىرەسە مۇندا جاستار كوپ.
ءادىل شايكەمەلوۆ، ۋچاسكە شەبەرى:
– العاشىندا الماتىنىڭ جوعارعى وقۋ ورنىن ءبىتىرىپ، كەيىن زاۋىتقا ورنالاسقاننان كەيىن يندۋستريالدى-يننوۆاسيالىق دامۋ باعدارلاماسى بويىنشا گرانت يەلەنىپ، ارىپتەستەرىممەن بىرگە استانا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىردىك. زاۋىتىمىزدا جاس ماماندار وتە كوپ. سوندىقتان مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا وسىنداي باعدارلاما ءوتىپ جاتىر.
ەلباسىنىڭ ساپارى اياسىندا ءتيىمدى كەلىسىم بەكىدى. قىتايلىق كومپانيا 10 جىل ىشىندە قازاقستاننىڭ اۆتوونەركاسىبىنە 1 ملرد دوللاردان استام قاراجات قۇياتىن بولدى. بۇل سومانىڭ 22،5 ملن دوللارى قوندىرعىلاردى جاڭعىرتۋ ءۇشىن الدىن الا بەرىلگەن.
ناتيجەسىندە كەلەر جىلدان باستاپ ءوندىرىس كولەمى 2 ەسەگە ارتا تۇسپەك.
اندرەي لاۆرەنتيەۆ، «Aلليۋر كومپانيالار توبى» اق ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى:
– قىتايلىق كومپانيانىڭ ينۆەستيسياسىنان كەيىن ءبىز 3 جىل ىشىندە كاسىپورىننىڭ قۋاتتىلىعىن ارتتىرىپ، 60 مىڭ اۆتوكولىك شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل ەۋروپالىق ەكونوميكالىق وداق ەلدەرىنە تاسىمالداناتىن كولىك سانىن 30 پايىزعا ۇلعايتۋعا سەپ بولماق. سونداي-اق تاجىكستانعا شامامەن مىڭ JAC اۆتوكولىگىن جونەلتەتىن بولامىز. ونىڭ ءجۇزى بيىل تاسىمالدانادى.
