(باستى بەتتەگى سۋرەت سەزانندىكى)

الەكساندرا انتونوۆا

ەركەكتەردىڭ ءبارى دە ساتقىن سياقتى. ەركەكتىڭ كوزگە ءشوپ سالۋى ادەتتەگى جاعداي سەكىلدى. ءبىراق ساراپشىلار سوزىنە سەنەر بولساق، ەركەكتىڭ ءبارى بىردەي ەمەس. ەركەكتى وزگەگە كوز سالۋعا جەتكىزبەۋگە دە بولادى ەكەن. «وپاسىزدىق قالقانى» اتتى ترەنينگ اۆتورى ءارى پسيحولوگ اننا يوتكو ايەل ءتورت اپتانىڭ ىشىندە كۇيەۋى ەشقاشان كوزىنە ءشوپ سالمايتىنداي وزگەرە الادى دەيدى. 

[caption id="attachment_10109" align="alignright" width="319"] س. ءداليدىڭ كارتيناسى[/caption]

ءدامدى اسقا بولا كەتپەيدى
«مەن بۇل ماسەلەنى نىسانعا العالى ون جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى. مەن بىرنەشە شەتەلدىك ماشىقتانۋ ساباقتارىنا قاتىستىم. ونىڭ ىشىندە ەندوكريندىك ەمحانالاردا دا بولدىم. ەركەكتىڭ باسقاعا كوز سالۋى گورمونالدى ماسەلە ەكەنىن ناقتى ايتا الامىن. ەر ادام باسقامەن توسەك قاتىناسىنا تۇسكەن كەزدە ونىڭ ايەلىنىڭ ەندورفينى وتە تومەن بولعانىن انىقتاۋ قيىن ەمەس».
ءوزىڭدى وزگە ايەلمەن سالىستىرۋ بەكەرشىلىك. كۇيەۋدىڭ كوڭىلى ۇنەمى جاس قىزعا اۋا بەرمەس. ول وپاسىزدىڭ قاتارلاسى دا بولۋى ابدەن مۇمكىن.
سوندىقتان ءوزىڭىزدى «جامان انا نەمەسە سالاق ايەلمىن» دەپ سوكپەڭىز.
«كراحمالدانعان جايما مەن ءدامدى اسقا بولا كەتپەيدى، – دەگەن سەنىمدە اننا يوتكو. – ەركەكتەر ىستىق قۇشاققا، ءتاتتى قىلىققا، ايالى الاقانعا كەتەدى. جانە بۇل تەك گورمونالدى دەڭگەيدە بولادى. ەركەكتىڭ تەستوستەرونى ايەلدىڭ ەندورفينىنەن قۋات الادى. ايەلدە ەندورفين نەعۇرلىم كوپ بولسا، ەرلەردىڭ كوزىنە ول سوعۇرلىم تارتىمدى كورىنەدى. تارتىمدىلىق دەگەن سيليكون ەرىن مەن باتتاسقان بەت دەپ ويلاماڭىز. تەستوستەروندى مۇلدە باسقا نارسە تولقىتادى. ونىڭ باستى كورسەتكىشتەرى ەندورفين مەن وكسيتوسين».
كەز كەلگەن عاشىقتار حيكاياسىن الىپ قاراساڭىز، ولاردىڭ قارىم-قاتىناسى الدىمەن گورمونالدى قىزىعۋشىلىقتان باستاۋ الىپ، سوسىن بىر-بىرىنە باۋىر باسادى. «قۇتىرىپ، قۇتىرىپ قايتادى» دەگەن ءسوزدىڭ دە جانى بار. گورمونالدى تولقۋ باسىلعان سوڭ ەركەكتەر كەيدە قايتىپ ورالادى. مۇنداي كەزدە نە ىستەۋ كەرەك؟ ول مۇلدە بولەك تاقىرىپ.

كۇيگەلەكتەنبەڭىز

«ەندورفين – قۋانىش گورمونى، اعزاعا تەز جينالادى. ءبىراق باسقا كوڭىل-كۇيگە تاۋەلدى، تەز بۇلىنەدى، — دەيدى كەڭەسشىلەردى ءبىرى. — مىسالى، قورقىنىش ونى جويىپ جىبەرەدى. ەندورفين مۇنداي كەزدە جيناقىلانىپ، جيىرىلىپ قالادى. ايەل ونى كەرەك كەزىندە قايتا شىعارا الادى. مىسالى، باعزى زاماندا اپان اۋزىنا ارىستان كەلگەن كەزدە وسىنداي گورمونالدى وزگەرىستەر بولعان. دەگەنمەن، نازىكجاندىلار قازىرگى تاڭدا ارىستاندار كوشەدە جۇرمەيتىنىن ۇمىتىپ كەتىپ ءجۇر. كۇيزەلىسكە سالىنباڭىزدار. ءوز ەندورفينىڭىزدى باقىلاۋدا ۇستاپ ۇيرەنەتىن مۇمكىندىكتەر مول».

