ءبىز نە دەيمىز؟
«وسىلاردان (ۇندەۋلەردەن) نە ۇقتىق؟
بىرىنشىدەن، ول جۇيەنى توڭكەرمەي تىنبايتىنىن اڭعارتىپ وتىر. بۇعان ءبىرجولاتا بەكىنگەن. تاس ءتۇيىن سايلانعان. ونىڭ سەنارييى بويىنشا ساياسي كۇرەستىڭ سوڭى قازىرگى جۇيەنىڭ كۇيرەۋىمەن اياقتالۋى ءتيىس.
ول ءوزىن وسى جۇيەنىڭ كوزى ءتىرى جالعىز وپپونەنتى سانايدى، ويتكەنى. وزىنە وسىنداي ميسسيا جۇكتەلگەن دەپ ەسەپتەيدى.
ءبىراق بۇل ءۇشىن ول بيلىك باسىنا كەلۋ كەرەك قوي؟.. ءدال وسى ارادا ونىڭ دۇنيەتانىمى ءيسى قازاقتىڭ مەملەكەتكە، تىلگە، دىلگە قاتىستى ۇستانىمىمەن ۇيلەسە ما دەگەن ساۋال تۋىندايدى. ۇيلەسە مە، شىنىمەن؟
جوق. وكىنىشكە وراي، جوق. ۇيلەسپەيدى. ونىڭ جازبالارىندا قازاق تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز جوق. بار بولعان كۇننىڭ وزىندە كەراعار. قازاقتىڭ مۇددەسىنە قايشى. قايشى بولماسا دا، سايكەسپەيتىن ساتتەرى كوپ.
مۇحتار ءتىل بىلمەيدى. مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى كوزقاراسى ءتۇزۋ ەكەنىنە كۇمانىمىز بار. كۇنى كەشە لاتىن تىلىنە قارسى شىقتى. قازاق تىلىنە قاتىستى الەۋمەتتىك جەلىدە جازىلعان جازبالارىنىڭ بىرىندە ءتىل ۇيرەنگىسى كەلمەيتىندەردىڭ تاپتاۋرىن پىكىرىن قايتالادى.
مۇحتارعا ءتىل كەرەك ەمەس، انىعى. سول سياقتى قازاق ماسەلەسى دە ءابليازوۆتى سوڭعى كەزەكتە مازالاۋى مۇمكىن. ول قازاقتان سونداي الىس ادام. ەندەشە ونىڭ بيلىككە كەلۋىنەن قازاققا قانداي پايدا بار؟..».
بۇدان بۇرىنعى ءابليازوۆ تۋرالى ماقالامىزدا («قازاق ءابليازوۆتى قولداي ما؟» رەد.) وسىنداي پىكىر بىلدىرگەنىمىز بار ەدى.
سارىم نە دەيدى؟
ءابليازوۆتىڭ يت تەرىسىن باسىنا قاپتاپ، اشىق سىناپ جۇرگەن ساياساتتانۋشىنىڭ ءبىرى – ايدوس سارىم
مۇحتاردىڭ كەزەكتى ۇندەۋىن ەستىگەن سارىم قالىس قالۋدى قالاماعان سىڭايلى. ول بىلاي دەپتى:
«ءاي، مۇحتار؟! 23-ىندە حالىققا تاعى دا الاڭعا شىعىڭدار دەپ ۇگىتتەپ جاتقانعا ۇقسايسىڭ. بارمايمىن بۇعان، باسقالارعا دا وسىنداي كەڭەس بەرەمىن. نەگە؟
مۇنىڭ ءۇش سەبەبى بار.
بىرىنشىدەن
ءابليازوۆ مەن ءۇشىن سوزىنە جۇگىنەتىن، پىكىرىن تىڭدايتىن ابىروي-بەدەلى بار تۇلعانىڭ ساناتىنا جاتپايدى. تۇلعا دا ەمەس، تۇلعا بولماعان دا. ءوزىن وپپوزيسيا سەركەسى رەتىندە كورسەتكىسى كەلەدى. ول ەشقاشان وپپوزيسيا كوسەمى بولماعان. وپپوزيسيا ونىڭ جەكەمەنشىگى ەمەس، اربىردەن سوڭ.
تالاس تۋدىرماس اقيقات: مۇحتار دا قازىرگى جۇيەنىڭ ءبىر بولشەگى. قازىرگى جۇيەنىڭ جەمىسى. ونىڭ ءوزى دە قىلمىسكەر.
قازىرگى بيلىكتى سىناماس بۇرىن، الدىمەن ءوزىنىڭ بىلىقتارىن اشىپ ايتسىن. مەملەكەتتى، ەلدى قالاي توناعانىن كوزقاراقتى قاۋىم جاقسى بىلەدى. مويىنداۋ دا ەرلىك. ءبىراق، مۇحتاردىڭ بويىندا مۇنداي قابىلەت جوق.
