الماتى قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى جالىنبەك جاينارباي مەگاپوليستەگى قوعامدىق كولىك جۇيەسىنە بولىنەتىن سۋبسيديا كولەمى مەن ونىڭ قۇرىلىم جۇيەسىنە توقتالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
دەپۋتات ۇسىنعان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، 2017–2023 جىلدار ارالىعىندا تاسىمالداۋشىلارعا 217،6 ملرد تەڭگە سۋبسيديا بولىنگەن. 2024 جىلى بۇل سوما 97،3 ملرد تەڭگەنى قۇراسا، بيىل 140 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان.
ونىڭ ايتۋىنشا، قوعامدىق كولىك سۋبسيدياسى بارلىق باعىتتا بىردەي ەمەس. ءار مارشرۋتتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى مەن شىعىن دەڭگەيى بار.
"نەگىزىنەن كوپ باعىت بويىنشا ءبىر جولاۋشىنى تاسىمالداۋعا كەتەتىن ناقتى شىعىن شامامەن 460–470 تەڭگە كولەمىندە. ءبىراق كەيبىر مارشرۋتتاردا بۇل سوما 700–800 تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلەدى. ال كەيبىر باعىتتاردا، كەرىسىنشە، سۋبسيديا مولشەرى 100 نەمەسە 50 تەڭگەگە دەيىن تومەندەۋى مۇمكىن"، — دەيدى دەپۋتات.
ونىڭ سوزىنشە، سۋبسيديا كولەمىنە جولاۋشىلار سانى، ترانزاكسيالار كولەمى جانە ءار باعىتتاعى تاسىمالدىڭ وزىندىك قۇنى تىكەلەي اسەر ەتەدى.
"بۇل كورسەتكىشتەر ۇنەمى وزگەرىپ وتىرادى. مىسالى، بىلتىر 455 ميلليون ترانزاكسيا تىركەلىپ، سوعان 87 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى. مۇندا قالانىڭ ءوز اۆتوپاركتەرى مەن جەكە تاسىمالداۋشىلار دا بار. ماسەلەن، قالا تاراپىنان ساتىپ الىنىپ، كوممۋنالدىق اۆتوپاركتەرگە بەرىلگەن اۆتوبۋستار دا سۋبسيديانىڭ ءبىر بولىگى بولىپ ەسەپتەلەدى"، — دەپ ءتۇسىندىردى جالىنبەك جاينارباي.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، كەيدە بولىنگەن قاراجات تەك جولاۋشىلار تاسىمالىنا جۇمسالعان قارجىمەن سالىستىرعاندا، ءبىر باعىتتا وزىندىك قۇن 200–300 تەڭگەدەن اسپايتىن جاعدايلار دا كەزدەسەدى. ال جەكە اۆتوپاركتەرگە تيەسىلى باعىتتاردا بۇل كورسەتكىش الدەقايدا جوعارى بولۋى مۇمكىن.
"سول سەبەپتى ورتاشا ەسەپپەن كوپشىلىك باعىتتارداعى سۋبسيديا كولەمى 460–470 تەڭگەنىڭ ماڭايىندا. ءبىراق بۇل كورسەتكىش باعىتتىڭ قاشىقتىعىنا، اۆتوبۋستىڭ ءتۇرى مەن قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىنا قاراي وزگەرىپ تۇرادى"، — دەدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، سۋبسيديا كولەمىنىڭ شامادان تىس ۇلعايۋىنا جول بەرىلمەس ءۇشىن دەپۋتات بولىپ سايلانعاننان كەيىن “BUS/كيلومەتر” جۇيەسىن ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس جاساعان.
