بۇگىن الماتىدا «كازكوممەرسبانك» ارىزى بويىنشا سوتتالعان تايىر قالدىبايەۆتى جەرلەيدى. ول شىلدەنىڭ 5ء-ى كۇنى الماتىداعى اباقتىدا اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تابىلعان. كاسىپكەر قازاسىنان ەكى كۇننەن كەيىن كازكوممەرسبانك «ول ماتەريالدىق شىعىندى تولىق وتەدى» دەپ مالىمدەدى، ءبىراق سوت كەزىندە ونى مويىنداماعان ەدى. بۇل تۋرالى "ازاتتىق" سايتى جازادى.
49 جاستاعى الماتىلىق كاسىپكەر، «رەسپۋبليكا» جانە Nakanune.kz وپپوزيسيالىق سايتتارىندا «كازكوممەرسبانكتى» قارالايتىن ماقالالار جاريالاۋ ءىسى بويىنشا سوتتالعانداردىڭ ءبىرى تايىر قالدىبايەۆ شىلدەنىڭ 5ء-ى كۇنى كەشكىسىن الماتىداعى تەرگەۋ اباقتىسى (سي-1) كامەراسىندا اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تابىلعان.
ەرتەرەكتە كاسىپكەر تايىر قالدىبايەۆتىڭ ەسىمى جۇرتقا تانىس ەمەس بولاتىن. «كازكوممەرسبانكتىڭ» تالاپ-ارىزى بويىنشا وتكەن سوتتا ادۆوكاتتارى ول جايلى جازباۋدى ءارى فوتوعا تۇسىرمەۋدى وتىنگەن. ءدال سول سەبەپتى بۇل ىستە جۇرت نازارى وپپوزيسيالىق جۋرناليست گۋزيال بايدالينوۆاعا كوبىرەك اۋعان ەدى. ءبىراق سوت ءىسىنىڭ نەگىزگى تۇيتكىلدەرى تايىر قالدىبايەۆپەن بايلانىستى بولعان.
شىلدەنىڭ 5ء-ى
تايىر قالدىبايەۆ وزىنە قول سالعان سياقتى دەگەن بولجام تارادى. ونى گۋزيال بايدالينوۆا ەكەۋىنىڭ اپەللياسيالىق شاعىمىن الماتى قالالىق سوتىندا قاراۋ شىلدەنىڭ 5-ىنەن 12-سىنە كەنەتتەن اۋىستىرىلعان كۇننىڭ كەشىندە اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تاپقان.
ەرتەرەكتە الماتى قالاسى قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى (قاجد) قىزمەتكەرلەرى ازاتتىققا شىلدەنىڭ 5ء-ى كۇنى از عانا ۋاقىت كامەرادا جالعىز قالعان قالدىبايەۆتى باسقا كامەراعا «كوشىرۋ» جەدەل شاراسى كەزىندە 17 ساعات 40 مينۋت شاماسىندا كامەرادا اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تاۋىپ العان دەپ بەيرەسمي تۇردە حابارلاعان بولاتىن. سوت ۇكىمى كۇشىنە ەنەتىن مەرزىم جاقىنداعان قالدىبايەۆ تەك سوتتالعاندارمەن ءبىر كامەرادا وتىرۋى ءتيىس بولعاندىقتان، ونى «كوشىرمەك» بولعان. بۇعان دەيىن قالدىبايەۆ ءوزىن بايسالدى ۇستاعان، سۋيسيدكە بەيىم نيەتى بايقالماعان.
تايىر قالدىبايەۆتى ۇكىم كۇشىنە ەنۋگە ءبىر اپتا قالعاندا نەلىكتەن «كوشىرمەك» بولعانى، «كوشىرۋدى» نەلىكتەن ءدال قالدىبايەۆتان باستاعانى جانە ونى «از ۋاقىتقا جالعىز قالۋى» نەنى بىلدىرەدى دەگەن سۇراقتاردىڭ ازىرشە جاۋابى جوق.
