ەل جاعدايىن ەڭ تومەنگى جالاقى ايقىندايدى

Dalanews 21 جەل. 2023 04:52 864

ادەتتە ءبىز كەز كەلگەن قارجىلىق شارانى ەڭ تومەنگى جالاقىعا قاتىستىرا قارايمىز. ەتج جاعدايى قالاي بولسا، ەلدىڭ كۇنكورىس جاعدايى دا سولاي. ال ەندى بۇل تاراپتا نە جاسالىپ جاتىر؟ قالىڭ جۇرت بۇدان حاباردار ما؟

ءقازىر ۇكىمەت حالىقارالىق تاجىريبەنى جانە حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ ۇسىنىمدارىن ەسكەرە وتىرىپ، ەتج ايقىنداۋدىڭ جاڭا ادىستەمەسىن ازىرلەۋدى جۇرگىزىپ جاتىر.

وسى رەتتە ەتج مولشەرىن ورتاشا جالاقى مەن ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ كورسەتكىشتەرىن پايدالانا وتىرىپ انىقتاۋ ۇسىنىلىپ وتىر. بۇل ءتاسىل جۇمىسشىلاردىڭ كىرىستەرى مەن وندىرىلەتىن تاۋارلار، جۇمىستار مەن قىزمەتتەر كولەمى اراسىندا ناقتى بايلانىس ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبارى بىر-بىرىنە بايلانىستى دۇنيە عوي.

ماسەلەن، 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ 600 مىڭعا جۋىق جەكەلەگەن ساناتتارىنىڭ (بۋحگالتەرلەر، ەكونوميستەر، زاڭگەرلەر، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ جونىندەگى مەنەدجەرلەر، كادرلار جونىندەگى ينسپەكتورلار، جۇرگىزۋشىلەر، ەلەكتريكتەر، تازالاۋشىلار، كۇزەتشىلەر، ۆاحتەرلەر) جالاقىسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن 2022-2025 جىلدار كەزەڭىندە جىل سايىن ورتا ەسەپپەن 20 پايىزعا ارتتىرۋ باستالدى. ناتيجەسىندە 4 جىل ىشىندە ولاردىڭ جالاقىسى 2 ەسە ارتادى. بۇل ەڭبەك نارىعىنا ەلەۋلى وزگەرىستەر اكەلەدى.

كەلىسىم دەگەن جاقسى. كوبىنە ەكىجاقتى كەلىسىمدەر جاسالادى. مەملەكەت سالالىق دەڭگەيدە جۇمىسكەرلەر ءۇشىن ەڭبەك جاعدايلارىن، جۇمىسپەن قامتۋدى جانە الەۋمەتتىك كەپىلدىكتەردى بەلگىلەۋگە جانە قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ءۇش جاقتى كەلىسىمدى قولعا الدى. دەمەك، ۇكىمەت، جۇمىس بەرۋشىلەر جانە ەڭبەكشىلەر ۇيىمدارى اراسىنداعى ءۇشجاقتى ىنتىماقتاستىق تەتىگى ىسكە قوسىلادى. وسىنداي دايەكتى جۇمىستىڭ ارقاسىندا 2023 جىلى الەۋمەتتىك سەرىكتەستىك تۋرالى سالالىق كەلىسىمدەر 21 سالادا جاسالدى.


سالاۋاتتى جانە ءقاۋىپسىز ەڭبەك جاعدايلارىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جۇمىسقا ەرەكشە نازار اۋدارماسا بولمايدى. وسى باعىتتا  ءتيىستى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازا جەتىلدىرىلىپ جاتىر. كەشەندى شارالار قولعا الىنا باستادى. مىسالى، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا دەپۋتاتتار سالالىق ساراپشىلارمەن بىرلەسىپ ەڭبەكتى قورعاۋ، ەكولوگيا، ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىك جانە ت. ب. سالالاردا باقىلاۋ مەن قاداعالاۋدىڭ تولىققاندى جۇيەسىن قۇرۋعا باعىتتالعان "ءقاۋىپسىز ەڭبەك تۇجىرىمداماسىن" ازىرلەۋ بويىنشا جۇمىس ىستەۋ ۇستىندە.

