«پەداگوگ مارتەبەسى» زاڭى كاسىپتىك ءبىلىم جۇيەسىنىڭ دامۋىنا سەرپىن بەرەدى
قاي كەزەڭدە بولماسىن، كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جەتىلۋ، جاڭارۋدان اينىماعان. قازاقستان كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ 80 جىلدىعىنا وراي، ونلاين باسقوسۋدا ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم سالاسى قازىرگى تاڭدا دا ۇلكەن وزگەرىستەردى باستان كەشىپ، زامان تالابىنا ساي جاسارىپ، جاڭارىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە جاستارعا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن 787 ءبىلىم ورداسىندا 700 مىڭنان استام جاستار ءبىلىم الۋدا. سونىمەن قاتار وسى وقۋ ورىندارىندا جاستارعا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرىپ، ولاردىڭ سۇرانىسقا لايىق مامان يەسى بولۋى ءۇشىن 40 مىڭنان استام ۇستاز-قىزمەتكەرلەر ەڭبەك ەتۋدە. وسى ءبىر قاراپايىم كورسەتكىشتەن-اق ەلىمىز ءۇشىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى قانشالىقتى ماڭىزعا يە ەكەنىن تۇسىنۋگە بولادى. سوندىقتان وسى سالادا بەل جازباي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن ۇستازداردى 80 جىلدىق مەرەيتويىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. الداعى ۋاقىتتا ەل ەكونوميكاسىنا قاجەتتى بىلىكتى مامانداردى كوپتەپ دايارلاپ، ۇلكەن ماقساتتاردىڭ ۇدەسىنەن شىعا بەرىڭىزدەر، – دەپ اسحات ايماعامبەتوۆ سالا ماماندارىنا اقجارما تىلەگىن ارنادى.
قازىرگى تاڭدا مەملەكەت كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ وقۋ ورىندارى مەن وندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ۇستازدار قاۋىمىنا بارىنشا قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى. ايتالىق، ۇستىمىزدەگى جىلى «پەداگوگ مارتەبەسى» تۋرالى زاڭ قابىلدانعاندا، بالاباقشا تاربيەشىلەرى مەن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەر وسى زاڭدا كورسەتىلگەن يگىلىكتەردى كورەتىن مۇمكىندىككە قول جەتكىزدى. ايتالىق، زاڭعا سايكەس بيىلدىڭ وزىندە كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەردىڭ دە مەكتەپتەگى ارىپتەستەرىنىكىندەي ايلىق جالاقىسى 25 پايىزعا ۇلعايعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
– كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەر بىلىكتىلىگىن كوتەرگەننەن كەيىن، بىلىكتىلىگىنە ساي ۇستەمەاقى الا الماي كەلگەن ەدى. جالپى، بۇل ماسەلەنىڭ كوتەرىلگەنىنە ون جىلعا تاياپ قالدى. ءاربىر كەزدەسۋدە وسى ماسەلە كوتەرىلىپ، ليسەيلەر مەن كوللەدجدەردە جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەر بىزدەر دە مەكتەپتەگى ۇستازدار سەكىلدى بىلىكتىلىگىمىزدى كوتەرگەننەن كەيىن ۇستەمەاقى الساق دەپ ويىن ايتۋشى ەدى. پەداگوگ مارتەبەسىن ايقىنداپ بەرگەن زاڭ بويىنشا بۇگىندە كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە ەڭبەك ەتەتىن پەداگوگتەر بىلىكتىلىگىن كوتەرگەننەن كەيىن ايلىق جالاقىسىنا سايكەس 30-50 پايىز ارالىعىندا قوسىمشا اقى الاتىن بولدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تىكەلەي تاپسىرماسى بويىنشا قابىلدانعان بۇل شەشىم، كاسىپتىك ليسەي مەن كوللەدجدەردە ساباق بەرىپ جۇرگەن ۇستازدار قاۋىمىنا ۇلكەن ستيمۋل بولدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىن، – دەپ مينيستر ويىن ورتاعا سالعان بولاتىن.