ەكىنشىدەن
ءابليازوۆتىڭ ۇگىت-ناسيحاتىنىڭ باعىتى پەن باعدارى، ماقساتى مەن مازمۇنى مۇلدە ۇنامايدى ماعان. تۇسىنىكسىز. تۇك ءمانى جوق پوپۋليستىك ۇران.
ءقازىر ءححى عاسىر. ال ول بولسا نە دەيدى؟ تەگىن ءبىلىم، تەگىن مەديسينا، بايلاردىن بايلىعىن تارتىپ الۋ، تەگىن ۇلەستىرۋ تۋرالى جالعان ۇرانداردى جالاۋلاتىپ ءجۇر. كىم سەنەدى بۇعان؟ مۇنىڭ ورىندالارىنا كىم سەنەدى؟
ءبىر كەزدەرى بولشيەۆيكتەر دە ءدال وسىلاي ۋادە بەرگەن. «قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالايتىن زامان ورناتامىز» دەگەن ولار. اقىر سوڭى نە بولدى؟ قانشاما كۇناسىز بەيباق اتىلدى، سوعىس، اتىس-شابىس، اشتىققا ۇلاستى...
كاپيتاليست ءابليازوۆ حالىقتى بولشيەۆيكتەردىڭ ۇرانىمەن الداماق پا سوندا؟ ءابليازوۆ قازاقستاندا نەوبولشيەۆيزم قۇرماق ويى بار ما، قالاي؟
ۇشىنشىدەن
ەڭ ماڭىزدىسى بۇل. مۇحتار قازىرگى كۇنى حالىقتى 23 ماۋسىمدا الاڭعا شىعۋعا جانىن سالىپ ۇگىتتەپ جاتىر. ءوزى يت ارقاسى قياندا، جۇمساق ديۆاندا جايعاسىپ وتىر قۇداي بىلەدى. ارانداپ قالمايىق! الدانىپ قالمايىق!
بۇل كۇن پوليسەيلەر مەن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر كاسىبي مەرەكەسىن تويلايتىن ۋاقىتپەن تۇسپا-تۇس كەلىپ تۇر. دەمەك، تۇسىنىكتى. مۇحتاردىڭ ماقساتى تۇسىنىكتى. ەڭ الدىمەن ارانداتۋ. اڭقاۋ حالىقتى پوليسەيلەرگە ايداپ سالۋ.
ونىڭ ءدال وسى كۇندى تاڭداۋى تەگىن ەمەس سوندىقتان دا. حالىقتى پوليسيامەن شاعىستىرىپ، ارتىن اتىسقا، قانتوگىسكە ۇلاستىرۋ عانا. وزگە مۇراتى جوق. قۇرعان جوسپارى دا سوعان سايكەس كەلەدى.
اباقتىعا قامالعان، پوليسيامەن سوقتىعىسقان كىناسىز حالىقتىڭ سانى نەعۇرلىم كوپ بولعان سايىن سوعۇرلىم مۇحتاردىڭ جانى كىرە تۇسەدى.
ونىڭ بۇعان ەشبىر مورالدىق قۇقىعى جوق اربىردەن سوڭ. جەردىڭ تۇبىندەگى پاريجدە وتىر اۋزىنا كەلگەندى كوكىپ. بيلىك پەن حالىقتى يتشە تالاستىرىپ قويىپ ءوزى سىرتتاي باقىلاماقشى. بيلىكتى قويشى، قاراپايىم قازاق جاپا شەگەدى بۇدان. اينالىپ كەلگەن ازابىن قازاق تارتادى، مۇحتار ەمەس.
ەرتەڭ سول الاڭعا شىققانداردىڭ اراسىندا بىرەۋى جازاتايىم بولسا، ونىڭ قۇنىن مۇحتار موينىنا الا ما؟ ولسە دە المايدى. ءيا، ونىڭ سوزىنە، ونىڭ ۇرانىنا، ونىڭ اكسياسىنا سەنەتىندەر بار. كوپ بولۋى دا مۇمكىن. ءبىراق ولاردى ويلايتىن ءابليازوۆ جوق. اڭعال حالىقتىڭ كوڭىل-كۇيىن ۇتىمدى پايدالانىپ قالعىسى كەلەدى. بار بولعانى سول.
اينالىپ كەلگەندە، وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر. ەشكىمنىڭ جولىنا بوگەۋ، اۋزىنا قاقپاق قويا المايمىن. ءبىراق، مەنىڭ ۇستانىم وسى. مۇحتاردى قولدامايمىن. ول ۇيىمداستىرعان اكسياعا بارمايمىن. باسقالارعا دا وسىنداي كەڭەس بەرەمىن.
