پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ پرەزيدەنت تاپسىرمالارىن، ونىڭ ىشىندە ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا بەرىلگەن تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا نەگىزگى ەنەرگەتيكالىق جانە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس وتكىزدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
كەڭەس بارىسىندا ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ەرلان اقكەنجەنوۆ، سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى جاسلان مادييەۆ، سونداي-اق «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق» اق باسقارما ءتوراعاسى نۇرلان جاقىپوۆ، «KEGOC» اق باسقارما ءتوراعاسى ءنابي ايتجانوۆ، «سامۇرىق-ەنەرگو» اق باسقارما ءتوراعاسى قايرات ماقسۇتوۆ بايانداما جاسادى.
«پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستاننىڭ ەلەكتر ەنەرگياسىمەن ءوزىن-وزى تولىق قامتاماسىز ەتۋىنە قول جەتكىزۋ جانە رەزەرۆتەردى قالىپتاستىرۋ مىندەتىن قويدى. نەگىزگى ەنەرگەتيكالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ – ەكونوميكانىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ستراتەگيالىق مىندەت. ەنەرگوجۇيەنىڭ تۇراقتى ءارى بولجامدى جۇمىسى ونەركاسىپتىك ءوسىم مەن وڭىرلەردىڭ دامۋىنا نەگىز بولىپ، جاڭا جوبالاردىڭ، ونىڭ ىشىندە سيفرلىق شەشىمدەر مەن جاساندى ينتەللەكتىنى ەنگىزۋ باعىتىنداعى جوبالاردىڭ ىسكە قوسىلۋىنا جاعداي جاسايدى. جاڭا قۋاتتاردىڭ بەلگىلەنگەن مەرزىمدە ىسكە قوسىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.
ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا 230 ەلەكتر ستانساسى جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ 156-سى – جالپى قۋاتى 3 گۆت-تان اساتىن جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ (جەك) وبەكتىلەرى. 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تۇتىنۋ كولەمى 119،9 ملرد كۆت/ساعات بولسا، ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋ 117،9 ملرد كۆت/ساعاتتى قۇرادى.
ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ەرلان اقكەنجەنوۆ تاپشىلىقتى جابۋ جانە قۋاتتاردى جاڭارتۋ ءۇشىن 2035 جىلعا دەيىن قوسىمشا 26 گۆت-تان استام ەنەرگيا ءوندىرۋدى كوزدەيتىن گەنەراسيانى دامىتۋ بويىنشا كەشەندى باعدارلاما جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن باياندادى. بۇگىندە 10 گۆت قۋات كوزىن ىسكە قوسۋ جوبالارى ءارتۇرلى كەزەڭدەردە پىسىقتالىپ جاتىر. قولدانىستاعى ستانسالاردى جاڭعىرتۋ ەسەبىنەن تاعى شامامەن 5 گۆت قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانعان. 2025 جىلى 621،5 مۆت، ونىڭ 166 مۆت-ىن ءداستۇرلى، 455،5 مۆت-ىن جەك قۋاتىنان ىسكە قوسۋ كوزدەلگەن.
نولدىك زياندى قالدىقتارعا جاقىن تازا كومىر تەحنولوگيالارىمەن بايلانىستى پەرسپەكتيۆالى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، ەكىباستۇزداعى قۋاتتىلىعى شامامەن 2،6 گۆت بولاتىن گرەس-3 پەن كۋرچاتوۆ قالاسىنداعى قۋاتى 600-700 مۆت بولاتىن جەو قۇرىلىس جوبالارى قولعا الىنعان. بۇل باستامالار ەسكىرگەن كومىر ستانسالارىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن اۋىستىرۋعا باعىتتالعان جانە مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2060 جىلعا قاراي كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ باعىتىنا سايكەس كەلەدى.
«سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى نۇرلان جاقىپوۆ تۇركىستان وبلىسىندا قۋاتى 1 گۆت بولاتىن بۋ-گاز قوندىرعىسىنىڭ قۇرىلىسىن سالۋ جونىندەگى جوبانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋ بارىسى تۋرالى باياندادى. نىساندى TURAN ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىنىڭ قۇرامىنا ەنگىزۋ جوسپارلانۋدا. بۋ-گاز قوندىرعىسى جوبالىق قۋاتىنا 2027 جىلى شىعادى دەپ كۇتىلۋدە.
«سامۇرىق-ەنەرگو» جوبالارى تۋرالى باسقارما ءتوراعاسى قايرات ماقسۇتوۆ باياندادى. حولدينگ گەنەراسيا قۋاتتارىن جاڭعىرتۋ بويىنشا ءبىرقاتار ءىرى باستامالاردى جۇزەگە اسىرۋدا. ەكىباستۇز گرەس-2 ستانساسىن كەڭەيتۋ اياسىندا جالپى قۋاتى 540 مۆت بولاتىن ءۇشىنشى ەنەرگوبلوكتىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. ونى ىسكە قوسۋ 2028 جىلعا جوسپارلانعان. الماتىدا جەو-2 جانە جەو-3 ورتالىقتارىن گازعا كوشىرۋ كوزدەلگەن. 2026 جىلى جاڭعىرتۋ اياقتالعاننان كەيىن بۇل ستانسالاردىڭ جالپى قۋاتى 1 گۆت-تان اسادى. سونداي-اق كوكشەتاۋ، سەمەي جانە وسكەمەن قالالارىندا جاڭا جەو-لار سالۋعا دايىندىق جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. كوكشەتاۋداعى جوبا بويىنشا مەردىگەرلەر انىقتالىپ، كەلىسىمشارت جاساۋ راسىمدەرى باستالدى.
