دەگەنمەن، كەز كەلگەن ساياسي وزگەرىس، مەملەكەتتىك رەفورمالار ءبىر كۇندە جاسالا سالمايدى. قازاق وندايدى «باتپانداپ كىرگەن اۋرۋ مىسقالداپ شىعادى» دەپ مەڭزەگەن. «ماسكەۋ ءبىر كۇندە سالىنعان جوق» دەگەن دە ءتامسىل بار.
مۇنىڭ ءبارىن نەگە ايتىپ وتىرمىز؟
الىستان وراعىتپاي تۋراسىنا كوشسەك. جاڭا قازاقستاننىڭ العى شارتتارى جاسالا باستادى ءقازىر. مىسالى، كەشە عانا ەلوردا اتاۋىن استانا دەپ وزگەرتۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن قوس پالاتا قوس قولداپ قولدادى.
قالا اتاۋىن استانا دەپ وزگەرتۋ «كونستيتۋسياعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىنا ەنگىزىلگەن بولاتىن. ءماجىلىس پەن سەناتتىڭ باتاسىنان كەيىن، پرەزيدەنت جارلىققا قول قويسا، ەلوردانىڭ اتاۋى – استانا بولماق.
ءبىز كۇتكەن وزگەرىستەر استانا اتىنان باستالۋى كەرەك ەدى. باستالدى.
استانا قالاسىنىڭ اتى نۇر-نۇسۇلتان بولىپ وزگەرگەندە، حالىق ىشتەي دە، اشىق تا قارسىلىق بىلدىرگەن بولاتىن. بۇل رەفورمانى ەشكىم قۇپتاعان جوق ول كەزدە. بيلىك ءوزى عانا شەشتى.
اقورداعا جاقىن جۇرگەندەر مەن اكىم-قارا، مينيستر، دەپۋتاتتار عانا قوس قولداپ قولداعان شىعار. ال قاراپايىم حالىق ادام اتىمەن قالانى اتاۋدىڭ ورەسكەل قاتە ەكەنىن ەسكەرتتى. سول كەزدە بۇكىل الەۋمەتتىك جەلى قارسىلىق ۇنگە تولىپ كەتكەنىن جاسىرمايمىز. ءبىراق قاراشانىڭ داۋىسى ەسكەرىلگەن جوق.
ءسويتىپ، 1998 جىلدان بەرى «استانا» اتىن برەندكە اينالدىرۋ ءۇشىن كەتكەن قارجى، جۇمسالعان ۋاقىت – ءبارى ەسىل ەڭبەك بولىپ قالدى.
ەندى سونىڭ ورنى تولىپ وتىر. ولگەن ءتىرىلدى، وشكەن جاندى دەگەن وسى. «استانا» برەند دەدىك قوي. الەمدىك برەند! مىسالى، كەزىندە «استانا» فۋتبول كلۋبى بولدى. «استانا» ۆەلوكومانداسىنىڭ ءوزى قازاقستان اتىن ءبىراز جەرگە تانىتتى. ەكسپو كەزىندە دە استانا اتى بۇكىل الەمدى شارلاپ كەتتى.
شەتەلدىكتەر قازاقستان دەپ ەمەس، استانا ءۇشىن كەلەتىن جاعداي ورناعان. سول برەندتەن ايىرىلىپ قالعان ەدىك. «قايتقان مالدا بەرەكە بار».
قالا اتى وزگەرسە، برەند قالىپتاستىرۋدىڭ ءبارىن باسىنان باستامايمىز، تەك جالعاستىرامىز. قارجى ۇنەمدەلەدى. ۋاقىتتان ۇتامىز. بۇل ءبىر.
ەكىنشىدەن، استانا اتىن قايتارساق، ونوماستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى بىردەن جاڭارتپايمىز.
مىسالى، بەلگىلەر مەن جولنۇسقاۋلىقتار، ماڭدايشالار مەن باعىت سىلتەيتىن تاقتايشالاردى، مەكەمە اتاۋلارىن، ءىس-قاعازدار مەن قۇجاتتاردى بىردەن اۋىستىرمايمىز. ۋاقىتى كەلگەن كەزدە ءوز رەتىمەن جاڭارتىپ وتىرامىز. بۇل جاعىنان دا اقشا ۇنەمدەۋگە بولادى دەگەن ءسوز. ونىڭ ۇستىنە، بۇرىنعى استانا اتاۋىمەن ساقتالعان قۇجاتتار مەن نۇسقاۋلىقتار ءالى بار. ونى دا پايدالانا بەرۋگە بولادى.
شەتەلدىكتەر نۇر-سۇلتان دەگەننەن گورى، استانا اتاۋىنىڭ تىلگە جەڭىل، جۇرەككە جىلى، ەستە ساقتاۋعا وڭاي ەكەنىن ايتادى. ونىسى راس، كەز كەلگەن شەتەلدىك قينالماي ايتا الادى، جازۋعا دا قولايدى. قازاقشا دىبىستار جوق.
قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ ساراپشىسى، بوكەتوۆ اتىنداعى قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى ەلدوس تاڭىربەرگەن ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، استانا اتاۋىنىڭ قايتا جاڭعىرۋى – بۇل حالىقتىڭ تالابى.
«جاڭا قازاقستان – بۇل مەملەكەتتىك جاڭعىرۋ، ساياسي رەفورما. ال استانا اتاۋىنىڭ قايتا ورالۋى سول رەفورمانىڭ ءبىر تارماعى عانا. جاڭارۋ، جاڭعىرۋ دەگەندەر وسىنداي تارماقتاردان باستاۋ الادى. سوندىقتان، مەنىڭشە، بۇل كۇندى تاريحي جاڭعىرۋ رەتىندە قابىلداعان دۇرىس.
كوپتەگەن ادامدار استانا اتاۋىنىڭ قايتا جاڭعىرۋىن سالقىنقاندى قابىلداپ جاتقان سياقتى. جاسىرتاتىنى جوق، ءقايبىر جىلى استانا قالاسىنىڭ اتى نۇر-سۇلتان بولىپ وزگەرگەندە، حالىق ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىردى. مۇنىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن ايتتى. ءبىراق قالا اتى ءبارىبىر اۋىستى. ەندى ەلوردا اتاۋىن قايتارعاندا قۋانىپ جاتقاندار كوپ. سول قۋانىش كوپ بولسىن. بۇل كونستيتۋسيالىق وزگەرىس. بىزگە ءوز كونستيتۋسياسىن قورعاي الاتىن، ءوز تاعدىرىنا ءوزى جاۋاپ بەرەتىن قوعام كەرەك!» دەگەن ويىن ءبىلدىردى سپيكەرىمىز.
ءبىر جاعىنان استانا اتاۋىنىڭ قايتا جاڭعىرۋى بيلىك پەن بۇقارا اراسىندا ۇندەستىك بار ەكەنىن كورسەتەدى.
بۇرىن ايتتىڭ نە، جازدىڭ نە، ەشكىم ەشنارسەگە پىسقىرمايتىن. ءقازىر ەستىپ قانا قويمايدى، ناقتى شەشىمدەر قابىلدايدى. «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن» مەملەكەت تۇجىرىمداماسى دەگەن سول. استانا اتاۋى سونىڭ ءبىر دالەلى.
https://dalanews.kz/bilim/81355-qazuu-de-studentter-qataryna-qabyld