“باستى ماقسات – سۋبسيديا كولەمىن شەكتەي وتىرىپ، كولىك جۇيەسىن ءتيىمدى ەتۋ. "BUS كيلومەتر" جۇيەسىنە كوشسەك، قارجىلاندىرۋ ناقتى ءجۇرىپ وتكەن قاشىققا بايلانىستى ەسەپتەلەدى. دەگەنمەن بۇل جۇيەگە كوشۋ كەزىندە ءبىر-بىرىنىڭ باعىتىن قايتالايتىن اۆتوبۋستار كوپ، ول دا بولەك ماسەلە”، – دەيدى دەپۋتات.
جايناربايدىڭ ايتۋىنشا، الماتىدا ترانسپورتتىق ينفراقۇرىلىم مەن كولىك قاڭقاسىن (ترانسپورتنىي كاركاس) جۇيەلى دامىتۋ ماڭىزدى. وسىعان بايلانىستى ول قالالىق موبيلدىلىك باسقارماسىن ەكىگە ءبولۋ جونىندە ۇسىنىس بىلدىرگەن.
“بيىل جاڭا اكىم كەلگەننەن كەيىن باسقارما ەكىگە ءبولىندى: ءبىرى – كولىك، ەكىنشىسى – جول باعىتى بويىنشا. بۇل وتە دۇرىس شەشىم بولدى. ءقازىر ترانسپورت سالاسىنا كەلگەن جاڭا باسشى وسى سالانى جاقسى بىلەتىن ادام سياقتى. ول ءبىراز ءتيىمدى يدەيالارىن ايتتى، ەگەر سول جوسپارلار جۇزەگە اسسا، قالاداعى كولىك جۇيەسىندە ايتارلىقتاي وزگەرىس بولادى”، – دەدى ول.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا سۋبسيديا كولەمى ايتارلىقتاي جوعارى بولعانىمەن، قالا تۇرعىندارى ءۇشىن قوعامدىق كولىك جۇيەسىنىڭ قولايلىلىعى ءالى دە جەتكىلىكسىز.
“ەگەر ترانسپورتتىق كاركاس جوسپارى ءتيىمدى ىسكە اسسا، سۋبسيديا ءوز ءوزىن اقتايتىن دەڭگەيگە جەتەدى دەپ سەنەمىز”، – دەپ تۇيىندەدى ءماسليحات دەپۋتاتى جالىنبەك جاينارباي.
ەسكە سالا كەتسەك، بۇعان دەيىن ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ بۇرىنعى كەڭەسشىسى، ساراپشى ولجاس ءبايدىلدينوۆ تاسىمالداۋشىلار شىعىنمەن جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتىپ، اۆتوبۋس بيلەتى كەم دەگەندە 500 تەڭگە بولۋى ءتيىس دەگەن پىكىر بىلدىرگەن ەدى.
ساراپشىنىڭ بۇل پىكىرىنە ۇكىمەت تۇسىنىكتەمە بەردى.
ۇلتتىق ەكونوميكا ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى ازامات ءامريننىڭ ايتۋىنشا، باعانىڭ ءوسۋى تەك وبەكتيۆتى سەبەپتەر بولعان جاعدايدا عانا مۇمكىن.
"مىسالى، ەگەر بەنزين قىمباتتاسا. ءبىراق بۇل ءار كومپانيانىڭ كوممەرسيالىق شەشىمى، مەملەكەت تاراپىنان بەكىتىلگەن نورما ەمەس"، – دەدى ول.
ال قارجى ۆيسە-مينيسترى ەرجان ءبىرجانوۆ ساراپشىنىڭ پىكىرى ونىڭ جەكە كوزقاراسى ەكەنىن ايتىپ، بيلىك تاراپىنان جولاقىنىڭ كۇرت قىمباتتاۋىنا جول بەرىلمەيتىنىن مالىمدەدى.
"قوعامدىق كولىك – حالىققا ارنالعان. سوندىقتان جولاقىنىڭ كۇرت وسۋىنە جول بەرىلمەيدى. ەگەر قوعامدىق كولىكتەگى باعالار وسسە، مەملەكەت بۇل باعىتتا قولداۋ كورسەتەدى"، – دەدى ول.
