جۋىردا وپپوزيسيالىق جۋرناليست ايدوس سادىقوۆقا كييەۆتە قاستاندىق جاسالدى. ايەلى ناتاليا سادىقوۆا ەكەۋى وتىرعان كولىككە بەلگىسىز بىرەۋ كەلىپ، جۋرناليسكە وق اتقان. العان جاراقاتىنان كەيىن ايدوس سادىقوۆ اۋىر جاعدايدا جاتىر.
بۇل شابۋىلدان كەيىن قازاقستان بيلىگىن بولعان وقيعاعا كىنالايتىندار كوبەيدى. Dalanews.kz پورتالى ايدوس سادىقوۆقا جاسالعان شابۋىلعا قاتىستى بەلگىلى ساياساتكەر، جۋرناليست ءامىرجان قوساننىڭ پىكىرىن سۇرادى.
ءامىرجان قوسان سادىقوۆقا قارسى جاسالعان قىلمىس تەز ارادا اشىلىپ، قاستاندىقتى ۇيىمداستىرعاندار مەن ورىنداۋشىلار ءوز جازاسىن الۋى ءتيىس دەگەن پىكىردە. سونداي-اق، ساياساتكەر بۇل ماسەلەنىڭ كەم دەگەندە، ءتورت جاعى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى.
"بىرىنشىدەن، ساياساتقا قاتىستى، سونىڭ ىشىندە، بيلىككە سىن ايتىپ جۇرگەندەر جايلى كەز كەلگەن اقپارات قوعامنىڭ قىزۋ قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزاتىنى بەلگىلى. جانە دە مۇنداي جاعدايدى پايادالانىپ، ساياسي مۇددەسى ءارتۇرلى تاراپتاردىڭ ءارقيلى قيمىل-ارەكەتىن، سونىڭ ىشىندە، ءبىر-بىرىن ايىپتاپ، كىنالى ەتىپ جاتۋى – زاڭدى ءارى كۇلاق پەن كوز ۇيرەنگەن قۇبىلىس. بۇل جولى دا سولاي بوپ جاتقان سىڭايلى. سول سەبەپتى رەسمي تەرگەۋ امالدارىنىڭ ناتيجەلەرىن كۇتۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. تەرگەۋدى ۋكراين قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى جۇرگىزۋدە. دەموكراتيالىق ۇردىستەر، بيلىك تارماقتارى اراسىنداعى تەپە-تەڭدىك ورنىققان ۋكرايندىق جۇيە قىلمىستى اشۋ، قىلمىسكەرلەردى تابۋدا وبەكتيۆتى بولادى دەگەن ءۇمىت بار. جانە دە تەرگەۋدىڭ جالپى بارىسى، وعان قازاقستان جاعى قانداي قۇجاتتار مەن دەرەكتەر ۇسىنىپ جاتىر، سول جاعى مەيلىنشە اشىق تا جاريا جۇرگىزىلۋى ءتيىس.
ەكىنشىدەن، كەز كەلگەن قىلمىستىڭ ارتىندا موتيۆ تۇرادى. ول ءۇشىن سادىقوۆ ءوزىنىڭ اقپاراتتىق قىزمەتىندە ناقتى كىمدەردى سىنادى، كىمنىڭ قىتىعىنا ءتيدى، سول جاعىن دا انىقتاپ العان ابزال. بىزدە كەيدە يدەيالىق وپپوزيسيالىق ۇستانىم مەن جەكە تۇلعالارعا قاتىستى شۋلى اقپارات تاراتۋدى شاتاستىرىپ جاتادى.
