ەكونوميكالىق ساراپشى ايبار ولجاي اقشا ايىرباس ورىندارى دوللار باعامىن قايدا قاراپ، ءوسىرىپ جاتقاندارىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل ارادا پسيحو-ەموسيونالدى اسەر باسىم. سوندىقتان ول "دوللار قىمباتتاپ جاتىر" دەپ اقشا ايىرباس ورنىنا تۇرا جۇگىرمەۋگە كەڭەس بەرەدى، دەپ جازادى Dalanews.kz.
"استانا ۋاقىتىمەن ساعات 15:12 كەزىندە فورەكستەگى تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى كروسس-قۇنى 515-كە جەتتى. نەگىزى ءبىز قازاقستان قور بيرجاسىنداعى (KASE) ساۋدا-ساتتىق ناتيجەلەرىنە كوبىرەك كوڭىل ءبولۋىمىز كەرەك. ءبىراق KASE-دەگى ساۋدا سەسسياسى اياقتالماعاندىقتان بۇگىنگى ناقتى نارىقتىق كۋرس بويىنشا اقپارات شىققان جوق. سوندىقتان ءدال ءقازىر ۆاليۋتا ايىرباستاۋ بەكەتتەرى ءوز كۋرسىن فورەكستەگى باعامعا سۇيەنىپ وتىرىپ قويۋدا. كەشكە اقىرعى كۋرس 515-تەن تومەن بولادى دەپ سەنەمىن. 510 توڭىرەگىنە جايعاسۋى عاجاپ ەمەس"، دەپ جازادى ايبار ولجاي Facebook-تەگى پاراقشاسىندا.
ول ءقازىر مىنا ەكى ماسەلەنىڭ باسىن اشىپ الۋ كەرەكتىگىن ايتادى:
- ءبىرىشىسى - تەڭگەمەن دەپوزيت ۇستاپ وتىرعاندار ۇتتى ما، الدە ۇتىلدى ما؟
- ەكىنشىسى – باعامنىڭ جىلدام قۇبىلۋىنا نە سەبەپ بولدى؟ دوللار كۇشەيدى مە، الدە تەڭگە السىرەدى مە؟
"وسىلارعا رەت-رەتىمەن جاۋاپ بەرە كەتسەم. ەڭ الدىمەن بىزگە، وسى 2024 جىل باستالا سالعاندا كۋرس قانداي بولدى، سونى انىقتاپ الۋ كەرەك. قور بيرجاسى ءوز جۇمىسىن باستاعان 3 قاڭتاردا، ياعني 2024 جىلدىڭ العاشقى جۇمىس كۇنىندەگى ساۋدا-ساتتىق ناتيجەسىندە تەڭگە كۋرسى ءبىر دوللارعا 457،06 كورسەتكەن. بۇگىن باعام 510 بولادى دەپ توپشىلاساق، وندا تەڭگەنىڭ 11 اي ىشىندە دوللارعا شاققاندا 11،6 پايىزعا ارزانداعانىن بايقايمىز. بيىل بانك دەپوزيتتەرىندەگى ورتاشا سىياقى مولشەرلەمەسى 13،6% بولعانىن ەسكەرسەك، وندا تەڭگەلىك دەپوزيت ۇستاعاندار ءقازىر 2 پايىز پليۋستە. دوللارلى دەپوزيتتىڭ ورتاشا سىياقىسى 0،9-1% دەڭگەيىندە بولدى. وندا دوللار ۇستاعاندار 1% پليۋستە دەپ ايتا الامىز. دەمەك، ينفلياسيا فاكتورىن ەسكەرمەسەك، وندا تەڭگەلىك دەپوزيت كىرىستىلىگى بويىنشا دوللارلى دەپوزيتكە قاراعاندا تيىمدىرەك بولدى. ءبىراق بۇل ينفلياسياسىز ەسەپ قانا"، - دەيدى ساراپشى.
ال ينفلياسيانى قوسساق، وندا كارتينا وزگەرىپ شىعا كەلەدى ەكەن.
"بيىلعى تەڭگەدەگى ينفلياسيانىڭ قازىرگى جىلدىق ءمانى - 8،5%. وندا 11،6+8،5 = 20،1. 20،1-13،6 = 6،5. تەڭگەدەگى ينفلياسيا فاكتورىمەن ەسەپتەسەك، بيىل تەڭگەلەي دەپوزيت ۇستاعاندار 6،5 پايىزعا مينۋسقا كەتتى. ال ءقازىر اقش-تا دوللاردىڭ ورتاشا ينفلياسياسى 3% دەڭگەيىندە. 3-1 = 2. سوندا دوللارمەن دەپوزيت ۇستاعاندار 2% مينۋستا".
