بۇگىن ەلىمىزدىڭ سىرتقى پروبلەمالارى تۋرالى سويلەسەيىك. ءقازىر اۋمالى-توكپەلى ۋاقىت، نە بولارىن بىلمەيمىز. رەسەيءدىڭ ۋكرايناعا شابۋىلى كەسىرىنەن سالىنعان سانكسيالار كۇشەيىپ بارادى، قاشان توقتايتىنى بەلگىسىز. بۇل بىزگە دە اسەر ەتپەي قويمايدى.

ءبىز ەەو-تا بارمىز، رەسەيمەن شەكارالاس ەلمىز، ونىڭ ۇستىنە رەسەي ءبىزدىڭ ەڭ ۇلكەن ساۋدا سەرىكتەسىمىز.

سانكسيالار قانشالىق ۇزاققا سوزىلادى؟

مەنىڭ بايقاۋىمشا، بۇل ۇزاققا كەتەدى. "قىس ۇزاققا سوزىلادى".

نەگە؟ ويتكەنى سانكسيانىڭ نەگىزگى سەبەبى رەسەيدىڭ ۋكرايناعا شابۋىل جاساۋى عانا ەمەس.

نەگىزى رەسەي سوعىس اشاتىنداي شىنايى سەبەپ بولعان جوق. سول ءۇشىن دە اناليتيكتەردىڭ ءبارى بۇل سوعىس باستالمايدى دەپ ويلادى. ءبىراق باستالدى. ناتو رەسەيگە جاقىنداپ كەلە جاتىر دەدى. ولاي ەمەس. بالتىق ەلدەرىنىڭ شەكاراسى مەن ماسكەۋدىڭ اراسىن قاراڭىز، ودان كەيىن ۋكراينا شەكاراسى مەن ماسكەۋدىڭ اراسىن قاراڭىز، قايسى جاقىن ەكەن.

ودان ۇلتشىلدار كوپ دەدى. ولاي دا ەمەس.

ۋكرايناداعى ۇلتشىلداردىڭ سانى رەسەيدەگى ۇلتشىلداردان از.

فرانسيادا ۇلتشىلدار پارتياسى پارلامەنتىنىڭ قىرىق پايىزىن الىپ وتىر. ولارعا دا سوعىس اشا ما ەندى؟!

نەگىزگى سەبەپ - پرەزيدەنت رەيتينگىنىڭ تومەندەۋى.

رەسەي پرەزيدەنتىنىڭ رەيتينگى تومەندەگەن سايىن سوعىس اشاتىنىن باتىس ەلدەرى ءتۇسىنىپ العان سوڭ، شابۋىل جاسامايتىنداي ەتىپ رەسەيدىڭ ەكونوميكاسىن السىرەتۋ كەرەك دەگەن شەشىمگە كەلدى.

وسى جولعى سانكسيالار ۇزاققا سوزىلادى جانە جويقىن بولادى. رەكاشەت جاساپ بىزگە دە تيەدى. جانە ۋكرايناداعى سوعىس توقتاسا دا سانكسيا توقتامايدى. رەسەي سوعىس اشپايتىنىنا كوزى جەتكەندە عانا باتىس سانكسيانى توقتاتادى.

...

قازاقستاننىڭ سىرتقا شىعاراتىن نەگىزگى ءونىمى - شيكىزات. ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ونى نەگىزىنەن رەسەي ارقىلى شىعارىپ كەلدىك. رەسەيدىڭ تەمىر جولدارى، رەسەيدىڭ پورتتارى، رەسەي ارقىلى وتەتىن قۇبىرلار - ەندى وسىنىڭ ءبارى سەنىمدى بولماي قالايىن دەپ تۇر.

مەن بۇرىن دا ايتقان ءبىر ءسوزىم بار. ءبىر ەل ءوزىنىڭ ۆاليۋتاسىن ويلاپ شىعارسا، ول ءا دەگەندە جاي عانا قاعاز بولادى. ەلدىڭ ىشىندە ساۋدا جاساۋعا جارايدى، سىرتقا شىقسا، تۇككە تاتىماي قالادى.

ەگەر سول ەلدىڭ باسقا ەلدەرگە ۇسىناتىن قۇندى زاتى بولسا، سول كەزدە عانا ءتول ۆاليۋتاسى قۇندى بولا باستايدى. ءبىز ەكسپورتقا بىرنارسە شىعارساق، كەيىن سول اقشاعا سىرتتان بىرنارسە الا الامىز دەگەن ءسوز.

Akel.kz ينتەرنەت دۇكەنىنەن ءوزىڭىز قالاعان ونىمگە تاپسىرىس بەرىڭىز.

ەندى... ەندى رەسەي ارقىلى ءبىز تاۋاردى سىرتقا شىعارا الماي قالاتىن بولساق، ءبىزدىڭ ەكسپورت توقتايدى دەگەن ءسوز. بالاما جول ىزدەۋىمىز كەرەك.