الەۋمەتتىك ارىپتەستىكتىڭ اتقاراتىن ءرولى وتە زور. بۇل كۇندە رەفورما توركىنى جەرگىلىكتى وڭىرلەردى قامتي باستادى. جيىرما ءبىر سالادا سالالىق كەلىسىم جاسالعانىن اتاپ ايتقان ابزال. بۇل رەتتە، ونىڭ 13-ۆ ەڭ تومەنگى تاريفتىك مولشەرلەمەلەر، رازريادارالىق كوەففيسيەنتتەر جانە اۋىر جۇمىستاردا، ەڭبەك جاعدايلارى زياندى جانە ءقاۋىپتى جۇمىستاردا (اۋىل شارۋاشىلىعى، عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم، كومىر ونەركاسىبى، ەنەرگەتيكا، اتوم ونەركاسىبى، اۆتوموبيل كولىگى، قۇرىلىس، دەنساۋلىق ساقتاۋ، بايلانىس جانە تەلەكوممۋنيكاسيا، اگروونەركاسىپتىك كەشەن، اقپارات) ىستەيتىن قىزمەتكەرلەرگە قوسىمشا اقى بەلگىلەندى.

تاعى ءبىر وزەكتى تاقىرىپتى اينالىپ وتۋگە استە بولمايدى. ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى ءبىزدىڭ تۇراقتى نازارىمىزدا تۇرعان ماسەلە. بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ جانە بولدىرماۋ ماقساتىندا ەلىمىزدىڭ 3211 كاسىپورنى ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى جانە ەڭبەكتى قورعاۋ ستاندارتتارىن ەنگىزدى. قازاقستان كاسىپوداقتار فەدەراسياسىمەن بىرلەسىپ مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى "حالىق باقىلاۋشىلارى" رەتىندە تارتۋدى كوزدەيتىن "حالىقتىق باقىلاۋ" الەۋمەتتىك ماڭىزدى جوباسى ەنگىزىلۋدە. بۇگىنگى تاڭدا جوبانى ىسكە اسىرۋعا رەسپۋبليكانىڭ 252 كاسىپورنى قوسىلدى، وندا 600-دەن استام قىزمەتكەر ىشكى باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرادى.

2019 جىلدان بەرى  مينيسترلىك "نولدىك جاراقات-Vision Zero" تۇجىرىمداماسىن ىلگەرىلەتۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. بۇگىنگى تاڭدا وعان 440 كاسىپورىن قوسىلدى. بۇل دا داتكە قۋات بەرەتىن نارسە.

ەڭبەك تۋرالى زاڭنامانى ساقتاۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىسكەرلەرمەن جانە جۇمىس بەرۋشىلەرمەن قاشىقتىقتان ءوزارا ءىس-قيمىلدى قامتاماسىز ەتەتىن "ونلاين ەڭبەك كونسۋلتانتى" ەلەكتروندىق سەرۆيسى ىسكە قوسىلدى. سەرۆيس جۇمىس بەرۋشىنىڭ ەڭبەكتى قورعاۋ تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىن ءوزىن-وزى تەكسەرۋدەن ءوتۋىن كوزدەيدى. سەرۆيس ىسكە قوسىلعان ساتتەن باستاپ ونى 23 420 جۇمىس بەرۋشى پايدالاندى.


دەپۋتاتتار زاڭنامالىق تۇرعىدا نە ىستەپ جاتقانىن بايان ەتكەن ارتىق بولماس. جۇمىسپەن قامتۋدىڭ يكەمدى نىساندارىن زاڭنامالىق رەتتەۋ ماقساتىندا 2023 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ مىناداي جۇمىس رەجيمدەرى ەنگىزىلدى: بىرلەسكەن جۇمىسپەن قامتۋ؛ جىلجىمالى جۇمىس كەستەسى؛ تاراپتاردىڭ كەلىسىمى بويىنشا ءتورت كۇندىك جۇمىس اپتاسى، بەس كۇندىك نەمەسە التى كۇندىك جۇمىس اپتاسىمەن كەزەكتەسۋ قۇقىعى بار؛ پلاتفورمالىق جۇمىسپەن قامتۋ (نەگىزگى جانە قوسىمشا جۇمىسپەن قامتۋ ءرولىن اتقارا الاتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ يكەمدى فورماتى). اتالعان شارالار وسىنداي سەرۆيستەردە ورىنداۋشى رەتىندە تىركەلگەن ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، جۇمىسپەن قامتىلعان حالىقتىڭ ەداۋىر بولىگىن "كولەڭكەدەن شىعارۋعا" ىقپال ەتەتىن بولادى.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا، تالايدان كۇرمەۋى شەشىلمەي كەلە جاتقان تىرلىكتەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋ اسا ماڭىزدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ قويعان تالاپتارى دا وسى ماقساتتان تۋىنداپ جاتىر. سوندىقتان بۇل ىستەرگە ۇدايى نازار اۋداراتىن بولامىز.

نۇرتورە ءجۇسىپ، ق ر پارلامەنتى سەناتتىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى. سەناتور.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار