بۇل پايىمدى قازاقستان دۇنگەندەرى رەسپۋبليكالىق ەتنومادەني ورتالىعىنىڭ ءتوراعاسى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى كەڭەسىنىڭ مۇشەسى زاينۋددين ماحۋسەيەۆ ايتتى. «تاياۋ تاريحقا كوز جۇگىرتسەك تە، دالاعا قونىس اۋدارىلىپ جىبەرىلگەن كوپتەگەن حالىقتار قازاق حالقىنىڭ كەڭ پەيىلدىلىگىنىڭ ارقاسىندا امان قالعانىن كورەمىز. بۇل قاسيەتتەردى قازاقستاندى مەكەندەگەن بارلىق ەتنوستار ودان كەيىن بويىنا ءسىڭىردى»، - دەيدى ول.
ورتالىق ءتوراعاسى وزدەرىن ۇلكەندەر بالا كەزدەرىنەن كومەك قولىن سوزۋعا ۇيرەتكەنىن دە اتاپ ءوتتى. قازاقستانعا كەلگەن ءاربىر ادام جەرگىلىكتى حالىقتىڭ مەيىرىمدىلىگى مەن قوناقجايلىلىعىنا ءتانتى بولۋى بەكەر ەمەس.
زاينۋددين ماحۋسەيەۆ ەكى جىل بۇرىن جامبىل وبلىسىندا ورىن العان قورداي وقيعاسى بارشا ەلىمىز ءۇشىن قاسىرەت بولعانىن ەسكە الدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ زارداپ شەككەن اۋىلداردى ءوزى ارالاپ، تۇرعىندارمەن كەزدەستى. پرەزيدەنتتىڭ مۇنداي كوڭىلى ەلدەگى ۇلتارالىق تۇراقتىلىقتىڭ ماڭىزدىلىعىن تاعى ءبىر پاش ەتتى.
«ارينە، بۇل تراگەديا كۇردەلى ماسەلەلەردىڭ بەتىن اشتى، سونىڭ ءبىرى – ەتنيكالىق توپتاردىڭ شەكارالاس وڭىرلەردە قونىستانۋى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، قاقتىعىستىڭ ورشۋىنە ءدىني فاكتور، ولاردىڭ مادەني وقشاۋلانۋى اسەر ەتۋى مۇمكىن ەدى، ءبىراق ونىڭ نەگىزگى سەبەبى بولعان جوق. مۇنىڭ ءبارىنىڭ نەگىزىندە ارانداتۋشىلار ۇلتارالىق ارازدىققا اينالدىرۋعا تىرىسقان تۇرمىستىق جانجال جاتىر»، - دەدى دۇنگەن ۇلتىنىڭ وكىلى.
سول قورداي وقيعاسى ەتنوسارالىق سالادا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستارعا وزىندىك تۇزەتۋلەر ەنگىزگەنىن اتاپ وتكەن ءجون، ءبىزدىڭ الدىمىزعا جاڭا مىندەتتەر قويدى. بۇل باعىتتا بۇگىندە بارلىق مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار مەن قوعامدىق بىرلەستىكتەر ءبىرتۇتاس كۇش بولىپ جۇمىس ىستەۋدە. ەتنوسارالىق قاتىناستاردى باسقارۋدىڭ بۇكىل جۇيەسىندە تەرەڭ رەفورما جۇرگىزىلدى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قىزمەتى قايتا قۇرىلدى، اقپارات مينيسترلىگى جانىنان ەتنوسارالىق قاتىناستاردى دامىتۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ كوميتەتى مەن قولدانبالى ەتنوساياسي زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى ىرگە قالادى. ەتنوسارالىق سالادا ىرگەلى قولدانبالى الەۋمەتتىك ساۋالنامالارعا ەنگەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ بويىنشا دا كوپ جۇمىستار اتقارىلدى. بۇل شارالارعا ساراپشىلار، اسسامبلەيانىڭ عىلىمي-ساراپتامالىق كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى تارتىلدى.
«ناتيجەسىندە ەتنوستار جيناقى تۇراتىن بارلىق وڭىرلەر زەرتتەلىپ، ۇلتارالىق قاقتىعىستاردىڭ بولۋى مۇمكىن وشاقتارى انىقتالىپ، قۇزىرلى ورگاندارعا ناقتى ۇسىنىستار بەرىلدى. وسى سالاداعى قاقتىعىستاردان كەيىنگى تۇراقتاندىرۋدى ەسكەرە وتىرىپ، ەتنوسارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى جۇمىستى ودان ءارى ۇيلەستىرۋگە باسا نازار اۋدارىلدى. وسى تاقىرىپ بويىنشا ءبىرقاتار اناليتيكالىق ماتەريالدار مەن ادىستەمەلىك قۇرالدار دايىندالدى.
سونىمەن قاتار، ءقازىر ەتنومەدياسيا ينستيتۋتىن دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. ماسەلەن، قولدانبالى ەتنوساياسي زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى وتاندىق جەتەكشى ساراپشىلارمەن جانە مەدياتورلارمەن بىرلەسىپ، ەتنومەدياتورلاردى، كەلىسسوزدەردى جۇرگىزۋشىلەردى، داۋلار مەن ۇلتارالىق قاقتىعىستاردى رەتتەۋ بويىنشا مامانداردى دايىنداۋعا ارنالعان ارنايى كۋرس ازىرلەدى. وقىتۋ كۋرسىنىڭ پيلوتتىق جوباسى جامبىل وبلىسىندا ءقازىردىڭ وزىندە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. اعىمداعى جىلى وسىنداي جۇمىستاردى ەلىمىزدىڭ وزگە وڭىرلەرىندە دە جۇرگىزۋ جوسپارلانۋدا»، - دەدى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.
زاينۋددين ماحۋسەيەۆ پايىمىنشا، ەڭ دۇرىسى، قازاقستانداعى ەتنوسارالىق قاتىناستار ازاماتتىق بىرەگەيلىكتى نىعايتا وتىرىپ، «ارتۇرلىلىكتەگى بىرلىك» قاعيداسىنا نەگىزدەلۋى كەرەك. اسسامبلەيا قوعامدىق كەلىسىم مەن جالپىۇلتتىق بىرلىكتىڭ قازاقستاندىق مودەلىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا بىرىكتىرۋشى فاكتورلاردى ءبىرىنشى ورىنعا قويۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس. بۇل رەتتە بارلىق ەتنوستاردىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلىپ، وسكەلەڭ ۇرپاققا باسا نازار اۋدارىلعانى ابزال.
ءتاتۋ-تاتتى، بىرلىگى بەكەم حالىق بولعاندىقتان، ءبارىمىز دە دوستىقتى جوعارى باعالايمىز جانە ءارقاشان بەيبىتشىلىكتە ءومىر سۇرۋگە شاقىرامىز. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا ءتۇرلى ەتنوستار ءبىرتۇتاس وتباسى بولىپ ءومىر سۇرەدى جانە بۇل قاعيدا ۇلى دالا تۇرعىندارىنىڭ ءاربىر جۇرەگىندە ماڭىزدى قۇرامداس بولىپ قالۋى ءتيىس.