بىزدە ءۇش جول بار: كاسپيي ارقىلى ءازىربايجانعا وتكىزىپ، ودان ءارى جىبەرۋ؛ جۇڭگو؛ تۇركىمەنستان-يران تەمىر جولى. ءبىراق وسى ءۇش جولدىڭ ۇشەۋى دە بۇرىنعى رەسەي ارقىلى وتكەن جۇك اعىسىن كوتەرە الماۋى مۇمكىن. بۇرىن جەتكىزىپ وتىرعان ءونىمىمىزدى كليەنتتەرىمىزگە جەتكىزە الماي قالۋىمىز مۇمكىن دەگەن ءسوز. تيىسىنشە، پايدادان قاعىلامىز.

...

ەندى نە ىستەيمىز؟ بالاما جولداردى دامىتۋىمىز كەرەك. جاڭاعى ايتىلعان جولداردىڭ ءبارىن كۇشەيتۋىمىز كەرەك. بۇنىڭ بارىنە كوپ ۋاقىت كەتەدى. بۇنىڭ ءبارىن كەشە ىستەۋىمىز كەرەك ەدى. ءبىراق كەشە ىستەگەن جوقپىز. بۇگىن بولۋى مۇمكىن ءقاۋىپتى كەشە بولجاي المادىق.

ەندى، مىنە، وسى كۇنگە كەلدىك.

ءبىز مۇحيتتان الىس جاتقان ەلمىز. سوندىقتان ءبىز شىعارعان تاۋار تۇتىنۋشىعا جەتكەنشە ءبىراز قىمباتتاپ كەتەدى. جول شىعىنى قوسىلادى. بۇل ماسەلە بۇرىننان بار.

ەگەر تاۋارىڭىز 10 دوللار، جەتكىزۋى 2 دوللار بولسا، ءسىزدىڭ جەتكىزۋ قۇنىڭىز 20 پايىز دەگەن ءسوز.

ال تاۋارىڭىز 100 دوللار، جەتكىزۋىڭىز 2 دوللار بولسا، وندا 2 پايىز دەگەن ءسوز. ەندى بالاما جولدار ارقىلى جەتكىزە باستاساق، جەتكىزۋ قۇنى قىمباتتايدى. ەگەر 10 دوللاردىڭ تاۋارىن 5 دوللارعا جەتكىزسەڭىز، جارتى قۇنى جەتكىزۋگە كەتەدى، وندا تۇك پايدا قالماۋى دا مۇمكىن.

...

ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟ ەندى ءبىز تاۋاردىڭ قۇنىن ارتتىرۋدى ويلاۋىمىز كەرەك. قاي سالا ءالسىز بولىپ تۇر، سولاردان قۇتىلۋىمىز كەرەك.

ماسەلەن، مىس ەمەس، مىستان جاسالعان كابەل ساتايىق. ول قىمباتتاۋ بولادى. مىس قۇيماسىن ارزانعا ساتقاندا دا، دايىن كابەلدى ساتقاندا دا جەتكىزۋگە سونداي اقشا كەتسە، دەمەك قىمباتتاۋىن ساتۋ كەرەك قوي؟

شيكىزاتتى سول كۇيىندە ەمەس، ونى وڭدەپ، قىمباتتاۋ باعاعا ساتۋىمىز كەرەك. بۇنى ارنايى باعدارلاما اياسىندا ىستەۋىمىز كەرەك. ايتپەسە جەتكىزۋگە بۇكىل اقشامىزدى جۇمساپ، وتىرا بەرەمىز

قازبا بايلىقتى جەردەن الىپ شىعىپ، ساتا بەرۋگە كوپ اقىل كەرەك جوق. ول بايلىق جانە قالپىنا كەلمەيدى. ءبىز ءبىر توننا مۇناي نەمەسە ءبىر توننا مىس شىعارساق، سول مولشەردە كەدەيلەندىك دەگەن ءسوز.

شىنىندا ءبىز ونى بالالارىمىز بەن نەمەرەلەرىمىزدەن الىپ جاتىرمىز. ەگەر ءبىز سونىڭ ءبارىن ساتىپ ءجۇرىپ پايدا تاپپاساق، وندا بولاشاق ۇرپاق بىزگە قاراپ سول كەزدە ءوزى باستارىڭ ىستەدى مە دەپ سۇراۋى مۇمكىن.

سوندىقتان، شيكىزاتتى ەكسپورتتاۋ ارقىلى پايدا تاباتىن جولدى تاپپايىنشا، بۇكىل ەكسپورتتى جاۋىپ تاستاۋ كەرەك.

***

بۇدان ءارى تاعى دا كۇشتى ويلار ايتادى. قوي، ءجۇن، بيتكوين، تاعى باسقا دۇنيەلەر تۋرالى...

 

ازىرلەگەن، ارمان المەنبەت

ماقالا اۆتوردىڭ رۇقساتىمەن باسىلدى

 

https://www.youtube.com/watch؟v=2JD0tMey7WE