تەڭگەنى قۇلاپ بارا جاتقان رۋبل وزىمەن بىرگە تومەن تارتۋدا
"سەبەبى، فورەكستەگى ءرۋبلدىڭ كروسس-كۋرسى گازپرومبانككا سانكسيا سالىنعالى بەرى كۇرت قۇلادى. ءقازىر فورەكستەگى باعامى 109،9. رۋبل/تەڭگە پاريتەتىن 5 دەپ ساناعاندا ول 549،5 كروسس-كۋرسىنا، ال 4،7 دەپ ساناعاندا ول 516،53 كروسس-كۋرسىنا تىرەپ تۇر. دەمەك، فورەكس ءقازىر تەڭگە رۋبل پاريتەتىن 4،7 دەڭگەيىندە قابىلداعانىن انىقتاي الامىز. گازپرومبانك گاز كونتراكتتارى بويىنشا ەۋروپا جانە باسقا دا ەلدەردەن ۆاليۋتا اكەلىپ تۇرعان رەسەيدەگى جالعىز رەسمي كانال بولاتىن. ونىڭ بۇعاتتالۋى نارىقتا اجيوتاج تۋعىزدى جانە ينۆەستورلاردىڭ رۋبلدان تەزىرەك قۇتىلا باستاۋىنا الىپ كەتتى. ءقازىر بيرجالاردا بارلىعى جاپپاي رۋبل ساتۋدا جانە رەسەيدە باسقا ۆاليۋتالاردى ايتپاعاندا، ءتىپتى يۋان تاپشىلىعى قاتتى سەزىلەدى"، - دەيدى ايبار ولجاي.
دوللار بارلىق الەمدىك ۆاليۋتالاردىڭ "مۇرنىن قاناتىپ جاتىر"
ءدال وسىنداي جاعدايدا اقش كەرىسىنشە دوللاردى كۇشەيتۋگە بارىن سالدى.
"DXY يندەكسى 106،2-گە جەتىپ وتىر. بۇل دوللار بارلىق الەمدىك ۆاليۋتالاردىڭ "مۇرنىن قاناتىپ جاتىر" دەگەن ءسوز. ترامپ انتيگلوباليست جانە ول دوللار ينفلياسياسىن بولدىرماۋعا ۋادە بەرگەن. بۇل ينۆەستورلاردىڭ ءالسىز ۆاليۋتالاردان كەتىپ، دوللاردىڭ اينالاسىنا قايتا توپتاسا باستاۋىنا جول اشادى. شىندىعىن ايتساق، تەڭگەگە اۋىرلاۋ زامان كەلە جاتىر. ونى وسى قاراشا ايىنداعى كاSە-دەگى ساۋدا-ساتتىق كولەمىنەن بايقاۋعا بولادى. ءبىر كۇندىك ورتاشا ساۋدا كولەمى رەكوردتىق 240 ميلليون دوللارعا جەتەيىن دەپ قالدى. دەمەك ينۆەستورلار تەڭگەدەن دوللارعا جاپپاي اۋىسۋدا".
ال ەندى مۇنداي جاعدايدا كوپ نارسەدەن تارتىپ ۇستاپ، از-ماز جيناقتاعان جيناعى بار قاراپايىم ازاماتتارعا قايتكەن دۇرىس؟
"ەڭ بولمايتىن ءىس – ءدال ءقازىر ايىرباستاۋ بەكەتىنە جۇگىرۋ. ءقازىر دوللاردىڭ سپەكۋلياتيۆتى، ەموسيونالدى تولقىندا ءوسىپ تۇرعان كەزى. ەرتەڭ سپەكۋلياسيا كوبىگى باسىلعاندا ءسىز ۇتىلىپ قالاسىز. 2022 جىلى رەسەي سوعىس اشقاندا دوللاردى 512 تەڭگەگە ساتىپ العان ادامداردى جەكە تانيمىن. ولار ەكى جىل كۇتىپ، سول كۋرسقا ەندى عانا كەلىپ وتىر. ۇلتتىق بانكتىڭ كونۆەرتاسيالى جانە ينتەرۆەنسيالىق جۇمىسىنىڭ اسەرى كەلەسى اپتادا انىق بايقالاتىن بولادى. قاتتى دوللار العىڭىز كەلىپ بارا جاتسا، قۇرىعىندا كەلەسى اپتانى كۇتىڭىزدەر دەپ ايتار ەدىم"، - دەيدى ساراپشى ايبار ولجاي.
ايتا كەتسەك،بۇگىندەرى، ماسەلەن الماتىداعى كەيبىر اقشا ايىرباس ورىندارىندا 1 اقش دوللارى 526 تەڭگەدەن ساتىلۋدا. ال ۇلتتىق بانك ۆاليۋتالىق ينتەرۆەنسيا جۇرگىزىپ جاتقانىن مويىندادى.