ءبىر كۇنى ءومىرىمدى بىردەن وزگەرتكەن قۇبىلىس بولدى. سودان كەيىن ءبىر عاجاپتان سوڭ ءبىر عاجاپ كەزەك-كەزەك ەسىك قاقتى.
ەۆگەنيا مەدۆەديەۆا، رەسەي
كوپ ادام عاجاپتاردى كورىپ ءومىر سۇرسە. كەي ادام ولاردى بىلمەي وتەدى. مەن ءۇشىن بۇل تاماشا جاڭالىق بولدى. وسىنشالىق جاقسىلىق بولادى دەپ سەنگەن جان ەمەس ەم.
مەن ەشكىمنەن ەشتەڭە كۇتپەيتىن بولدىم. سول كەزدە جانىما بايلاعان اۋىر تاستار وزدىگىنەن ءتۇستى. جەپ-جەڭىل ءومىر سۇرە باستادىم. بۇعان دەيىن قالاي ءومىر سۇرسەم دەپ ويلاپ كەلگەندەي بولدىم. ەندى عانا ءومىر سۇرە باستاعان ادام سەكىلدى كورىندىم.
وزىمنەن دە ەشتەڭە كۇتپەدىم. بۇرىن مىناداي، اناداي بولۋىم كەرەك دەپ تالاپتاناتىنمىن. انانى ىستەسەم، كوپ نارسە بىلەتىن بولامىن دەپ كۇتەتىنمىن. ون ماقالا جازسام، جوق، وداندا ون كىتاپ جازسام دەپ كەتە بەرەتىن...
وزىمنەن قاي ءىسىم ءۇشىن دە قورىتىندى شىعارا بەرۋدى دوعاردىم. پالەن جۇمىستى بىتىرسەم، تۇگەن اقشا تابام دەگەندى قويدىم.
وزگەلەردەن دە بىردەڭە كۇتۋدى قويدىم. ولار مەنى باعالاي قالار، جۇمىسىمدى ۇناتار دەمەيتىن بولدىم.
كۇيەۋىمنەن دە تۇك كۇتپەيتىن بولدىم. اياق استىنان مەنى جاقسى كورىپ كەتەر، تۇسىنەتىن بولار دەپ دامەلەنۋ اقىماقتىق ەكەنىن ءتۇيسىندىم. مەنىڭ قالاۋىم بويىنشا ءومىر ءسۇرۋى مۇمكىن ەمەستىگىنە كوزىم اشىلدى.
ءار جاقتان اقشا كۇتكەندى دوعاردىم. قولىمدا بار قارجىما قاناعات ەتتىم. كوپ اقشانى قايدان تاپسام ەكەن دەگەن سۇراقتى جىلى جاۋىپ قويدىم. سانام تولىسقان شاقتا اقشا تابۋدىڭ امالى ءوزى-اق تابىلار دەدىم. كەرەك ساتىندە، كەرەك جەرىندە، مەن ءۇشىن ماڭىزدى كەزدە ءبارى كەلەدى دەپ ءبىلدىم.
ومىردەن ەشتەڭە كۇتپەدىم. تالاپ تا ەتپەدىم. ىشىمنەن ىلعي دا ادىلەتسىزدىكتەن كوپ نارسەگە قولىم جەتپەي قالعانداي كۇي كەشەتىنمىن. ءبارىن مەن ىستەيمىن، كەيبىرەۋلەر مۇلدە ەشتەڭە ىستەمەيدى دەگەن سياقتى.
ەرتەڭ ءبارى جاقسى بولىپ كەتەدى دەپ ءوزىمدى الدارقاتۋدى دوعاردىم. وز-وزىنەن ءبارى جايناپ كەتسىن دەپ كۇتپەدىم. مەنىڭ ىشىمدەگى كىشكەنتاي قىز تىنىشتىق پەن ەركىندىكتى قالايتىن. ال، ەرەسەك ويىم تىنىشتىق پەن ەركىندىك تەك جانعا لايىق كۇي ەكەنىن ءتۇسىندى. ال، ومىردە شەشەتىن ماسەلە، بىتىرەتىن ىستەردى ءبىتىرۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندى.
مۇلدە ەشتەڭە كۇتپەيتىن بولدىم... ەرتەڭ نە بولاتىنى مازالامايتىن بولدى. بۇرىن نە جاقسىلىق بوپ قالدى ەكەن دەپ ەلەگىزىپ جۇرەتىنمىن. ويتكەنى، ىشىمنەن ءالىم جەتپەي قالارلىق ءبىر نارسە بوپ قالاتىنداي كورۋشى ەم. وزىمە دەگەن سەنىمسىزدىكتەن بولسا كەرەك.
