قازىرگى ۋاقىتتا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى باستى نازاردا تۇر. وسىعان بايلانىستى اباي وبلىسىندا قانداي شارالار قولعا الىنعانىن جانە ولاردىڭ قانشالىقتى ءتيىمدى ەكەنىن انىقتاۋ ماقساتىندا اباي وبلىسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرجان احمەتقالييەۆپەن سۇحباتتاستىق، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
– نۇرجان نىعمەتوللا ۇلى، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندەگى قاۋىپسىزدىككە قاتىستى قانداي نەگىزگى شارالار قابىلدانۋدا؟
– اباي وبلىسىندا بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ 2023 جىلعى جولداۋىندا مەكتەپتەردەگى ءقاۋىپسىز ورتا قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى وبلىس كولەمىندە ءبىرقاتار ناقتى شارالار قابىلداندى. اتاپ ايتقاندا، وبلىستىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا ءتيىستى جابدىقتارمەن جاراقتاندىرۋعا 2023 جىلعا 905،2 ملن. تەڭگە ءبولىندى. 2024 جىلعا 107،0 ملن تەڭگە قاراستىرىلدى. بۇل قاراجات ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن بەينەباقىلاۋ كامەرالارىمەن، دابىل تۇيمەلەرىمەن، داۋىستىق حابارلاۋ جۇيەلەرىمەن جانە ليسەنزيالانعان كۇزەتپەن قامتاماسىز ەتۋگە جۇمسالدى.
بەينەباقىلاۋ جۇيەلەرى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ماڭىزدى قۇرال بولىپ وتىر. اباي وبلىسىنداعى مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار تولىعىمەن بەينەباقىلاۋ جۇيەلەرىمەن قامتىلدى. قازىرگى تاڭدا 13 197 بەينەباقىلاۋ كامەراسى ورناتىلعان. بۇل كامەرالار قاۋىپسىزدىكتى باقىلاۋ عانا ەمەس، توتەنشە جاعدايلاردا جەدەل ارەكەت ەتۋگە دە مۇمكىندىك بەرەدى.
– ليسەنزيالانعان كۇزەت قىزمەتى قانداي ءرول اتقارادى؟
– وبلىسىمىزداعى كوپتەگەن مەكتەپتەردە ليسەنزيالانعان كۇزەت قىزمەتى جۇمىس ىستەيدى. بۇل بالالاردىڭ فيزيكالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە نەگىزگى ءرول اتقارىپ كەلەدى. ليسەنزيالانعان كۇزەت قىزمەتى تەك مەكتەپتىڭ سىرتقى قاۋىپسىزدىگىن عانا ەمەس، ىشكى ءتارتىپتى دە قاداعالاپ وتىرادى. مەكتەپتەردە دابىل تۇيمەلەرى مەن تۋرنيكەتتەر ورناتىلىپ، كۇماندى نەمەسە ءقاۋىپتى جاعدايلار تۋىنداعان كەزدە جەدەل ارەكەت ەتۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعان.
– وڭىردەگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا وقۋشىلاردىڭ پسيحولوگيالىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى دا كەڭىنەن ايتىپ وتسەڭىز.
– پسيحولوگيالىق قاۋىپسىزدىك — ءبىلىم بەرۋ پروسەسىنىڭ ماڭىزدى بولىگى. بالالار تەك فيزيكالىق تۇرعىدان عانا ەمەس، پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دا قاۋىپسىزدىكتى سەزىنۋى كەرەك. وسى ماقساتتا اباي وبلىسىندا 2024 جىلى پسيحولوگيالىق قولداۋ ورتالىعى اشىلدى. بۇل ورتالىقتا بالالارعا جانە مۇعالىمدەرگە ارنالعان سەمينارلار مەن ترەنينگتەر ۇيىمداستىرىلادى. ءىس-شارالار بالالاردىڭ ەموسيونالدىق كۇيىن جاقسارتۋعا جانە قيىن جاعدايلاردا پسيحولوگيالىق قولداۋ كورسەتۋگە باعىتتالعان.
– سيفرلىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى قالاي شەشىلۋدە؟
– سيفرلىق قاۋىپسىزدىك تە ۇلكەن مانگە يە. بۇگىنگى تاڭدا تەحنولوگيانىڭ قارقىندى دامۋىنا بايلانىستى بالالاردىڭ ينتەرنەت كەڭىستىگىندەگى قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ وزەكتى بولىپ وتىر. اباي وبلىسىنىڭ مەكتەپتەرىندە وسى باعىتتا كەشەندى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. مەكتەپتەردە كيبەرقاۋىپسىزدىك بويىنشا ارنايى ساباقتار وتكىزىلىپ، بالالارعا ينتەرنەتتەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى تۇسىندىرىلۋدە. سونىمەن قاتار مۇعالىمدەرگە سيفرلىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا وقىتۋ باعدارلامالارى ەنگىزىلدى، بۇل بالالاردىڭ جەكە مالىمەتتەرىن قورعاۋعا جانە ينتەرنەتتى ءقاۋىپسىز پايدالانۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
– قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنداعى قاۋىپسىزدىك قالاي قامتاماسىز ەتىلۋدە؟
– قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى دە ءبىزدىڭ ەرەكشە نازارىمىزدا. بۇل ۇيىمداردا بەينەباقىلاۋ جۇيەلەرى ورناتىلىپ، جەدەل باسقارۋ ورتالىقتارىمەن بايلانىس قامتاماسىز ەتىلدى. سپورت زالدارىندا جانە شىعارماشىلىق ورتالىقتاردا بالالاردىڭ جاراقاتتانۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن قوسىمشا قاۋىپسىزدىك قۇرالدارى ورناتىلدى. بۇل شارالار بالالاردىڭ مەكتەپتەن تىس ۋاقىتتاعى قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
– جالپى، اباي وبلىسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا قابىلدانىپ جاتقان وسى قاۋىپسىزدىك شارالارىنىڭ بولاشاق ۇرپاققا تيگىزەر اسەرى قانداي دەپ ويلايسىز؟
– قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى — تەك ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ ورتاق مىندەتى. ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز — ءار بالانىڭ ءوز مەكتەبىندە تەك ءبىلىم الىپ قانا قويماي، ءوزىن قورعالعان تۇلعا رەتىندە سەزىنۋىنە جاعداي جاساۋ. بۇل بولاشاق ۇرپاقتىڭ ەركىن دامۋىنا جانە ولاردىڭ قوعامعا پايدالى ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. اباي وبلىسىنداعى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى قاۋىپسىزدىك شارالارىن جەتىلدىرىپ، بالالاردىڭ ساپالى ءبىلىم الۋىنا بارىنشا جاعداي جاساۋدا.
ساليقالى سۇحباتىڭىزعا كوپ راحمەت.
