ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ءبىرىڭعاي زەينەتاقى قورىنان (بۇدان ءارى – بجزق) جيناقتاردىڭ ءبىر بولىگىن جوعارىدا كورسەتىلگەن قاجەتتىلىكتەرگە الۋ قۇقىعىن كەلەسى ازاماتتار پايدالانا الادى:
- زەينەتاقى جيناقتارى بار ەڭبەككە جارامدى جاستاعى ازاماتتار – «جەتكىلىكتىلىك شەگى» دەپ اتالاتىن سومادان اساتىن ءبىر بولىگى (شامامەن 529،7 مىڭ ادام).
نەگىزگى قاعيدات – زەينەتاقى جيناقتارى ازاماتتاردىڭ جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىنەن (بۇدان ءارى – جزج) بولاشاق زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرىلۋى ءۇشىن قاجەت. سوندىقتان بەلگىلى ءبىر سوما زەينەتاقى شوتىندا قالۋى كەرەك. وسى سومانىڭ ارتىعىن ازاماتتار ءوز قالاۋى بويىنشا جوعارىدا كورسەتىلگەن قاجەتتىلىكتەرىنە پايدالانا الادى.
- بجزق-دا جيناقتارى بار زەينەتكەرلەر - قالعان سومانىڭ 50%-ىنا دەيىن (شامامەن 178،4 مىڭ ادام).
ازاماتتاردىڭ وسى ساناتىندا جيىنتىق زەينەتاقى (جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقىنى، بازالىق زەينەتاقىنى جانە بجزق-دان تولەمدەردى قوسا العاندا) جوعالعان تابىس (بۇرىن الىنعان جالاقى) مولشەرىنىڭ كەمىندە 40%-ىن قۇراۋعا ءتيىس.
- زەينەتاقى اننۋيتەتىن رەسىمدەگەن جانە ءالى دە جيناقتارى بار ازاماتتار – بجزق-دا قالعان سومانى (شامامەن 13،3 مىڭ ادام).
«وسىلايشا، زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن ماقساتتى پايدالانۋ مۇمكىندىگىن 721 مىڭنان استام قازاقستاندىق پايدالانا الادى»، – دەدى ءبىرجان نۇرىمبەتوۆ.
نۇرىمبەتوۆ سونداي-اق جوعارىدا اتالعان ساناتتاعى ازاماتتار زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋ ماقساتىندا نەمەسە وزدەرى، ەرلى-زايىپتىلار نەمەسە جاقىن تۋىستارى (اتالارى/اجەلەرى، اتا-انالارى، بالالارى، نەمەرەلەرى، اعا-ىنىلەرى) ءۇشىن ەمدەلۋدىڭ اقىسىن تولەۋ ءۇشىن پايدالانا الاتىنىن اتاپ ءوتتى. ماقساتتى پايدالانۋ ءۇشىن وسى وتباسى مۇشەلەرىنىڭ قاراجاتىن بىرىكتىرۋگە بولادى.
«بەلگىلەنگەن تالاپتارعا سايكەس كەلگەن جاعدايدا الىپ قويۋ سانى بويىنشا شەكتەۋلەر كوزدەلمەگەن، ياعني ازاماتتار زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن ءبىر نەمەسە باسقا ماقساتقا قايتا پايدالانا الادى»، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ءۇشىن زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن پايدالانۋ تۇرعىن ءۇي (باستاپقى جانە قايتالاما نارىقتا) نەمەسە جەر ۋچاسكەسىن ساتىپ الۋ، يپوتەكالىق قارىزداردى قايتا قارجىلاندىرۋ نەمەسە وتەۋ (كەز كەلگەن ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتە، كەز كەلگەن باعدارلاما بويىنشا)، ءوز تۇرعىن ءۇيىن سالۋ نەمەسە جوندەۋ مۇمكىندىگىن جانە تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋدىڭ باسقا دا نۇسقالارىن كوزدەيدى. زەينەتاقى جيناقتارىن پايدالانا وتىرىپ ساتىپ الىنعان تۇرعىن ءۇي 5 جىل وتكەننەن كەيىن عانا ساتىلۋى مۇمكىن.
«ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاسقارتۋعا ماقساتتى پايدالانۋعا ۋاكىلەتتى وپەراتور رەتىندە قايتا قۇرىلاتىن «وتباسى بانكى» («تۇرعىن ءۇي جيناقتاۋشى بانكى» اق – ءتۇقجب) ۇسىنىلادى.
زەينەتاقى جيناقتارىن تولەۋ ەسەبىنەن تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋ ءتارتىبىن ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى بەكىتەدى.
زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن ەمدەلۋ تولەمىنە پايدالانۋ ءۇشىن سالىمشى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارمالارى (وبلىستار، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالار) جانىنان ارنايى قۇرىلعان كوميسسيالارعا جۇگىنەدى دەپ بولجانۋدا. مەديسينالىق كومەك كورسەتۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى كوميسسيانىڭ قورىتىندىسىن العاننان كەيىن، ەمدەلۋدەن ءوتۋ ءۇشىن كلينيكانى تاڭداعاننان كەيىن سالىمشى ەمدەلۋگە اقى تولەۋ ءۇشىن تولەنگەن زەينەتاقى جيناقتارىن ماقساتتى پايدالانۋ جونىندەگى وتىنىممەن ۋاكىلەتتى وپەراتورعا (ق ر ۇكىمەتى ايقىندايتىن بولادى) جۇگىنەدى.
زەينەتاقى جيناقتارىن تولەۋ ەسەبىنەن مەديسينالىق كومەك الۋعا ازاماتتاردى جىبەرۋ قاعيدالارىن ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ايقىندايتىن بولادى.
سالىمشى زەينەتاقى جيناقتارىن باسقارۋعا بەرۋ ءۇشىن جەكە قارجى كومپانياسىن تاڭداۋدى بجزق-عا ءوتىنىش بەرۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرادى.
زەينەتاقى اكتيۆتەرىن سەنىمگەرلىك باسقارۋعا بەرۋ قاعيدالارىن ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى ايقىندايتىن بولادى.