№133 بۇيرىق پەداگوگتەردى كەلەڭسىزدىكتەردەن قورعايدى
وسىعان دەيىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ پەداگوگتەرى دە مەكتەپ مۇعالىمدەرى سەكىلدى قاعازباستىلىق پەن كاسىبىنە جات، مۇلدە باسقا جۇمىستارعا جەگىلىپ كەلگەنى جاسىرىن ەمەس. وسى رەتتە ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ №133 بۇيرىعىن قابىلداپ، مەكتەپ پەن كاسىپتىك-تەحنيكالىق وقۋ ورىندارىندا جۇمىس ىستەيتىن پەداگوگتەردى كەلەڭسىز جايتتاردان اراشالاپ العانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. قازىرگى تاڭدا ليسەي مەن كوللەدج ۇستازدارى بار ىنتا-ىقىلاسىن بىلىكتى مامان دايارلاۋ ىسىنە ارناپ، وسى باعىتتا الاڭسىز ەڭبەك ەتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
وسى رەتتە ەڭ ماڭىزدى دۇنيە رەتىندە «جاس مامان» جوباسى بويىنشا ەلىمىزدەگى 180 كوللەدجگە زامان تالابىنا ساي قۇرال-جابدىقتار ساتىپ الۋ ءۇشىن مەملەكەتىمىز 56 ملرد تەڭگە ءبولىپ وتىرعانىن ايرىقشا اتاپ ايتۋعا بولادى. جاڭا قۇرال-جابدىق العان كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى وسى جابدىقتارعا سايكەس ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن دا جاڭارتىپ، باسەكەگە قابىلەتتى مامان دايىنداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولاتىنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. بۇل ءوز كەزەگىندە ەل ەكونوميكاسىنىڭ وركەندەۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىن ماڭىزدى فاكتور دەسەك بولادى. زامان تالابىنا ساي مامان دايىنداعاننان كەيىن ەلىمىزدەگى شەتەلدىك كومپانيالار سىرتتان مامان تارتۋدى بارىنشا قىسقارتاتىن بولادى. شەتەلدىك مامانداردىڭ ورنىن وتاندىق كادرلار باساتىن بولادى.
قازاقستاندا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي وتكەن ونلاين جيىندا اسقار ايماعامبەتوۆ قازىرگى تاڭدا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن كوللەدجدەرگە جوو سەكىلدى اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسىن ق ر پارلامەنتى ماجىلىسىندە تالقىلانىپ جاتقانىن العا تارتتى.
– بىزدەر وسىعان دەيىن ەلىمىزدەگى جوو-عا اكادەميالىق دەربەستىك بەرگەن بولاتىنبىز. و باستا بۇل باستاماعا سىن ايتۋشىلار بولعان. ءبىراق سول كەزدە قابىلدانعان شەشىمدەردىڭ ءوزىن اقتاعانىن كورىپ وتىرمىز. قازىرگى تاڭدا جوو باسشىلارى اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسىن كەڭەيتە تۇسۋگە قاتىستى وزدەرىنىڭ ۇسىنىستارىن ايتىپ جاتىر. بۇل ءبىلىم سالاسىن وركەندەتۋ ءۇشىن ماڭىزدى ماسەلە دەپ بىلەمىن. الداعى ۋاقىتتا بىزدەر كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ كوللەدجدەرىنە دە اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسىن قاراستىرىپ جاتىرمىز. قازىرگى تاڭدا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورىندارى مينيسترلىكتىڭ بەلگىلەپ بەرگەن ءتيپتى باعدارلاماسىنا سايكەس جاستارعا ءبىلىم بەرىپ جاتىر. ەگەر كوللەدجدەرگە قاتىستى دا اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسى قابىلداناتىن بولسا، كوللەدجدەر جەرگىلىكتى جەردەگى كاسىپورىندارمەن بىرلەسىپ، ءبىلىم باعدارلامالارىنا ماڭىزدى وزگەرىستەردى باتىل تۇردە ەنگىزەتىن مۇمكىندىككە يە بولادى. مۇنداي جاعدايدا كاسىپتىك-تەحنيكالىق مامان دايارلايتىن وقۋ ورىندارىنىڭ جاستار مەن بيزنەس قۇرىلىمدار الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگى ارتا تۇسەتىن بولادى. ەگەر كوللەدجدەرگە دە اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسىن رەتتەيتىن زاڭ قابىلدانسا، كەلەشەكتە ەلىمىزدەگى بىلىكتى مامان دايارلايتىن وقۋ ورىندارى وزدەرىنىڭ ءبىلىم باعدارلامالارىن قابىلداپ، قاجەت كەزىندە وعان وزگەرىستەر ەنگىزەتىن مۇمكىندىككە يە بولادى، – دەيدى مينيستر.