ومىرگە مۇلدە بەيتاراپ ەمەسپىن. تەك كەلەشەككە قاتىستى ۇمىت-سەنىمىمدى دوعاردىم. نە بولسا ەكەن، قايتسەم ەكەن دەگەندى كەيىنگە ىسىردىم. «بولاتىن نارسە بولادى، ءبارى دە مەن ءۇشىن تەك جاقسىلىعىن اكەلەدى» دەپ ءتۇيىپ قويدىم.
ويلاستىرىپ جۇرگەن جوسپارلار ءوز كەزەگىندە باياۋ بولسا دا جىلجىپ جاتىر. مەنىڭ وزىمە ءتىزىپ قويعان ناتيجەلەرىم ءومىر عاجابى ۇسىنا الار ناتيجەسىنىڭ جانىندا تىم كۇلكىلى ەكەنىن ايتپاي-اق قويايىن. كۇتۋ، ءۇمىت ەتۋدى دوعارساڭ، ءومىر ءوزى-اق زور جەتىستىككە جەتەلەي بەرەدى.
كۇتۋ بارلىق كۇش-قۋاتىڭدى سوعان عانا سارپ ەتەدى. ساناڭدى سىزىپ قويعان جوسپاردان اسا الماي قالاسىڭ. وسىدان ارتىعى جوق سياقتانادى. كۇتۋدى دوعارساڭ، ءومىر نەبىر عاجاپتارعا جەتەلەي بەرەدى. ەش كۇتپەگەن عاجاپتارعا قول سوزاسىڭ.
ىشىمنەن نە الاتىنىمدى شەكتەپ الاتىنمىن. سانا تەك سول جوسپارعا قىزمەت ەتەتىن. شەكتەمەڭىز. ءسىز سىزعان شەڭبەردىڭ سىرتىندا ءومىردىڭ تالاي عاجابى قالىپ كەتەدى ەكەن.
ۇنەمى انانى قالاي جاسايدى، مىناعان قالاي قول جەتكىزەدى دەپ ۋايىمدايتىنمىن. بىردەڭە بۇلدىرسەم، كۇيەۋىمە قايتىپ ايتام، بوتەن ادامدارعا نە دەپ سويلەيمىن دەپ الاڭدايتىنمىن. قالاي ىستەۋ كەرەكتىگىن الدىن الا بىلگەنىم دۇرىس دەپ سانايتىنمىن. ەشبىر قاتەلىك جاساماۋ كەرەك دەپ تۇسىنەتىنمىن.
ال، ءقازىر قالاي دەپ الاڭدامايمىن. الاڭداماعان سوڭ ءبارى وزدىگىنەن وپ-وڭاي شەشىلەدى. بۇرىن ءبارىن ءبىلۋىم كەرەك دەپ ءوزىمدى قينايدى ەكەنمىن. ءبىر نارسەگە دايىندالسام، دايىندىقسىز قادام باسپاۋشى ەدىم. ەندى ويتپەيتىن بولدىم. بار كۇش-جىگەرىم دايىندىققا كەتىپ قالادى ەكەن. ەمتيحانعا دايىندالعانداي. دايىندالاسىڭ، ەمتيحان بولعان كەزدە ۇيقىڭ قانباي، شارشاپ، ەشتەڭەگە زاۋقىڭ سوقپاي تۇراسىڭ.
ۇزدىك وقۋشى بولا بەرگەننەن شارشادىم. ىشتەگى الەمىمە ريەۆوليۋسيا جاسادىم.
قالاي بولسا، سولاي بولسىن...
ءبارىن ىستەپ ءجۇرىپ ءتۇسىنىپ الامىن.
مەن جاۋابىن بىلۋگە ءتيىستى بولعاندا بىلە جاتارمىن.
كەزدەيسوق جاعداي بولماي قويمايدى. بولعان كەزدە باعالارمىن. مەن ءۇشىن ءبارى جاقسىلىقپەن ءبىتسىن.
وسىنى تۇسىنگەن كەزدە ءبارى وپ-وڭاي بولىپ كەتتى. ءبارىبىر سەكىلدەنىپ. مەن ارتىق ويدان جەڭىلدەپ قالدىم.
مەن قالاي ىستەگىم كەلسە، سولاي ىستەيمىن. بۇرىنعىداي ءبارىن تەك بەستىككە تاپسىرۋ شارت ەمەس. قولىمنان كەلگەنىنشە، كەلمەسە ايىبى جوق. ناتيجەگە قولجەتكىزۋ دە ماقسات ەمەس.
سودان بەرى مەنىڭ ومىرىمدە وزگەرىستەر بولا باستادى:
بىرىنشىدەن، مەن ءوزىمدى ەستي باستادىم. ماعان تىڭ يدەيالار كەلە باستادى. ياعني، ولار بولعان، تەك مەن ولاردى ەلەمەي ءجۇرىپپىن. ءوزىمنىڭ يدەيالارىمدى جۇزەگە اسىرۋعا ىنتام وياندى. قالاي ىستەرىمدى دە بىلمەدىم. ءبىراق قولىمنان كەلدى. ويلاعاننان باستاپ، ويىم جۇزەگە اسا بەردى.
