الەۋمەتتىك جەلىلەردە تىكەلەي ەفيردە تاراتۋ ارقىلى وتكەن اشىق پىكىرتالاس بارىسىندا ساراپشىلار، قوعام قايراتكەرلەرى، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ەل پرەزيدەنتى ۇسىنعان رەفورمالارعا قاتىستى ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى.
وتىرىسقا قاتىسقان ق ر مەملەكەتتىك حاتشىسى ەرلان قارين بۇل تەرمين بيلىك ينستيتۋتتارى اراسىندا نەعۇرلىم ءتيىمدى تەڭگەرىم جاسايتىن مەملەكەتتىك باسقارۋ مودەلىنىڭ وزگەرۋىن بەينەلەيتىنىن اتاپ ءوتتى.
– «جاڭا قازاقستان» – بۇل ماڭىزدى قوعامدىق ترانسفورماسيانى جۇزەگە اسىراتىن كەڭ اۋقىمدى يدەولوگەما بولسا، «ەكىنشى رەسپۋبليكا» – بۇل مەملەكەتتىك مودەلدى وزگەرتۋ. ياعني، ءبىرىنشى جاعدايدا قۇندىلىقتار دەڭگەيىندە، ال ەكىنشى جاعدايدا – بۇل ينستيتۋسيونالدىق، قۇقىقتىق دەڭگەيدە جۇزەگە اساتىن وزگەرىستەر.16 ناۋرىزداعى جولداۋدا پرەزيدەنت ناقتى جاڭا ساياسي باستامالاردى جاريا ەتكەنىن جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋ ءىس جۇزىندە باستالىپ كەتكەنىن ەسكەرسەك، «ەكىنشى رەسپۋبليكاعا» كوشۋ جاقىن ارادا ورىن الادى دەپ ايتۋعا بولادى، – دەدى ەرلان قارين.
مەملەكەتتىك حاتشى پرەزيدەنتتىڭ جاڭا باستامالارى بۇكىل ساياسي جۇيەنى جاڭعىرتىپ، قايتا باستاۋدى بىلدىرەتىنىن اتاپ ءوتتى. جاڭا زاڭدار قابىلدانىپ، كونستيتۋسياعا وزگەرىستەر ەنگىزىلگەننەن كەيىن ءىس جۇزىندە وسى جىلدىڭ وزىندە قازاقستاندا مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ جاڭا مودەلىنە كوشۋ جۇزەگە اسىرىلادى. ول تەجەمەلىك ءارى تەپە-تەڭدىك جۇيەسىن ينستيتۋسيونالدىق تۇرعىدان كۇشەيتىپ، جاڭا ساياسي مادەنيەتتىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەدى.
ءوز كەزەگىندە «AMANAT» پارتياسىنىڭ اتقارۋشى حاتشىسى اسحات ورالوۆ ەلىمىزدە ساياسي جۇيەنى ترانسفورماسيالاۋ پارتيانى جاڭعىرتۋدان باستالعانىن اتاپ ءوتتى.
– زاڭنامانى ليبەراليزاسيالاۋدى، جاڭا پارتيالاردى تىركەۋ رەسىمدەرىنىڭ جەڭىلدەتىلۋىن ەسكەرسەك، ەلىمىزدىڭ پارتيالىق-ساياسي الاڭىنا جاڭا ۇيىمداردىڭ كەلەتىنىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. بۇل جاعداي – ءبىزدىڭ پارتيامىز ءۇشىن ءوزىنىڭ ۇزاق مەرزىمدى، جاۋاپتى كوشباسشىلىققا جانە باسەكەلەستىككە دايىن ەكەنىن دالەلدەۋ مۇمكىندىگى. وسى الاڭداعى كەزدەسۋ «AMANAT» سىندارلى ديالوگ اياسىندا قازاقستاندى دامىتۋ بويىنشا ناقتى يدەيالار مەن ۇسىنىستار ازىرلەنەتىن ساياسي مادەنيەتتى ارتتىرۋعا بارىنشا ىقپال ەتەتىنىن كورسەتەدى، – دەپ اتاپ ءوتتى اسحات ورالوۆ.
«التەرناتيۆا» وزەكتى زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى اندرەي چەبوتاريەۆتىڭ ايتۋىنشا، «رەسپۋبليكا» اركەز سايلاۋ جولىمەن قالىپتاساتىن مەملەكەتتىك بيلىك جۇيەسىن ايقىنداپ كەلدى.
– ءبىز قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پرەزيدەنتتىك كەزەڭىندە سايلاۋ جۇيەسى قانشالىقتى قارقىندى رەفورمالانىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. الدىمەن اۋىل اكىمدەرىن سايلاۋ ينستيتۋتى ەنگىزىلدى. كەيىن اۋدان اكىمدەرى سايلانادى. سايلاۋ پروسەسىنە ماجوريتارلىق جۇيەنىڭ ەلەمەنتتەرىن قايتارۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل دا جاڭاشىلدىقتىڭ، جاقسىلىقتىڭ نىشانى. بۇل تەك يدەولوگيانىڭ نەمەسە ۇعىمداردىڭ وزگەرۋى عانا ەمەس، انىعىندا بۇل العا جىلجۋدىڭ، دامۋدىڭ ايعاعى، – دەپ تولىقتىردى اندرەي چەبوتاريەۆ.
ءماجىلىس دەپۋتاتى ايدوس سارىمنىڭ پىكىرىنشە، بۇگىندە قازاقستاندىقتار كونستيتۋسيا عانا ەمەس، مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسى دە وزگەرىپ جاتقان تاريحي كەزەڭدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىر.
– ءبىز مەملەكەتتىلىكتىڭ بۇرىنعى فورماتىنان باس تارتپايمىز. الايدا وعان قايتىپ ورالمايتىنىمىزدى دا تۇسىنگەن ءجون. جاسىراتىنى جوق، ەل ازاماتتارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى وزگە مەملەكەتتەردىڭ، ءقايسىبىر ۋتوپيالاردىڭ سەزىمىمەن ءومىر سۇرەدى. ءقازىر ءوز كەڭىستىگىمىزگە ورالىپ، ءوز كۇن تارتىبىمىزبەن ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنۋ ماڭىزدى، – دەدى دەپۋتات.
كەزدەسۋ بارىسىندا ەۋرازيالىق ينتەگراسيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ورازعالي سەلتەيەۆ، ەۋروپالىق قۇقىق جانە ادام قۇقىقتارى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، پروفەسسور مارات ءباشىموۆ ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىستى. زالداعى قاتىسۋشىلار عانا ەمەس، ونلاين-كورەرمەندەر دە سۇراقتارىن قويدى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، «TALQYLAU» ديالوگ الاڭىن قۇرۋ باستاماسى «AMANAT» پارتياسىنىڭ 1 ناۋرىزدا وتكەن كەزەكتەن تىس سەزىندە پارتيالىق ترانسفورماسيا باعدارلاماسى تارماقتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە كوتەرىلگەن بولاتىن. الداعى ۋاقىتتا «TALQYLAU» وتىرىستارى ءتۇرلى فورماتتا ۇيىمداستىرىلىپ، وندا پىكىرتالاس، پودكاستتار جازۋ، دەباتتار قولعا الىنادى. الاڭدا ساراپشىلار، دەپۋتاتتار، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇەۇ وكىلدەرى ازاماتتاردى تولعاندىراتىن وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ جونىدە ۇسىنىستار ازىرلەۋ ءۇشىن تۇراقتى تۇردە كەزدەسىپ وتىرادى.