ۇشىنشىدەن، قازاقستان سياقتى سۋپەرپرەزيدەنتتىك مەملەكەتتە ارنايى ورگاندار، كۇشتەۋ قۇرىلىمدارى تىكەلەي پرەزيدەنتكە باعىنادى، سول سەبەپتى وسىنداي رەزونانستى وقيعالار تۋرالى ايتقاندا، پرەزيدەنتتىڭ اتى اتالىپ جاتادى. ساياسي تۇرعىدان العاندا، پرەزيدەنت جالعىز سادىقوۆتىڭ عانا ەمەس، بارشا قازاقستاندىق ازاماتتىڭ قۇقىعى قورعالۋىنىڭ كونستيتۋسيالىق كەپىلى بوپ تابىلادى. سول تۇرعىدان العاندا پرەزيدەنتتىڭ وقيعاعا قاتىستى جەدەل پىكىر ءبىلدىرىپ، وتاندىق رەسمي ورگاندار ۋكرايندىق ارىپتەستەرىمەن تىعىز بايلانىستا بولاتىنىن مالىمدەۋى دۇرىس بولدى دەپ سانايمىن.
ءتورتىنشى ماسەلەنىڭ كونسپيرولوگيالىق استارى دا جوق ەمەس: ساياسات بولعان سوڭ، سولاي بولادى دا. ونى دا اشىق ايتۋىمىز كەرەك. توقايەۆ كەشە عانا تۇكىرىگى جەرگە تۇسپەي تۇرعان ىقپالدى «ەسكى قازاقستاندىقتاردى» بيلىكتەن قۋىپ، بايلىقتان قاعىپ جاتىر. ياعني، ول قاۋىم توقايەۆقا ءوش، ونى اتارعا وق تابا الماي وتىر، سول سەبەپتى وعان قارسى گيبريدتىك سوعىس جۇرگىزىپ، كەز كەلگەن وقيعانى انتيتوقايەۆشىل پيعىلدارى مەن ناقتى قادامدارىندا پايدالانا الادى. سادىقوۆقا قاتىستى جايتتىڭ سونداي دا استارى بولۋى مۇمكىن.
كەيبىر ساراپشىلار سادىقوۆقا قاتىستى قىلمىستىڭ گەوساياسي استارى بار دەگەندى ايتىپ جاتىر. ءوزىم ول ويعا قوسىلا المايمىن: قازاقستان ۋكراينامەن دە، وسى تاقىرىپ تۋراسىندا اتتارى اتالىپ جۇرگەن باسقا ەلدەرمەن دە تۇراقتى ءارى جاقسى قارىم-قاتىناستا. سول سەبەپتى ءبىر جۋرناليسكە جاسالعان قاستاندىق مەملەكەتارالىق دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، گەوساياسي احۋالعا، سونىڭ ىشىندە، قازاقستان بيلىگىنىڭ ماڭىزدى حالىقارالىق شەشىمدەر قابىلداۋىنا اسەر ەتەدى دەگەن ارتىقتاۋ بولار. ءسوز سوڭىندا ايتارىم مىناۋ: ەسكى قازاقستان تۇسىندا دا ساياسي استارى بار قىلمىستار ورىن العان، سول كەزدە دە تەرگەۋ جۇرگىزىلىپ، سوت شەشىمدەرى جاريالانعان. بيلىك سولاردى دا قايتا قاراپ، اقيقاتتىڭ اشىلۋىن قولعا السا، قۇبا قۇپ بولار ەدى..." - دەدى ساياساتكەر.
شابۋىلدان كەيىن ۋكراينانىڭ باس پروكۋراتۋراسى دا سادىقوۆقا جاسالعان قاستاندىققا بايلانىستى سوتالدى تەرگەۋ امالدارى باستالعانىن حابارلاعان ەدى.
ايدوس سادىقوۆ ۋكراينادا رەسمي بوسقىن مارتەبەسىن العان. ال 2023 جىلدىڭ قازان ايىندا سادىقوۆقا قازاقستاندا "الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، تەكتىك-توپتىق نەمەسە ءدىني الاۋىزدىقتى قوزدىرعانى" ءۇشىن ىزدەۋ جاريالانعان بولاتىن.