تايىر قالدىبايەۆتىڭ قازاسى جايلى كۇنى بۇگىنگە دەيىن، ياعني ماقالا ازىرلەنگەنگە دەيىن باس پروكۋراتۋرا دا، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى دە، قىلمىستىق اتقارۋ جۇيەسى كوميتەتى (قاجك) دە حابارلاعان جوق. قاجك باسپا ءسوز قىزمەتى جەتەكشىسى پولكوۆنيك عالىمجان حاسەنوۆ وقيعا جايلى ازاتتىق سايتىنان وقىعانىن ايتادى ءارى جاريالانعان حاباردى تەرىستەمەيدى. ول ازاتتىققا «تەكسەرۋ ءجۇرىپ جاتىر، ءبىراق الدەبىر ۇيعارىم جاساۋعا ءالى ەرتە» دەپ مالىمدەدى.
كاسىپكەر اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تابىلعان شىلدەنىڭ 5ء-ى كۇنى جۋرناليستەر قوعامداستىعى مەن دەموكارتيالىق جۇرتشىلىق ىسكە قاتىستى تاعى ءبىر ايىپتالۋشى گۋزيال بايدالينوۆانى اپەللياسيالىق سوت قاماۋدان بوساتادى دەپ كۇتكەن. ونى ءبىر جارىم جىلعا سوتتاعان. ءبىراق ماۋسىم ايىندا «كازكوممەرسبانك» اياق استىنان «بانك بايدالينوۆانىڭ 19 ميلليون 900 مىڭ تەڭگە (100 مىڭ تەڭگەنى ول بانككە اۋدارعان) قارىزىن كەشىردى»، ءتىپتى ونى «بوستاندىعىنان ايىرمايتىن جازا تاعايىنداۋدى سۇراپ، اپەللياسيالىق سوتقا ءوتىنىش جولدايدى» دەگەن سەنساسيالىق مالىمدەمە جاساعان.
ءبىراق اپەللياسيالىق سوت شىلدەنىڭ 12سىنە اۋىستىرىلعان، ال شىلدەنىڭ 5ء-ى كۇنى كەشكىسىن قالدىبايەۆ اسىلىپ تۇرعان كۇيى تابىلعان.
«ماۋسىمنىڭ 12ء-سى كۇنى الماتى قالالىق سوتىندا تايىر قالدىبايەۆتىڭ اپەللياسيالىق شاعىمى قارالا ما؟» دەگەن سۇراققا ونىڭ ادۆوكاتى ساپار امىرتايەۆ «شاعىم بەرىلگەن ءارى ونى كەرى قايتارىپ العان جوق، سوندىقتان قارالادى» دەپ جاۋاپ بەردى. بۇل پىكىردى گۋزيال بايدالينوۆانىڭ مۇددەسىن قورعايتىن ادۆوكات ينەسسا كيسيليەۆا دا قوستايدى.
وپپوزيسيالىق جۋرناليست گۋزيال بايدالينوۆا سوت زالىندا وتىر. الماتى، 16 مامىر 2016 جىل.
تايىر قالدىبايەۆتىڭ قازاسىنان ەكى كۇننەن كەيىن «كازكوممەرسبانك» جاريالاعان مالىمدەمەسىندە «ءتىپتى سوت تەك ءجۋرناليستىڭ عانا جازاسىن جەڭىلدەتەتىن جايتتار تاۋىپ، ال قىلمىسقا تاپسىرىس بەرۋشى تايىر قالدىبايەۆتىڭ اپەللياسياسىن قاناعاتتاندىرماعان كۇننىڭ وزىندە بانك جانجالدى بەيبىت جولمەن رەتتەۋ پروسەسىن دەرەۋ باستاپ، تايىر قالدىبايەۆتىڭ ۇكىمىن جەڭىلدەتۋ جونىندە ءوتىنىش جولدايدى» دەپ جازادى.
