ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، ەتنوگراف تاتتىگۇل قارتايەۆا وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ باسپا ءسوز ورتالىعىندا قازاقتار ەجەلدە ناۋرىزدى قالاي تويلاعانىن ايتىپ، ۇمىت قالعان داستۇرلەر تۋرالى اڭگىمەلەدى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

قازاقستاندا بيىلدان باستاپ حالىقتىق مەرەكەنى تويلاۋعا ارنالعان ناۋرىزناما ونكۇندىگى جاريالاندى. وسىلايشا ناۋرىز مەيرامى ون كۇن بويى، ياعني 14-23 ناۋرىز ارالىعىندا تويلانادى. ونكۇندىك "ناۋرىزناما" دەگەن اتاۋعا يە.

"ناۋرىزنامانىڭ" ءار كۇنى جەكەلەگەن تاقىرىپتار مەن قۇندىلىقتارعا ارنالعان. ماسەلەن، 14 ناۋرىز - كورىسۋ كۇنى، 15 ناۋرىز – قايىرىمدىلىق كۇنى، 16 ناۋرىز – مادەنيەت جانە ۇلتتىق ءسالت-داستۇر كۇنى، 17 ناۋرىز – شاڭىراق كۇنى، 18 ناۋرىز – ۇلتتىق كيىم كۇنى، 19 ناۋرىز – جاڭارۋ كۇنى، 20 ناۋرىز – ۇلتتىق سپورت كۇنى، 21 ناۋرىز – ىنتىماق كۇنى، 22 ناۋرىز – جىل باسى، 23 ناۋرىز – تازارۋ كۇنى.

ال عالىمنىڭ ايتۋىنشا، كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلۋى 1079 جىلى ەسەپتەلگەن، يۋليان كۇنتىزبەسى بويىنشا 8-نەن 9-نا وتەتىن كۇن دەپ، گريگوريان كۇنتىزبەسى بويىنشا 21 مەن 22-نە وتەتىن كۇن دەپ تۇراقتاعان. 

"ناۋرىز مەرەكەسىنە بايلانىستى داستۇرلەر، عۇرىپ، ريتۋالدار وتە كوپ. قازىرگى تاڭدا ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسىپ جەتكەنى بار جانە دە كوشپەلى ءومىردىڭ، كوشپەلى شارۋاشىلىقتىڭ توقتاۋىمەن بايلانىستى جويىلىپ كەتكەن داستۇرلەر دە بار.

ءبىزدىڭ جەرىمىزدە جۇپ شىراق جاعۋ ءداستۇرى جويىلىپ كەتكەن. ياعني ەكى جەردەن وت جاعىپ، ولاردىڭ اراسىنان ءبىرىنشى مالدارىن وتكىزىپ، مالدىڭ وتارىن وتكىزىپ بولعاننان كەيىن سول ەكى وتتان ادامداردىڭ ءوزىنىڭ ءوتۋى. بۇل ءداستۇر قازىرگى كەزەڭدە ساقتالمادى. بايىرعى كونە ريتۋال - قاۋاق سىندىرۋ. كەيبىرەۋلەر اسقاباق دەپ ويلاپ ءجۇر. اسقاباق دەگەن - تاعام. قازاقتا ەش ۋاقىتتا تاعامدى اياق استى ەتپەگەن. ...ول عۇرىپ تا ءقازىر ساقتالماعان. سونداي-اق، مۇحتار اۋەزوۆ جازىپ قالدىراتىن بىرنەشە عۇرىپ بار: "قايراحاندى كوشىرۋ"، "موعال وشاق قازۋ" دەگەن ريتۋالدار وتكەن كەزەڭمەن كەتىپ وتىر"، - دەيدى ول.

سونىمەن قاتار، ەتنوگراف بۇل مەرەكەگە بايلانىستى ءار ءوڭىردىڭ ساقتاپ قالعان سالت-داستۇرلەرى بار ەكەنىن دە ايتتى.

"ءبىزدىڭ جەرىمىز وتە كەڭ. ءار ءوڭىردىڭ ءوزىنىڭ ساقتاپ قالعان ءبىر ءداستۇرى بار.

مىسالى، ناۋرىزعا قاتىستى شىعىس قازاقتارىنىڭ ساقتاپ قالعان عۇرپى بار. ول عۇرىپ - سوعىمنان ناۋرىزعا دەپ باس ساقتاۋ.

قازاق جەرىنىڭ باسقا وڭىرىندە سوعىم سويعان كەزدە شەكەگە شاقىرۋدى ءدال سول سوعىم سويعان كەزدە اتقارادى. ياعني كۇزدىڭ، قىستىڭ ۋاقىتىندا شەكەگە شاقىرىپ بولادى. شىعىستىڭ قازاقتارى شەكەنى ساقتاپ، وسى كەزەڭدە ءبىر-بىرىن شەكەگە شاقىرادى.

ول ناۋرىزبەن بايلانىستى كونە عۇرىپ بولاتىن، ءماشھۇر ءجۇسىپتىڭ، الاشورداشىلاردىڭ جازبا دەرەكتەرىندە دە بار. كونە عۇرىپتى شىعىس ساقتاپ، جەتكىزىپ وتىر. قازاقتىڭ كوپتەگەن جويىلعان، از ساقتالعان ءسالت-داستۇرى بار"، - دەدى تاتتىگۇل قارتايەۆا.