ەكىنشىدەن، ىستەرىم بۇرىنعىسىنان ەكى ەسە كوبەيدى. بۇرىن ۋاقىتتى دايىندىققا جەگىزەدى ەكەم. جاساعانىم الدەقايدا ناتيجەلى بولا باستادى.
ۇشىنشىدەن، تەك كەرەگىمدى سۇرايتىن بولدىم. ءدال ءقازىر، وسى ساتتە مۇقتاج نارسەمدى عانا سۇرايمىن. وزگەلەر تۇسىنبەس، ۇيات بولار دەمەيتىن بولدىم.
تورتىنشىدەن، ءبىر وقيعادان سوڭ ءبىر وقيعا، ۇلگەرە الماي كەتەم. قانشاما نارسەگە ۇلگەرۋىم كەرەك. بارىنە ۇلگەرگەنسىپ ءجۇرمىن. بۇرىن نە بولار ەكەن دەپ كۇتەتىنمىن. ءقازىر بارىمەن بازار. كەي جاعدايلاردى ءوزىم باستاپ جاسايمىن. بۇرىن تەك باسىما تۇسسە عانا جاۋاپ بەرۋمەن شەكتەلگەم.
بەسىنشىدەن، سوڭعى ەكى اپتادا قانشاما قىزىقتى ادامدارمەن تانىستىم دەسەڭىزشى. مەن كوشەدە، دۇكەندە، ليفتىدە تانىساتىن بولىپ كەتتىم. قالاي تانىسسام ەكەن دەگەن سۇراق مازالامايتىن بولدى.
التىنشىدان، كەرەك جەردە كەرەك ساتتە بولۋدى ۇيرەندىم. سونىڭ ارقاسىندا قانشاما ماسەلە ىڭ-شىڭسىز، ارتىق ۋاقىتسىز تەز ءبىتتى.
جەتىنشىدەن، دۇكەنگە جۇمسايتىن قارجىم ەكى ەسە ازايدى. بۇرىن كوپ نارسەنى ارتىق الىپ ءجۇرىپپىن. جەتپەيتىن. بۇرىن اننام وزىنە ۇنايتىن زاتىن لايىقتى قارجىعا ساتىپ العاندا تاڭقالۋشى ەدىم. مەن ءدال سول زاتتى ەكى ەسە باعاسىنا الاتىنمىن. ەندى وزىمە عانا جۇمسايتىن اقشا ۇنەمدەلىپ قالىپ ءجۇر.
ومىرىمدە كوپ قۇبىلىس وزدىگىنەن ورىن الاتىن بولدى. بۇرىن قانشا كۇتسەڭ دە كەلمەيتىن كەي تىلەكتەر ورىندالا باستادى.
ءبىر زاڭدىلىقتا (مانيفەستاسيا زاڭى) مىنانى وقىدىم:
جاۋاپكەرشىلىك – ءومىر ءدال ءقازىر ۇسىنىپ تۇرعاندى الا ءبىلۋ. جاۋاپكەرشىلىكتى وسىلاي ءتۇسىندىرۋ ماعان قاتتى ۇنادى. ءبىراق ول كەزدە ونى ومىردە قالاي قولدانۋعا بولاتىنىن بىلمەگەن ەدىم. مەن تەك ومىردە جولىم بولمادى دەپ قانا كۇن كورىپپىن. بەرىپ تۇرعاندى الۋ كەرەكتىگىن ۇعىنباپپىن. ءومىردىڭ سىيىن كورمەپپىن. ءومىرى «قالاي؟» دەگەن ساۋالدىڭ اينالاسىندا عانا اينالسوقتاپ جۇرە بەرىپپىن.
قالاي دەگەن ساۋالدىڭ ءبارىن قوقىسقا تاستاي بەرىڭىز. ول ءسىزدىڭ ومىرىڭىزدە ءوز قىزمەتىن اتقارىپ بولدى.
ءومىر الدەقايدا قاراپايىم. باقىلاۋعا قۇلىقتى بولماڭىز. ءبارىن ءبىلۋ شارت ەمەستىگىن ءتۇسىنىڭىز. كۇتپەڭىز ەشتەڭە. ءومىر بەرەتىنىن اشىق بەرەتىن بولادى. تەك بەرىپ تۇرعاندا الا ءبىلىڭىز.
كوپ ادام ءۇشىن بۇل دا قيىن. كۇتپەي ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىن ەمەس دەيتىندەر بار.
اۋدارعان شىنار ءابىلدا