باتىس ايماقتىڭ ەنەرگەتيكالىق جۇيەسىن ەلدىڭ ءبىرتۇتاس ەلەكتر ەنەرگەتيكالىق جۇيەسىمەن بىرىكتىرۋ جانە وڭتۇستىك ايماقتىڭ قۋاتىن ارتتىرۋ جۇمىستارى تۋرالى «KEGOC» اق باسقارما ءتوراعاسى ءنابي ايتجانوۆ باياندادى. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا جالپى قۇنى 356 ملرد تەڭگەدەن اساتىن ەكى ءىرى باستاما جۇزەگە اسىرىلۋدا.
ۇزىندىعى 600 شاقىرىمنان اساتىن 500 كۆ «قاراباتان – ولكە» ەلەكتر جەتكىزۋ جەلىسىن سالۋ جوباسى اتىراۋ جانە اقتوبە وبلىستارىندا ەلەكترمەن جابدىقتاۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا، سونداي-اق باتىس وڭىرلەردە جەك نىساندارىن قوسۋعا ينفراقۇرىلىمدىق جاعداي جاساۋعا باعىتتالعان. جۇمىستار كەستەگە سايكەس جۇرگىزىلۋدە، 2027 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانعان.
وڭتۇستىك ايماقتىڭ ەلەكتر جەلىلەرىن نىعايتۋ اياسىندا ۇزىندىعى 475 شاقىرىمدى قۇرايتىن 500 كۆ «شۋ – جامبىل – شىمكەنت» باعىتى بويىنشا ەلەكتر جەتكىزۋ جەلىسىنىڭ قۇرىلىسى جانە نەگىزگى قوسالقى ستانسالاردى جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بارلىق جۇمىستاردى 2027 جىلدىڭ ورتاسىندا اياقتاۋ جوسپارلانعان. بۇل جوبا وڭتۇستىك وڭىرلەردەگى ەنەرگەتيكالىق جۇيەنىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىرىپ، سىرتقى تاۋەكەلدەرگە توزىمدىلىگىن كۇشەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
جالپى، ۇلتتىق ەلەكتر جەلىسىنىڭ سەنىمدى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا گەنەراسيا قۋاتتارىن سالۋ بويىنشا اۋقىمدى جوسپارلار اياسىندا KEGOC جالپى قۇنى 2،3 ترلن تەڭگە بولاتىن 8 ءىرى ينۆەستيسيالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋدى جوسپارلاپ وتىر.
سونداي-اق كەڭەس بارىسىندا اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا باعىتتالعان جوبالار قارالدى. ولجاس بەكتەنوۆ قازاقستان ەكونوميكاسىن سيفرلىق ترانسفورماسيالاۋ ۇدەرىسىندەگى وسىنداي باستامالاردىڭ ءرولىن اتاپ ءوتتى.
سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا 6 179 اۋىل بار، ونىڭ 42%-ى جوعارى جىلدامدىقتى دەرەكتەردى تاراتۋ تەحنولوگياسىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى شىنى-تالشىقتى بايلانىس جەلىلەرىنە (شتبج) قوسۋ جوباسى اياسىندا 2027 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ينتەرنەت 3 781 اۋىلعا جەتكىزىلەدى. ناتيجەسىندە جەلىنىڭ جالپى ۇزىندىعى 160 مىڭ شاقىرىمنان اسادى جانە قامتۋ دەڭگەيى 90%-عا دەيىن وسەدى. سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى سيفرلىق ترانزيتتىك حاب رەتىندەگى ءرولىن نىعايتۋ ءۇشىن 2026 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەلدىڭ حالىقارالىق دەرەكتەر تاراتۋ ۇلەسىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. بۇل ماقساتتا ترانسكاسپيي ماگيسترالى مەن «باتىس – شىعىس» گيپەرماگيسترالىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە. جالپى سالىنعان قارجى كولەمى – 30،7 ملرد تەڭگە.
2027 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن رەسپۋبليكالىق جانە وبلىستىق اۆتوجولداردىڭ 40 مىڭ شاقىرىمىن قوسا العاندا، ەل بويىنشا كۇرە جولداردى ءموبيلدى بايلانىسپەن قامتۋ دەڭگەيىن 99%-عا دەيىن جەتكىزۋ جوسپارلانۋدا. سونىمەن قاتار سپۋتنيكتىك بايلانىستى دامىتۋعا دا باسا نازار اۋدارىلۋدا: 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن قوسىمشا 328 شالعايداعى ەلدى مەكەن ينتەرنەتكە قوسىلادى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان OneWeb، Starlink، Shanghai Spacecom Satellite Technology جانە Amazon Kuiper كومپانيالارىمەن ىنتىماقتاستىق ورناتقان. بۇل باعىتتاعى جالپى ينۆەستيسيا كولەمى 38،6 ملرد تەڭگەدەن اسادى.
دەرەكتەردى وڭدەۋ سالاسىندا 2030 جىلعا دەيىن قازاقستاندا جالپى سىيىمدىلىعى 20 مىڭعا جۋىق IT-سورەلەرى بار Tier III دەڭگەيىنەن تومەن ەمەس 10 دەرەكتەر ورتالىعىن پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانۋدا.
سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى جاسلان مادييەۆ 2025–2030 جىلدار ارالىعىندا اكت سەكتورىنا جالپى كولەمى شامامەن 1،3 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيا تارتۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن باياندادى.
كەڭەس قورىتىندىسى بويىنشا پرەمەر-مينيستر ءبىرقاتار تاپسىرما بەردى.
