بەلگىلى PR مامانى ايبار ولجايەۆ قازاقستان ۇكىمەتى تيك-توكقا قاتىستى ۇستانىمىن قاتاڭداتادى دەپ سانايدى. ول قازاقستان بيلىگى ءوزىنىڭ تيك-توكقا دەگەن پوزيسياسىن جاڭا جىلعا تامان ناقتىلاۋى مۇمكىن دەپ بولجايدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"كەز-كەلگەن اقپاراتتىق حاباردىڭ ءوزىنىڭ استارى، جاسىرىن سيگنالى بولادى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ سوڭعى مالىمدەمەسىندە "جاستار التىن ۋاقىتىن تەلەفونعا ءۇڭىلىپ وتكىزبەي، ونى اناعۇرلىم پايدالى ىسكە جۇمساسا" دەگەن مەسسەدج بولدى. جانە ونىڭ تيك-توكقا قاتىسى بار ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. سوڭعى سۋيسيدتەر مەن تيك-توك اراسىنداعى كوررەلياسيا بايقالسا، ارينە، وندا ديسكۋسسيا جاڭا باعىتتا قىزاتىنى انىق" دەپ جازادى ايبار ولجايەۆ Facebook-تەگى پاراقشاسىندا.
ونىڭ ايتۋىنشا، تيك-توك اۋسەلەسىن بيىل مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى تەكسەرىپ كوردى، ارتىنان ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ارقىلى بۇل تاقىرىپ كۇن تارتىبىنە قويا باستالدى. مەملەكەت باسشىسى دا جاستاردىڭ ۋاقىتىنا قاتىستى الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى.
"دەمەك، قازاقستان تيك-توك ماسەلەسىن ءبىرجولاتا شەشۋگە اقىرىنداپ بارا جاتىر. تۇبەگەيلى جابۋ بولماسا دا، ناقتى ءبىر رەگۋلياتورلىق ۇسىنىستار بەرىلىپ، تيك-توك تەك سونى تولىق قابىلداعان جاعدايدا عانا وعان جۇمىس ىستەۋگە رۇقسات بەرۋ فورماتى تاڭدالۋى مۇمكىن"، - دەيدى تاعى ول.
تيك-توكتىڭ ءوزى نە دەيدى؟
قازاقستانداعى تيك-توك بيىلعى جىلدىڭ باسىنان باستاپ 13 جاستان تومەن بالالاردىڭ 2،1 ميلليون اككاۋنتىن جاپقانىن جانە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە نەگىزىنەن اتا-انالارى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس ەكەندىگىن حابارلادى.
تيك-توكپەن نە ىستەۋگە بولادى؟
تيك-توك پلاتفورما عانا. ولار ۆيدەو تۇسىرمەيدى، كونتەنت جاسامايدى. باستى فيشكاسى ونىڭ كونتەنت كورسەتەتىن الگوريتمىندە. ءبىراق ونىڭ بارلىعى اۆتوماتتى تۇردە جۇرەتىندىكتەن، تيك-توك نە شىعىپ، نە كورسەتىپ جاتقاندىعىن باقىلاۋدان شىعارىپ العان.
بۇل ساۋالدارعا وسىلاي جاۋاپ بەرگەن ايبار ولجايەۆ ەگەر تيك-توك قازاقستاندا قالعىسى كەلسە، وعان مەملەكەتتىك پرەمودەراسيا مودەلىن ۇسىنۋعا بولاتىنىن ايتادى.