144 ميلليون 235 مىڭ تەڭگە
«كازكوممەرسبانك» تايىر قالدىبايەۆتىڭ قازاسىنا كوڭىل ايتىپ، «تايىر قالدىبايەۆ 144 ميلليون 235 مىڭ تەڭگە مولشەرىندە وتەگەن بۇكىل ماتەريالدىق شىعىن سوماسىن ونىڭ وتباسىنا قايتارۋ» شەشىمى جايلى حابارلايدى. ەرتەرەكتە «كازكوممەرسبانك» جاۋاپكەر تايىر قالدىبايەۆتىڭ ماتەريالدىق شىعىندى وتەگەنىن مويىنداۋدان باس تارتقان بولاتىن. سوتتا قالدىبايەۆ بانك شوتىنا 144 ميلليون 235 مىڭ تەڭگە اۋدارعانىن، ال «كازكوممەرسبانك» وكىلدەرى اقشا بانك دەپوزيتىنە ەمەس، اعىمداعى شوتقا اۋدارىلدى دەپ مالىمدەگەن.
بۇعان قوسا، اقشانى ادۆوكات ساپار امىرتايەۆ اۋدارعان دەگەن تاعى ءبىر نەگىزدەمەنى اتاعان. ول كەزدە ونىڭ كليەنتى قالدىبايەۆ تەرگەۋ اباقتىسىندا وتىرعان. الگى ۋاجدەن كەيىن اقشا قالدىبايەۆتىكى ەمەس، سوندىقتان امىرتايەۆ ونى بانكتەن كەز كەلگەن ۋاقىتتا قايتارىپ الۋى مۇمكىن دەگەن قورىتىندى جاسالعان.
المالى اۋداندىق سوتى سۋدياسى ناريمان بەگالييەۆتىڭ تايىر قالدىبايەۆ پەن گۋزيال بايدالينوۆانىڭ ۇكىمىن وقىعان كەزى. الماتى، 23 مامىر 2016 جىل.
المالى اۋداندىق سوتىنىڭ سۋدياسى ناريمان بەگالييەۆ اۋدارىلعان الگى اقشانى تايىر قالدىبايەۆتىڭ بانك شىعىنىن وتەۋى رەتىندە ەسەپتەۋگە ىڭعاي تانىتقان. سوتتا بانك مۇددەسىن قورعاعان زاڭگەرلەر «بانككە اۋدارىلعان اقشاعا قاتىستى شەشىم قابىلداۋعا وكىلەتىمىز جوق» دەپ مالىمدەگەننەن كەيىن ول قالدىبايەۆ پەن بانك اراسىندا حات جازىسۋدى ۇيىمداستىرعان. سۋديا قالدىبايەۆقا «اۋدارىلعان سومانى وتەماقى رەتىندە ەسەپتەۋدى سۇرايمىن ءارى الگى سومانى بانكتەن قايتارىپ الماۋعا مىندەتتەمە الامىن» دەگەن مازمۇندا قولحات تا جازدىرعان.
ءبىراق مامىردىڭ 23ء-ى كۇنى سۋديا بەگالييەۆ شىعارعان ۇكىمدە قالدىبايەۆ اۋدارعان اقشا بانك شىعىنىن وتەۋ بولىپ سانالمايدى، سەبەبى ونى ءوزى ەمەس، ادۆوكاتى سالعان دەپ كورسەتىلگەن. ونى ءتورت جارىم جىلعا سوتتاعان. ۇكىمنەن كەيىن تايىر قالدىبايەۆ الدانىپ قالعان ءارى ۋايىمداعان جانداي كورىنگەن. ول جىلاپ جىبەرگەن ايەلى ليليانى تىنىشتاندىرۋعا تىرىسقان بولاتىن.
ادۆوكات ساپار امىرتايەۆ بانكتەن تايىر قالدىبايەۆ «بانكتىڭ ماتەريالدىق شىعىنىن تولىق وتەدى» دەگەن رەسمي قۇجات تۇسپەگەنىن ايتادى.
Nakanune.kz. جانە "رەسپۋبليكا" سايتتارىنداعى "كازكوممەرسبانكتى" قارالايتىن ماتەريالداردىڭ تاپسىرىسپەن جازىلعانى جايلى ىستە كۋاگەر بولعان جۋرناليست ماحامبەت اۋەزوۆ.
