تۇراقتى تۇردە ارتتىرۋ ەسكە سالساق، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25-جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ق ر ۇكىمەتىنە 2017 جىلى زەينەتاقى كولەمىن 2016 جىلعى دەڭگەيدەن 20%-عا ارتتىرۋدى، سونداي-اق 2017 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ بالا تۋۋىنا بايلانىستى ءبىر رەتتىك مەملەكەتتىك جاردەماقى مولشەرىن 20%-عا ۇلعايتۋدى تاپسىرعان بولاتىن. بۇل ارتتىرۋ جالپى 2 ملن 100 مىڭ قازاقستاندىقتى قامتيتىنىن ايتا كەتكەن ءجون.
زەينەتاقىنى ارتتىرۋ جايلى ايتا وتىرىپ، الەمدىك ەكونوميكاداعى داعدارىس قۇبىلىستارىنا قاراماستان قازاقستان الەۋمەتتىك تولەمدەرىن، ونىڭ ىشىندە زەينەتاقى مولشەرىن ارتتىرۋ بويىنشا الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەردى تولىق كولەمدە ورىنداۋدا. زەينەتاقى ۋاقىتىلى تولەنەدى. ونىڭ مولشەرى، جۇمىس ىستەيتىن حالىقتىڭ جالاقىسىنا قاراعاندا، تۇراقتى تۇردە جىل سايىن، وعان قوسا ينفلياسيا دەڭگەيىنەن 2% العا كەتۋمەن ارتىپ كەلەدى، بۇل 2014 جىلى قابىلدانعان 2030 جىلعا دەيىن زەينەتاقى جۇيەسىن ودان ءارى جاڭعىرتۋ تۇجىرىمداماسىنا سايكەس كەلەدى.
ءار جارتى جىل سايىن ارتتىرۋ زەينەتاقىنى ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىس جوسپارلى تۇردە، سايكەسىنشە بيۋدجەتتىڭ ناقتى مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقانىن ايتا كەتكەن ءجون. سونىمەن، ىنتىماقتى جانە بازالىق زەينەتاقى تولەمىنە شىعىن 2016 جىلى 1،3 ترلن تەڭگەدەن استامدى قۇرادى، اعىمداعى جىلى ولار 1،5 ترلن تەڭگەدەن استامدى قۇرايدى. «بازالىق زەينەتاقى تولەمىنىڭ مولشەرى 2017 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ 7%-عا ارتتى، ال 2017 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا تاعى 13%-عا ارتادى. جالپى العاندا بۇل ونىڭ 2016 جىلعا قاتىناسى بويىنشا 20%-عا دەيىنگى ءوسىمىن قامتاماسىز ەتەدى»، - دەدى س. جاقىپوۆا. وسىلايشا، 2016 جىلى بازالىق زەينەتاقى مولشەرى 11 965 تەڭگەنى قۇراسا، 2017 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ 7% ارتۋدى ەسەپكە العاندا ونىڭ مولشەرى 12 802 تەڭگەگە تەڭ بولدى، ال 2017 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ 13%-عا ارتۋدى ەسەپكە العاندا 14 466 تەڭگەنى قۇرايدى. ۆيسە-مينيستر تۇسىندىرگەندەي، زەينەتاقى مولشەرىن 20%-عا دەيىن ارتتىرۋدى ەسەپكە العاندا، بازالىق زەينەتاقىنى ەسەپكە العاندا زەينەتاقىنىڭ ورتاشا مولشەرى 2016 جىلعى 55 117 تەڭگەدەن 66 676 تەڭگەگە دەيىن، ەڭ از مولشەرى - 2016 جىلعى 37 789 تەڭگەدەن 45 711 تەڭگەگە دەيىن ارتادى. «بيىل جىل باسىنان باستاپ ىنتىماقتى زەينەتاقى كولەمى كەزەكتى رەت 9%-عا ۇلعايتىلدى.
كەلەسى كەزەڭدە - بيىلعى جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ - ىنتىماقتى زەينەتاقى مولشەرى 11%-عا ارتتىرىلاتىن بولادى، بۇل 2016 جىلعا قاتىستى العاندا بارلىعى 20%-عا دەيىنگى ءوسىمدى كورسەتەدى. مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ 2017 جىلعى 31 قاڭتارداعى «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا وسىنداي تاپسىرما بەرگەن بولاتىن»، - دەدى س. جاقىپوۆا.
ۆيسە-مينيستردىڭ ايتۋىنشا، زەينەتاقى تولەمىن الۋشىدان قوسىمشا قۇجات تالاپ ەتىلمەيدى، سەبەبى قايتا ەسەپتەۋ جۇمىستارى زەينەتاقى ىسىندەگى بار دەرەكتەر نەگىزىندە جۇرگىزىلەدى.
ەڭبەك وتىلىنە سايكەس قايتا ەسەپتەۋ قازىرگى تاڭدا بازالىق زەينەتاقى بارلىق ادامعا ەڭبەك وتىلىنە قاراماستان بىردەي مولشەردە تاعايىندالادى، ال 2018 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ زەينەتاقى تاعايىنداۋدىڭ جاڭا ءتاسىلى ەنگىزىلەدى. سونىمەن قاتار، زەينەتاقى جۇيەسىن ودان ءارى جاڭعىرتۋ اياسىندا ءار زەينەتاقى الۋشىنىڭ زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋ وتىلىنە قاراي، بازالىق زەينەتاقى مولشەرى ءار ادامعا دەربەس تۇردە قايتا ەسەپتەلەتىن بولادى.
«ەگەر ازاماتتىڭ ەڭبەك ءوتىلى 10 جانە ودان از جىل بولسا نەمەسە ەڭبەك ءوتىلى مۇلدەم بولماسا، وندا بازالىق زەينەتاقى مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 50%-ىن قۇرايتىن بولادى، جانە بۇگىنگى مولشەرگە تەڭ بولادى. 10 جىلدان كەيىنگى ءار جىلعا بازالىق زەينەتاقى مولشەرى 2%-عا وسەدى جانە 35 نەمەسە ودان دا كوپ جىلعا بازالىق زەينەتاقى مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 100%-ىن قۇرايتىن بولادى»، - دەدى ۆيسە-مينيستر.
مىسالعا، 20 جىلدىڭ ەڭبەك ءوتىلى كەزىندە بازالىق زەينەتاقى مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 70%-ىن، 30 جىل - 90%-ىن قۇرايتىن بولادى (ەگەر 10 جىل بولسا - 12 802 تەڭگە، 20 جىل - 17 122 تەڭگە، 35 جىل - 24 459 تەڭگە). س. جاقىپوۆا بۇل قازىرگى جانە بولاشاق زەينەتكەرلەرگە دە قاتىستى ەكەنىن ايتىپ ءوتتى. «وسى ورايدا، 2018 جىلعى 1 شىلدەدەن باستاپ بارلىق بازالىق زەينەتاقى الۋشىلاردىڭ الاتىن بازالىق زەينەتاقى مولشەرى زەيناتاقى الۋشىنىڭ زەينەت ىسىندە كورسەتىلگەن ەڭبەك ءوتىلى تۋرالى مالىمەتتەرى نەگىزىندە قايتا ەسەپتەلەتىن بولادى. 2018 جىلدىڭ بيۋدجەتىندە وسى ماقساتتا قوسىمشا 116،3 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان»، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى س. جاقىپوۆا.
دەرەككوزى: قازاقپارات