اكادەميالىق دەربەستىك نە بەرەدى؟
ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ باستاماسى بويىنشا پارلامەنتتە قارالىپ جاتقان زاڭدا كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەلەردىڭ بازاسىندا قوسىمشا قارجى تابۋ ماسەلەسى. ايتالىق، كوللەدجدەردە اسپازدار، دانەكەرلەۋشىلەر دايىندايتىنى بەلگىلى. جاستار كوللەدجدىڭ وندىرىستىك بازاسىندا ءتۇرلى تاعامدار مەن ءتۇرلى زاتتاردى دانەكەرلەپ، ناقتى ءونىم شىعارادى. الداعى ۋاقىتتا وسى كوللەدجدەر وسى ونىمدەرىن ساتىپ، وندىرىستىك بازاسىن نىعايتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋى مۇمكىن. بۇل وتە وزەكتى ماسەلە. كەز كەلگەن ماتەريالدىق يگىلىك ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرا تۇسەتىنى بەلگىلى. Dalanews.kz سايتى وسىعان دەيىن تۇركىستان وبلىسىنداعى د.قونايەۆ اتىنداعى كوللەدجدىڭ تۇلەكتەرى شاعىن تراكتور، ءتۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلعىلارىن قۇراستىرعانىن جازعان بولاتىن. ەگەر وسىنداي دايىن ونىمدەردى كوممەرسيالاۋعا جول اشىلاتىن بولسا، ەلىمىزدەگى كوللەدجدەر وزدەرى قوماقتى قارجى تاۋىپ، جاڭا بەلەستەردى باعىندىراتىنى انىق.
سوندىقتان بۇل باعىتتا مينيسترلىكتىڭ كوللەدجدەرگە دە اكادەميالىق دەربەستىك بەرۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ، ونىڭ اياسىندا كوپتەگەن ماڭىزدى ماسەلەلەردى شەشۋگە كۇش سالۋى وتە ورىندى باستاما دەپ باعالاۋعا بولادى.
كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن تاعى ءبىر ماڭىزدى جايت – قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى. وسىعان دەيىن جەرگىلىكتى جەردەگى ءبىلىم باسقارمالارى ءوز ايماقتارىنداعى كوللەدجدەردە قانشا مامان قابىلداناتىنىن بەلگىلەپ، مينيسترلىككە جىبەرەتىن. ءوز كەزەگىندە مينيسترلىك ءبىلىم باسقارمالارى جىبەرگەن ۇسىنىسى نەگىزىندە مەملەكەتتىك وقۋ ورىندارىن قارجىلاندىراتىن-دى. الداعى ۋاقىتتا كاسىپتىك-تەحنيكالىق وقۋ ورىندارىن قارجىلاندىرۋ ءىسى قارالىپ جاتىر. ياعني قانداي دا ءبىر كاسىپتىك ماماندىق مەڭگەرگىسى كەلگەن جاستار مەملەكەتتىڭ ارنايى گرانتىن جەڭىپ العاننان كەيىن، سول ماماندىق بويىنشا تەرەڭ ءبىلىم بەرەتىن كوللەدجدە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. قارجىلاندىرۋدىڭ بۇل جۇيەسى ەنگىزىلىسە، ەلىمىزدەگى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ماماندار دايارلايتىن وقۋ ورىندارى اراسىندا ءادىل باسەكەلەستىك پايدا بولىپ، ورتا بۋىندى وقۋ ورىنداردىڭ ءبارى بىلىكتى مامان دايىنداۋعا باسا ءمان بەرەتىن بولادى.
كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ 80 جىلدىڭ مەرەيتويى اياسىندا ەلىمىز بويىنشا 500-دەن استام پەداگوگتار ماراپتتالىپ، وزدەرىنىڭ ەڭبەكتەرىنە ساي قۇرمەتكە يە بولعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. كاسىپتىك ءبىلىم زامان كوشىنە ساي ۇدايى دامىپ وتىراتىن سالا ەكەنىن ەسكەرسەك، بۇل سالانىڭ ۇدايى زامان تالابىنا ساي دامىپ وتىرعانىن قالايمىز.
نۇرلان جۇماقانوۆ