"ياعني تيك-توك قازاقشا بىلەتىن، قازاقستان ازاماتى بولىپ تابىلاتىن جۇزگە جۋىق ادامدى ارنايى مودەراتور توبى رەتىندە جۇمىسقا الۋى ءتيىس. ولار قازاقستان اۋماعىندا كورسەتىلۋى مۇمكىن ۆيدەولاردى قاراپ، ولاردى ارى قاراي جىبەرىپ، نە جىبەرمەي ىرىكتەپ وتىرۋى كەرەك. مىسالى، ءسىز تيك-توكتا ۆيدەو ءتۇسىردىڭىز دە سالدىڭىز. ءبىراق ول الدىمەن مودەراتورلارعا تۇسەدى. مودەراتورلار 5-10 مينۋتتىڭ ىشىندە ونى قاراپ، ارى قاراي جىبەرەدى. سول كەزدە عانا ۆيدەو تيك-توكتا كورسەتىلە باستايدى. مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى Aida Balayeva وسىنداي ماسەلەلەردى پلاتفورما باسشىلىعىمەن اقىلداساتىنى انىق"، دەپ جازادى ساراپشى.
تيك-توكتىڭ قازاق ەكونوميكاسىنا اسەرى قانداي؟
"مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ ماعان ۇسىنعان مالىمەتىنە ساي، تيك-توك 2023 جىلى ءبىزدىڭ بيۋدجەتكە 1،16 ميلليارد تەڭگە سالىق تولەدى. بۇل جونىنەن تيك-توك اقىرىنداپ مەتا كورپوراسياسىنا جەتىپ قالدى. سۋكەربەرگ 2023 جىلى بىزگە 2،76 ميلليارد تەڭگە سالىق اكەلگەن ەدى. ال بيىلعى جىلدىڭ باسىنان باستاپ تيك-توك 892 ميلليون تەڭگە، ال مەتا 964 ميلليون تەڭگە سالىق تولەگەن. وبششىم، تيك-توك كەتسە بىزگە جىلىنا 1-2 ميلليارد تەڭگە ءتۇسىم كەلمەيتىن بولادى. بۇل ارينە، قاتتى ءبىر قينالاتىنداي جاعداي ەمەس"، دەلىنگەن جازبادا.
تيك-توك ەلەكتروندى ساۋداعا قالاي اسەر ەتۋدە؟
2023 جىلى قازاقستانداعى ەلەكتروندى ساۋدا كولەمى 2،4 تريلليون تەڭگەگە جەتتى. ونىڭ نەگىزگى بولىگىن حالىقارالىق ماركەتپلەيستەر قامتاماسىز ەتىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، اليەكسپرەسس، پيندۋودو، ۆايلدبەرريەس، وزون، كاسپي مەن تەمۋ. ءقازىر بيىلدان باستاپ قاتتى ءوسىپ جاتقانى پيندۋودو مەن ۆايلدبەرريەس.
"ءبىراق ونىڭ ىشىندە تيك-توكتىڭ ۇلەسى جوق نەمەسە ماردىمسىز دەپ ايتا الامىز. تيك-توك باعىتى بولەك بولعاندىقتان ونىڭ ساۋداعى اسەرى بويىنشا ستاتيستيكا بەرمەيدى. بۇل بويىنشا تيك-توك ارقىلى تاۋار ساتاتىن بلوگەرلەر يندۋسترياسى پايدا بولعان قىتايمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. بىزدە بۇل باعىت ءالى پايدا بولعان جوق. سونىمەن، تيك-توك قازاققا كەرەك پە، كەرەك ەمەس پە دەگەن ماسەلەدە ءبىز ونىڭ تەك پلاتفورما ەكەنىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. تيك-توك كەتسە ينستاگرام ريلس تۋرا سونىڭ ورنىن باساتىن بولادى. سوندىقتان اڭگىمە كونتەنت پەن ونىڭ مودەراسياسى مەن ىرىكتەلۋىندە. بارلىعى قازاقستاننىڭ وزىنە بايلانىستى. ءبىز قالاي باسساق، تيك-توك سولاي يىلۋگە دايىن. تەك ءبىزدىڭ قولىمىز تيمەي جاتىر ما، الدە بۇل پروبلەمانى ءالى ماڭىزدى دەپ ساناي قويمادىق پا، وعان قاتىستى ۇلكەن جۇمىس توپتارى ءالى جۇمىس ىستەي قويمادى"، دەپ تۇيىندەپتى ءوز جازباسىن بەلگىلى PR مامانى.