«كازكوممەرسبانك» بۇعان قوسا، «ونىڭ اۋىر سىرقات ەكەنى جانە ءبىر قىزىنىڭ دەنساۋلىعىندا كىنارات بارى جۋىردا عانا بەلگىلى بولدى» دەپ جازادى. سوت كەزىندە قالدىبايەۆ پەن ادۆوكاتى بۇل جايلى ايتىپ قانا قويماي، سوتقا مەديسينالىق انىقتامالار دا كورسەتكەن. ول كەزدە سۋديا مۇنى باس بوستاندىعىنان ايىرمايتىن جازا تاعايىنداۋعا نەگىزدەمە رەتىندە ساناماعان بولاتىن.
ەندى «كازكوممەرسبانك» تايىر قالدىبايەۆ «كىناسىن مويىنداپ، قىلىعىنا شىن وكىندى ءارى بانككە ماتەريالدىق شىعىندى تولىق وتەدى» دەپ جازادى.
سوت كەزىندە تايىر قالدىبايەۆ، ونىڭ ايەلى جانە ءۇش ادۆوكاتى باسپا ءسوز وكىلدەرىمەن سويلەسۋدەن باس تارتقان. شىلدەنىڭ 7ء-سى كۇنى جەسىرى ليليا قالدىبايەۆا ازاتتىق تىلشىسىنە ءوزى تەلەفون سوقتى.
- سىزدەن ونىڭ تاماشا ادام بولعانىن، وتە جاقسى جانداردان ايىرىلىپ جاتقانىمىزدى، ەلىمىز تاماشا ادامدارىن جوعالتىپ جاتقانىن جازۋىڭىزدى سۇرايمىن. دورەكى سوزدەرمەن ەمەس...ول تاماشا ادام بولاتىن... ەگەر مۇنداي جانداردان ايىرىلا بەرسەك، ەلىمىز جۇتايدى عوي. ءبارىمىز جەتىمسىرەپ قالدىق، مەن عانا ەمەس، بۇكىل وتباسىمىز، ارالاس-قۇرالاس بولعان جانداردىڭ ءبارى جەتىمسىرەپ قالدى. ول قايدا بولماسىن، جان-جاعىنا شۋاق شاشىپ جۇرەتىن جان ەدى. وتە جومارت، تاماشا ادام بولدى. ونى نە ءۇشىن وسىلاي قۋدالادى، نە ءۇشىن كەرەك بولدى؟ – دەيدى جىلاپ سويلەگەن ليليا قالدىبايەۆا.
Nakanune.kz. جانە "رەسپۋبليكا" سايتتارىنداعى "كازكوممەرسبانكتى" قارالايتىن ماتەريالداردىڭ تاپسىرىسپەن جازىلعانى جايلى ىستە كۋاگەر بولعان جۋرناليست رافاەل بالگين.
«كازكوممەرسبانكتىڭ» تالاپ-ارىزىنا قاتىستى ىستە اۋەلى كۇدىكتى دەپ تانىلىپ، كەيىن كۋاگەر ساناتىنا اۋىستىرىلعان الماتىلىق تاعى ەكى جۋرناليست - رافاەل بالگين مەن ماحامبەت اۋەزوۆ تەرگەلگەن بولاتىن. سوت «تايىر قالدىبايەۆتىڭ ءوزى تىكەلەي ءوتىنىش جاساعان» دەپ بولجاعان اۋەزوۆپەن حابارلاسۋدىڭ ءساتى تۇسپەدى. ىسكە قاتىستى تەرگەلگەن تاعى ءبىر جۋرناليست رافاەل بالگين تۋىس اپايى قايتىس بولعانىن، سوندىقتان تاياۋ كۇندەرى قارالى شارالاردى ۇيىمداستىرۋ قاربالاسىنان بوسامايتىنىن ايتتى. ەرتەرەكتە «قىلمىسىنا شىن وكىنىپ» الماتىداعى تەرگەۋ اباقتىسىنان بوساعاننان كەيىن الماتىدا وتكىزگەن باسپا ءسوز جيىنىندا بالگين «جۇرت قالدىبايەۆتى ونشا تانىمايدى، ءبىراق ول وتە باي ادام، جىلجىمايىن مۇلىك سالاسىندا اكتيۆتەرى مەن كەن ورىندارىمەن بايلانىستى بيزنەسى بار» دەپ ايتقان بولاتىن.
قازيس توعىزبايەۆ.