بۇعان دەيىن ەرمۇرات باپي ايدوس سادىقوۆتى جاقسى بىلەتىنىن، ال "باسە" قاتارداعى وپپوزيسيالىق رەسۋرس ەكەنىن ايتتى. سونداي-اق، دەپۋتات بۇل قاستاندىققا قازاقستان بيلىگىنىڭ رەاكسياسى جونىندە، قازاقستاننىڭ ەندىگى ارەكەتى قانداي بولاتىنى تۋرالى پىكىر ءبىلدىردى.
"سادىقوۆتاردىڭ كاسىبي، ساياسي كوزقاراسى قالاي بولعانى ماڭىزدى ەمەس. ەڭ ماڭىزدىسى ول - قازاقستان ازاماتى. قاي جەردەن بارىپ ساياسي باسپانا السا، ول - ەكىنشى كەزەكتەگى ماسەلە. سوندىقتان قازاقستاننىڭ بيلىگى، قازاقستاننىڭ ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارى ۋكراينا تاراپىنا شىعىپ، بۇل ماسەلەگە ارالاسۋى كەرەك، سۇراۋ سالۋى كەرەك. بۇل حالىقارالىق دارەجەدە رەزونانس العان وقيعا عوي. ءبىر ەلدىڭ ازاماتىن ەكىنشى ءبىر ەلدە اتىپ كەتۋ دەگەن، ونىڭ ۇستىنە جۋرناليست بولسا، وپپوزيسيالىق رەسۋرستىڭ جەتەكشىسى بولسا، مىندەتتى تۇردە قازاقستاننىڭ تاراپى ارالاسۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، قازاقستاننىڭ بۇعان ەشقانداي دا قاتىسى جوق ەكەنىن دالەلدەۋى كەرەك قوي. قازاقستان تاراپى ءۇنسىز قالاتىن بولسا، وندا باسقا دا پىكىر تۋۋى مۇمكىن. قازاقستاننىڭ بيلىگى بۇل ىسكە مىندەتتى تۇردە ارالاسىپ، ءىستىڭ ءمان-جايىن بىلۋگە ارەكەت ەتۋى كەرەك دەگەن ويىم بار"، - دەدى باپي.
ال پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان بۇل ءىس بويىنشا تەرگەۋگە قاتىسۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى.
"ەلىمىزدە زاڭ ۇستەمدىگىن نىعايتىپ جاتىرمىز، ياعني بارلىق سالادا، ەڭ الدىمەن، زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋ – باستى مىندەت. بۇل ماسەلە بويىنشا مەنىڭ كوزقاراسىم – ايقىن. مۇنى وزدەرىڭىز دە جاقسى بىلەسىزدەر. قازاقستاندا زاڭ مەن ءتارتىپ بارىنەن بيىك تۇرۋعا ءتيىس. سوندىقتان قوعامداعى بارلىق قاراما-قايشىلىقتار مەن كەلىسپەۋشىلىكتەردى تەك قانا قۇقىقتىق تۇرعىدان، ياعني ءتيىستى زاڭناماعا جانە نەگىزگى حالىقارالىق نورمالارعا سايكەس شەشۋ قاجەت. كەشە قازاقستان ازاماتى ايدوس سادىقوۆقا قاتىستى كييەۆتە بولعان قىلمىسقا دا ءدال وسى ۇستانىم تۇرعىسىنان قاراعان ءجون. مەن ديپلوماتيالىق ارنالار مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ارقىلى وسى وقىس وقيعا بويىنشا رەسمي سۇراتۋلار جىبەرۋ تۋرالى ناقتى تاپسىرما بەردىم. سونداي-اق قاجەت بولعان جاعدايدا قازاقستاننىڭ رەسمي ورگاندارى ءىستىڭ اقيقاتىنا جەتۋگە جاردەم بەرۋ ءۇشىن تەرگەۋ جۇمىسىنا قاتىسۋعا دايىن ەكەنىن ايتقىم كەلەدى، – دەدى پرەزيدەنت."