ءابليازوۆتىڭ ايتقانىنا الدانىپ قاڭعىعان وقتىڭ قۇربانى بولعىم كەلمەيدى.
ال بيلىك شە؟
بيلىكتىڭ ءىس-قيمىلى مۇلدەم تۇسىنىكسىز. ارەكەت اتىمەن جوق، انىعى. قورعانۋ بار. قارسى پىكىر ءبىلدىرۋ جوق.
ءابليازوۆقا اقپاراتتىق تويتارىس بەرۋدىڭ ورنىنا ينتەرنەتتى بۇعاتتاپ تاستاپ وتىر. مۇحتاردى بۇلاي جەڭە المايسىڭ، بيلىك. كەرىسىنشە، اشىق ساياسات ۇستان.
مۇحتار سەنىڭ بىلىعىڭدى اشكەرەلەسە، سەن مۇحتاردىڭ بىلىعىن ايت. ول سەنى سىنادى ما، سەنى ونى سىنا. پىكىرتالاس ۇيىمداستىر.
ميتينگىلەرگە تىيىم سالۋدىڭ ورنىنا، ميتينگ تۋرالى زاڭىڭدى وزگەرت. جۇمسارت. حالقىڭا قاراي ءيىل. ساياسي الاڭىڭدى ايقارا اش.
ايتپەسە ۇتىلاسىڭ. وڭباي ۇتىلاسىڭ. حالىققا ىشتەگى بۋلىققان اشۋ-ىزاسىن اقتاراتىن الاڭ كەرەك. قازاقستاننىڭ ءاربىر قالاسىندا كەز-كەلگەن ادام كوتەرىلىپ بيلىككە، جالپى قوعامداعى جاعدايعا قاتىسى وي-پىكىرىن بىلدىرە الاتىن گايد-پارك اۋاداي قاجەت قازىرگى ۋاقىتتا.
جالعىز «نۇر وتانمەن» الىسقا ۇزامايسىڭ. باسەكەگە ورىن بەر. ءبىر ەمەس، ون پارتيا بولسىن پارلامەنتتە. بۇدان ۇتپاساڭ، ۇتىلمايسىڭ.
ءيا، سارىم سولاي دەيدى.
ساياساتتانۋشى بۇعان دەيىن دە ابليازوۆپەن كۇرەستەگى بيلىكتىڭ قاتەلىگىن بەتىنە باسقان.
ءابليازوۆ تا، بيلىك تە وڭىپ تۇرعان جوق
«مەن ءۇشىن ايدان انىق ەكى دۇنيە بار» دەگەن بولاتىن سارىم فەيبسۋكتەگى پاراقشاسىندا.
«العاشقىسى، ءابليازوۆ ۇرى. ساياساتتى جامىلىپ، ساياسي كۇرەستى سىلتاۋراتىپ اقتاعىسى كەلەدى ءوزىن. ول ءۇشىن ەلدىڭ تانكىنىڭ تابانىنا تاپتالعانى، قاڭعىعان وقتىڭ قۇربانى بولعانى نەمەسە ايىپپۇل تولەپ ابىگەرگە تۇسكەنى ءتيىمدى.
ول ەشكىمگە زاڭگەر جالداپ بەرمەيدى. ەشكىمدى قۇتقارمايدى ول. ەسەسىنە پاريجدە وتىرىپ ەلدىڭ ەسەبىنەن جارناماسىن جاسايدى.
ەكىنشىسى، ءابليازوۆتىڭ سوزىنە سەنىپ، سوڭىنا ەرگەندەردى قۇرىقتاۋ قاتەلىك. ولار بەيبىت ميتينگىگە شىقتى. ءبىزدىڭ پوليسەيلەر بۇرىنعى ادەتىنە باسىپ، الگىلەردىڭ قولىنا كىسەن سالدى. بۇل – اقىماقشىلىق.
كرەملدىڭ پارادتارى مەن ميتينگىلەرىنە كەڭپەيىلدىك تانىتقان بيلىك ۇلتتىق، ىشكى ماسەلەگە ارنالعان شەرۋگە نەلىكتەن شەكتەۋ قويۋى ءتيىس؟
بيلىك پەن ءابليازوۆتىڭ اراسىنداعى تەكەتىرەس قوعامدىق-ساياسي ومىردەگى وزدىگىنەن بولاتىن تابيعي وزگەرىستەرگە كەدەرگى كەلتىرۋدە.
انىعى، بيلىك تە، ءابليازوۆ تا وڭىپ تۇرعان جوق. بىرىنەن ءبىرى وتەدى بۇلار. اۋرۋى اسقىنعان ەكەۋىنىڭ دە. ال قوعام تاڭداۋدىڭ الدىندا تۇر».
دايىنداعان، دۋمان بىقاي