رەينكارناسياعا ءتورت اپتا

[caption id="attachment_10110" align="alignleft" width="473"] ن. يۋ. ەمەليانوۆ[/caption]

«مەن كليەنتتەرىمە ءوز ەندورفينىن قالاي كۇشەيتۋگە بولاتىنىن تۇسىندىرەم، –دەيدى اننا يوتكو. – مۇنى ءدارىسىز جاساۋعا ابدەن بولادى. ول ءۇشىن ءومىر سالتىن وزگەرتىپ، ويلاۋ جۇيەنى رەتكە كەلتىرۋ قاجەت. وزىڭىزگە كوبىرەك ۋاقىت بولەمىن دەپ ۋادە بەرىڭىز. ءبىر ايدان كەيىن كۇيەۋىڭىز سىزگە باسقا كوزبەن قاراي باستايدى».
كەڭەسشىنىڭ ايتۋىنشا، گورمونالدى دەڭگەيدى وڭالتۋعا 21 كۇننەن 40 كۇنگە دەيىن ۋاقىت كەرەك. وسى مەرزىم ىشىندە قاجەتتى داعدىلار قالىپتاسىپ، تايازدانعان گورمون قورى تولىسادى.
ەندورفيننىڭ كوپ ءبولىنۋىن ىنتالاندىراتىن امالدار ءبىر قاراعانعا تۇسىنىكسىزدەۋ. ءبىراق كەڭەسشى وسىدان ءتيىمدىسى جوق دەيدى. ال، كورەيىك:
• وزىڭىزگە كۇنىنە كەم دەگەندە ءبىر قۋانىش سىيلاڭىز. ويتكەنى، ەندورفين – قۋانىش گورمونى. ول، ءتىپتى، تاتتىدەن دە بولىنەدى. «ءبىراق بۇل كۇندەلىكتى ءتاتتى تاعام جەۋ كەرەك دەگەن ءسوز ەمەس، – دەيدى اننا يوتكو. – ول كەز كەلگەن نارسە بولۋى مۇمكىن. ول ءسىزدىڭ جەكە باسىڭىزعا لايىقتى، ءارى قىزعا جاراساتىن قىلىق بولعانى ابزال. مىسالى، ساياباقتاعى سەرۋەن، ماسساج، كوبىگى كوپ ۆاننا، ينەرەفلەكستەراپيا، جاقسى مانيكيۋر، قۇربىمەن قىدىرۋ، جارتى ساعات تىنىشتىق. قانداي ۇساق-تۇيەك بولسا دا سىزگە قۋانىش سىيلاسا بولعانى. ايەل قاۋىمى وزدەرىنە جاعاتىن دۇنيەلەردى جاساۋدى ۇمىتىپ بارادى. ءبىز قۇربان بولۋعا دايىن تۇرامىز. بۇل تەگىمىزدە جازىلسا كەرەك. ءبىراق ءوزىن قۇرباندىققا شالا بەرەتىن ايەل ەشكىمنىڭ تەستوستەرونىنا اسەر ەتە المايدى».
• سۇلۋ بولىڭىز. «ايەل تاڭەرتەڭ تۇرعاندا ءوزىن اينادان قالاي كورسە، كۇنى بويى سول سەزىمدە جۇرەدى، – دەگەن سەنىمدە كەڭەسشىلەر». وزىڭىزگە بولەتىن ۋاقىتىم جوق دەپ سىلتاۋراتپاڭىز. ميىڭىزدىڭ ءبىر بولىگىنە اينالاڭىزدا ەرتە تۇرىپ، بويانۋعا، ادەمىلەنۋگە كۇش-قايراتى مەن ۋاقىتى مول قىزدار بار ەكەنىن جازىپ قويىڭىز. ولار ايناعا قاراعان سايىن وزىنەن ءلاززات الاتىنىن ءبىلىپ ءجۇرىڭىز. ياعني، ولاردىڭ ەندورفينى لايىقتى دەڭگەيدە.
