ەڭ الدىمەن كوكسۋ قانت زاۋىتىنا ات باسىن بۇرعان وبلىس اكىمى ا. باتالوۆ مۇنداعى ءجۇرىپ جاتقان جاڭعىرتۋ جۇمىستارىمەن تانىستى. زاۋىت ديرەكتورى التىنبەك اباتوۆتىڭ ايتۋىنشا، 2015 جىلى زاۋىت ىسكە قوسىلعالى بەرى كەزەڭ-كەزەڭمەن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. وتكەن جىلى زاۋىتقا 1،0 ملرد. تەڭگەگە مودەرنيزاسيا جاسالسا، بيىلعى جىلى زاۋىتتىڭ ىشكى جوندەۋ ىسىنە 235 ادام تارتىلىپ، ولار بۇگىندە جۇمىس اۋقىمىنىڭ 80%-ىن اياقتاعان. جوعارى تەحنولوگيالى قۇرال-جابدىقتاردى قولدانۋ ناتيجەسىندە زاۋىت ءار توننا شيكىزاتتىڭ ونىمدىلىگىن 13،3 %-كە دەيىن جەتكىزبەك. بۇل كورسەتكىش وتكەن جىلى 10% بولاتىن.
سونىمەن قاتار بۇگىنگى كۇنى زاۋىتتى تابيعي گازعا قوسۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. وسىعان دەيىن مازۋت پايدالانىپ كەلگەن زاۋىتتىڭ جالپى شىعىنىن كوگىلدىر وتىن ەندىگى جەردە 20-25%-عا ازايتادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. ۇنەمدەلگەن قارجى ەسەبىنەن ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا، ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنىن وسىرۋگە، اينالىمداعى قارجىنى مولايتۋعا مۇمكىندىك بار.
زاۋىتتىڭ ءىشىن ارالاعان وبلىس باسشىسى جاڭعىرتۋ جۇمىستارى بارىسىندا قولدانىسقا جارايتىن بۇرىنعى قۇرال-جابدىقتاردى جوندەۋ جانە جاڭا قۇرىلعىلار مەن ستانوكتاردى ورناتۋ بارىسىنا كۋا بولدى.
مۇنان سوڭ ا. باتالوۆ «كاريموۆ» جك-نىڭ 400 باسقا ارنالعان ءسۇت-تاۋارلى فەرماسىنا بارىپ، شارۋاشىلىق جۇمىسىمەن تانىستى. مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك نەگىزىندە قۇرىلعان فەرما بۇگىندە ءسۇتتى باعىتتاعى ءىرى قارا ۇستاپ وتىر. فەرما باسشىسى ولجاس كاريموۆتىڭ بايانداۋىنشا، مۇنداعى سيىرلار گەرمانيادان ساتىپ الىنىپ، شارۋاشىلىقتا ولاردى ساۋاتىن 4 روبوتتاندىرىلعان جۇيە كەشەنى ورناتىلعان. بۇگىنگى كۇنى تولدەگەن 309 سيىردان تاۋلىگىنە 10 مىڭ توننا ءسۇت ساۋىلادى. جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 66 باس الۋ جوسپاردا بار.
ارالاۋ ساپارى «جامباي» جانە «كەڭ دالا» شارۋا قوجالىقتارىنىڭ القاپتارىندا جالعاستى. يەلىگىندە 80،5 گا سۋارمالى جەرى بار «جامباي» شارۋاشىلىعى وسى ماۋسىمدا 10 گەكتارعا بيداي، 10 گەكتارعا قىزىلشا، 50 گەكتارىنا سويا جانە باسقا دا جەرلەرىنە كوپ جىلدىق شوپتەر ەگىپتى. ەگىننىڭ ءبارى دە بىتىك شىققان،ءقازىر ءشوپ شابۋ ناۋقانى ءجۇرىپ جاتىر. شارۋاشىلىق جەتەكشىسى سەرىك ناۋرىزبايەۆ مەملەكەت تاراپىنان تۇقىمعا، گەربيسيدكە، تىڭايتقىشقا، سۋعا سۋبسيديا بەرىلىپ، قولداۋدىڭ ارقاسىندا شارۋالاردىڭ جەرمەن جۇمىس ىستەۋگە، اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىن وسىرۋمەن اينالىسۋعا دەگەن ىنتاسى ارتقانىن ايتا كەلە، قامقورلىق شارالارى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
ال «كەڭ دالا» قوجالىعىنىڭ باسشىسى قاليبەك الپىسبايەۆتىڭ مالىمەتىنشە، 160 گەكتاردا قانت قىزىلشاسى، 130 گەكتار جەردە سويا جايقالىپ ءوسىپ تۇر. بۇدان وزگە جەمىس-جيدەك پەن جۇگەرى دە وسىرىلەدى. 2015 جىلى وسى شارۋاشىلىق بازاسىندا «الان» سەرۆيستىك-دايىنداۋ ورتالىعى قۇرىلىپ، ليزينگىگە قانت قىزىلشاسىن وسىرۋگە ارنالعان 28 بىرلىك تەحنيكا 141 ملن. تەڭگەگە ساتىپ الىنعان ەدى. وتكەن جىلى وسى ورتالىق اۋدانداعى 10 شارۋاشىلىقتىڭ جالپى كولەمى 350 گەكتار جەرىندەگى قانت قىزىلشاسىن كۇتىپ-باپتاۋ مەن جيناۋ ناۋقانىنا قىزمەت كورسەتىپ ۇلگەرگەن. وسى ماۋسىمدا دا 12 شارۋا قوجالىعى بۇل تەحنيكالاردىڭ يگىلىگىن بىرگە كورىپ وتىر.
