"دوستىق پەن ارىپتەستىك: كاسپيي ماڭى ايماعىنداعى مەملەكەتارالىق بايلانىسقا قاشان جاندانادى؟" دەگەن تاقىرىپ اياسىندا وتكەن وتىرىستىڭ شىمىلدىعىن ساياساتتانۋشى ەدۋارد پولەتايەۆ ءتۇردى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلى استانادا كاسپيي ماڭى ايماعىنىڭ تاعدىرى ايقىندالاتىن تاريحي 5ء-شى سامميت وتەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. وسى شارادا كاسپيي ايماعىنىڭ ەكونوميكاسىنا جانە قاۋىپسىزدىگىنە قاجەتتى كونۆەنسيا قابىلدانباق.
ءوز كەزەگىندە تاريحشى اسقار نۇرشا بۇل ايماقتىڭ ءالى دە "ۇيقىدا" جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل جاعداي اقش بيلىگىنە ترامپ كەلگەسىن وزگەرۋى مۇمكىن. "اق ءۇي كاسپيي ايماعىندا رەسەي مەن يراننىڭ اسكەري قاتىسۋى قانشالىقتى زاڭدى؟" دەگەن ساۋالدى ورتاعا تاستاۋى عاجاپ ەمەس" دەيدى ول.
بۇدان كەيىن ءسوز العان عالىم ليديا پارحومچيك: "كاسپييگە قاتىستى كەلىسسوزدەردىڭ ءجۇرىپ جاتقانىنا سوناۋ 1996 جىلدان بەرى ەسەپتەسەڭىز 20 جىلدان استام ۋاقىت ءوتىپتى. ءوز باسىم قازاقستاندا وتەتىن كەزدەسۋ قانداي دا ءبىر ماسەلەنى شەشەدى دەپ ويلامايمىن. سەبەبى الداعى سامميت ءوز الدىنا وتە ۇلكەن مىندەتتەر قويىپ وتىر. ول كونۆەنسيا قابىلداپ، وسى قۇجاتقا قول قويۋ. وسى ۋاقىتقا دەيىن وتكىزىلگەن سامميتتەردىڭ بىردە-بىرىندە مۇنداي ماقسات قويىلماعان" دەدى.
ساياساتتانۋشى ءزامىر قاراجانوۆ ءوز كەزەگىندە تاريحشى اسقار نۇرشانىڭ پىكىرىن تولىقتىرا كەتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، كاسپيي ايماعىندا رەسەي مەن يران فلوتىنىڭ بولۋى ايماقتاعى مەملەكەتتەردىڭ بىر-بىرىنە دەگەن سەنىمىن كورسەتەدى.
"وكىنىشتىسى، وسى سەنىم ساۋدا-ساتتىققا ۇلاسپاي وتىر. كاسپيي ماڭىنداعى ەلدەردىڭ بارلىعى مۇناي-گاز وندىرەتىن مەملەكەتتەر. سول سەبەپتى بۇلار ءوزارا تاۋار الماسا المايدى. الداعى ۋاقىتتا وسى ماسەلەنىڭ ءتۇيىنىن تارقاتاتىن، ايماقتاعى مەملەكەتتەردىڭ الىس-بەرىس، بارىس-كەلىسىن كۇشەيتەتىن شارالاردى قولعا العان ءجون" دەدى ول.