• كۇلىپ ءجۇرىڭىز! «كۇلبيكەدەن حانشايىمعا اينالۋدىڭ اراسى –تەك كۇلكى عانا، – دەگەنگە اننا يوتكو قاتتى سەنىمدى. – ءوزىڭىزدى شىن كۇلۋگە ۇيرەتىڭىز. شىنايى ءارى اق جارقىن كۇلكى. تىم بولماعاندا، وڭاشا قالعاندا وزىڭىزبەن-وزىڭىز كۇلىپ داعدىلانىڭىز. كۇلكى ءسىزدىڭ قالىپتى كۇيىڭىز بولۋعا ءتيىستى». كەيبىر ترەنينگتەردە مەتروعا ءتۇسىپ، تانىمايتىن بوگدە ادامدارعا قاراپ كۇلۋ ءتاسىلى قولدانىلادى. ونشا ءتيىمدى امال ەمەس. ول وزىڭنەن اتتاپ، زورلىقپەن كۇلۋگە ماجبۇرلەيدى.«ودان دا تەلەفونىڭىزعا ساعات سايىن تايمەر قويىپ، ول شىرىلداعاندا ايناعا بارىپ ءوزىڭىزدىڭ بەينەڭىزگە قاراپ كۇلىڭىز. بۇل امالدىڭ اسەرى بىردەن كورىنەدى. كۇلكى ەندورفيندى كوتەرەدى. ۋاقىت وتە كەلە كۇلىپ جۇرۋگە توسەلىپ كەتەسىز، – دەيدى كەڭەسشىلەر».
• بوساڭسۋدى ۇيرەنۋ. «ۇلكەن قالادا ءومىر سۇرەتىن كەيبىر ايەل زاتى مەن بويجەتكەندەر كوزى جۇمۋلى تۇرعان قۇلتەمىرلەردى ەلەستەتەدى. ال، ەركەك جىلۋ مەن كۇلكىگە قۇمار كەلەتىنىن تاعى ءبىر ەسكەرتەيىن، – دەيدى اننا يوتكو». قالالىق ايەلدىڭ ۋاقىتى تىم تىعىز، ول سودان دا ءتان جىلۋىن سىيلاۋدى بىلمەيدى. دەنەنى اپتاسىنا بىر-ەكى رەت جاتتىقتىرىپ تۇرعان ابزال. بۇل يوگا، ماسساج، ينەتەراپيا، ءتىپتى پيلاتەس بولسا دا جامان ەمەس. نە بولاتىنى ماڭىزدى ەمەس. ماڭىزدىسى، ءتانىڭىز جۇمسارۋدى، بوساڭسۋدى ۇيرەنۋى كەرەك. بارلىق ۇرەي، كۇيزەلىستى بوساتۋعا داعدىلانۋى ءتيىس. ەگەر سۇيىكتىڭىزدىڭ كوزقاراسىن باقساڭىز، ونىڭ بوساڭسىعان ايەلگە باسقاشا قارايتىنىن كورەسىز. كوزىن تارس جۇمىپ، ەشتەڭەگە اسەر ەتپەيتىن قۇلتەمىرگە ونىڭ كوزقاراسى بولەك.
• وكپە جيناماڭىز. وكپەدەن تەز ارىلۋ كەرەك. مەيلى ول اتا-اناعا دەگەن رەنىش بولسىن، ارىپتەستەر مەن قۇربىلار، كولىكتەگى موجانتوپايلارعا دەگەن رەنىش بولسا دا، تەز ۇمىتىڭىز. ەڭ باستىسى، كۇيەۋگە رەنجىمەۋدى ۇيرەنۋ كەرەك. «وعان دەگەن بارلىق رەنىشتى ءۇتىر ارقىلى ءتىزىپ جازىپ شىعىڭىز. وزىڭىزگە ايانىش بىلدىرمەڭىز. رەنىشىم ورىندى ەدى دەپ وكىنبەڭىز. كەشىرۋ ماسەلەنىڭ قانشالىقتى ەكەندىگىن تۇبەگەيلى كورسەتىپ بەرەدى،– دەيدى اننا يوتكو. – 35631 سانىن 37 سانىنا ويشا ءبولىڭىزشى. قيىنداۋ. ءبىراق، مۇمكىن عوي. ال قاعازعا جازىپ ءبولۋ ەڭ وڭايى. رەنىش تە سولاي. ويشا ءبارى قيىن سياقتانادى. جازساڭ، تۇككە تۇرعىسىز بولىپ قالادى. رەنىش جازىلعان قاعازدى ورتەي سالىڭىز. ول ارنالعان ادامنىڭ قولىنا تۇسپەۋى كەرەك. وسىنداي 5-7 حات جازعان سوڭ ىشتەگى وكپەنىڭ تاراي باستاعانىن سەزەسىز. جانىڭىز تىنىشتالا باستايدى».

ماقالا ۇنادى ما؟ ەلگە جەتكىزىڭىز، كوپپەن ءبولىسىڭىز.

اۋدارعان شىنار ءابىلدا