«كەڭ دالا» شارۋاشىلىعىنىڭ بازاسىندا زىليحا تامشىبايەۆا اتىنداعى وقۋ ورتالىعى قۇرىلىپ، قازىرگى كەزدە شارۋاشىلىق القابىندا ءتۇرلى وزىق تەحنولوگيالارعا وقىتۋ، تاجىريبە تاراتۋ سەمينارلارى تۇراقتى ءوتىپ تۇرادى.
وتكەن جىلى كەڭدالالىقتار قىزىلشانىڭ ءار گەكتارىنان 600 سەنتنەر ءونىم السا، بيىلعى جىلى بۇل كورسەتكىشتى 1000 سەنتنەرگە جەتكىزسەك دەگەن ويدا. ءار ءتاتتى ءتۇبىردىڭ ءقازىردىڭ وزىندە 2 كەلىدەن استام سالماق تارتۋى جوسپاردىڭ ورىندالاتىنىنا سەندىرگەندەي.
ساپاردى قورىتىندىلاعان وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ كوكسۋ اۋدانىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى جۇمىستارىنا وڭ باعا بەردى.
– «ءوڭىردى گازداندىرۋ تەك جەكە ۇيلەرگە عانا ەمەس، كاسىپورىندارعا دا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزىپ وتىر. كوكسۋ قانت زاۋىتى تابيعي گازعا كوشۋ ارقىلى شىعىنىن 20-25%-عا تومەندەتۋگە قول جەتكىزەدى. زاۋىتتىڭ ىسكە قوسىلىپ، قايتا جاڭعىرتىلۋى وسى وڭىردەگى قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋشى شارۋاشىلىقتار ءۇشىن ۇلكەن سەرپىلىس تۋعىزدى. سۋبسيديا بەرىلىپ جاتىر، زاماناۋي تەحنيكالارمەن جابدىقتالعان سدو-لار قۇرىپ بەردىك. بيىلعى جىلى قانت قىزىلشاسىنىڭ ءار تونناسىنا قىزىلشا وسىرۋشىلەر 18 تەڭگەدەن الادى. وسىنىڭ ءبارى قىزىلشا وسىرۋشىلەرگە ۇلكەن ستيمۋل. وعان قوسا وبلىستاعى يرريگاسيالىق جۇيلەردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنىڭ ەسەبىنەن سۋارمالى جەرلەر اينالىمعا ەنگىزىلۋدە. ونىڭ يگىلىگىن وزگە اۋداندارمەن بىرگە كوكسۋ اۋدانى دا كورىپ وتىر. بۇگىندە قانت قىزىلشاسى، سويا، جۇگەرى ءوسىرۋدى دۇرىس ۇيىمداستىرۋ جاقسى ناتيجە بەرىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا كۇرىش شارۋاشىلىعىن دامىتۋدى دا باسىم باعىت رەتىندە قاراستىرماقپىز. يراننان جاقسى تۇقىم جەتكىزىپ، كۇرىش وسىرۋگە ارنالعان سدو قۇرۋ جوسپارىمىزدا بار. ەلباسىنىڭ ءوندىرىس پەن اۋىل شارۋاشىلىعىن مودەرنيزاسيالاۋ ارقىلى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ تۋرالى تاپسىرماسىن نەگىزگە الا وتىرىپ، وسى باعىتتاعى جۇمىستى جالعاستىرا بەرۋىمىز كەرەك»، – دەدى ا. باتالوۆ.
جالپى، كوكسۋ اۋدانى بيىلعى جىلى 2 مىڭ گەكتار جەرگە قانت قىزىلشاسىن سەپسە، وسى داقىلدى وسىرۋمەن كوكسۋلىق 280 شارۋاشىلىق اينالىسىپ وتىر. اۋدان اۋماعىندا سەبىلگەن مايلى داقىلدار كولەمى 12 مىڭ گەكتار بولسا، سونىڭ 11 700 گەكتارى سوياعا تيەسىلى. ال ءداندى داقىلدار 9 600 گەكتاردى قۇراپ وتىر.
بالجان قايرات قىزى،
الماتى وبلىسى.
