امەريكاداعى دەموكراتيا: پرەزيدەنتتەر كەلەدى، كەتەدى...

Dalanews 16 مام. 2016 11:29 1230

25 جاسىندا امەريكانى تانۋعا اتتانعان اتاقتى ساياساتتانۋشى الەكسيس توكۆيلدىڭ اقش تۋرالى وي-پىكىرلەرىن بولىسكەندى ءجون كوردىك.

ونىڭ «امەريكاداعى دەموكراتيا» تۋرالى كىتابى اقش جايىنداعى جانە جالپى دەموكراتيا تۋراسىنداعى ۇزدىك تۋىندى بولىپ تانىلعان. امەريكا تۋرالى بىلگىڭىز كەلسە، توكۆيلدىڭ تۇجىرىمدارىنا نازار اۋدارا وتىرىڭىز.

 

maxresdefault (1)ەۋروپادا كوپتەگەن ەلدەردىڭ ساياسي ءومىرى جوعارىدان باستالعان، كەيىن جوعارىدان تومەنگە ءتۇسىپ كۇللى قوعامدى قامتىعان. امەريكادا كەرىسىنشە – الدىمەن قاۋىم پايدا بولدى، بۇدان وكرۋگتەر، مۇنىڭ سوڭىن الا شتاتتار قۇرىلدى جانە ەڭ سوڭىنان بارىپ ءبارى كونفەدەراسياعا بىرىكتى. 

...

امەريكالىقتار – دەموكراتيانىڭ ادال جاقتاستارى، ولار دەموكراتيانى تەك ساياسي الاڭدا عانا ەمەس، قوعامدىق ومىردە دە قاجەتتى دەپ سانايدى.

...
امەريكالىقتاردىڭ تاريحى نولدەن باستالدى، ولار وسىنىڭ ارقاسىندا جەتىستىككە جەتتى.

...

امەريكاداعى كونستيتۋسيالىق قۇرىلىمنىڭ ءوزى ۇكىمەتتىڭ بيلىگىن شەكتەپ وتىراتىن نەگىزدە جاسالعان. مەملەكەتتىك بيلىك – وتە ءقاۋىپتى قۇرال. ونىڭ بيلىگى قانشالىقتى شەكتەۋلى بولسا، زورلىق-زومبىلىق تا سونشالىقتى  از بولادى.

...

حالىقتىڭ كەدەيلىگى مەن جۇيەدەگى جەمقورلىق اقىر تۇبىندە ريەۆوليۋسياعا الىپ كەلەدى.
...

دەموكراتيانى تۋ ەتكەن مەملەكەتتەردە ءاربىر جاڭا بۋىن – جاڭا حالىق.

...

دەموكراتيانىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرۋ – انىقتاپ قاراعان جاعدايدا قۇدايعا قارسى شىعۋمەن تەڭ.

...

ەسكى جۇيەنىڭ جۇرتىندا قالعان جانە وسى جەردە ءارى قاراي دا قالا بەرگىسى كەلەتىن ەلدەر كوپ.

...

قوعام سابىرلىق ساقتايدى. البەتتە، بۇل ءوزىنىڭ كۇشتى ەكەندىگىن سەزگەندىكتەن ەمەس. كەرىسىنشە، ول ءوزىن ءالسىز ءارى دارمەنسىز دەپ ەسەپتەيدى. ول «قاندايدا ءبىر ارەكەت قىلسام، ومىرىممەن قوش ايتىسامىن» دەپ قورقادى. ءاربىر ادام قوعامدىق ءومىردىڭ، تۇرمىستىڭ ناشارلاپ بارا جاتقانىن سەزەدى. ءبىراق، ەشكىم دە وسىنى بيلىكتىڭ بەتىنە ايتۋعا جانە وسى ارقىلى جاعدايدى جاقسارتۋعا ۇمتىلمايدى، سەبەبى ءداتى شىدامايدى. ەشكىمنىڭ بويىندا بۇعان قاجەتتى ەرىك-جىگەر جوق.
...

امەريكاعا مەن تەك امەريكانى كورۋ ءۇشىن بارعان جوقپىن. مەن بۇل ەلدەن دەموكراتيانىڭ بولمىسى مەن مىنەزىن ىزدەدىم. مەن دەموكراتيانىڭ قانداي ەكەنىن بىلگىم، مەڭگەرگىم كەلدى. وسى ارقىلى مەن دەموكراتيادان نەنى كۇتۋگە بولاتىنىن جانە ونىڭ قاۋىپتەنەتىن تۇستارىن ەلەپ-ەكشەدىم.
...

ءبىز ۇلى دەموكراتيالىق ريەۆوليۋسيانىڭ داۋىرىندە ءومىر سۇرۋدەمىز. مۇنى ءبارى دە بايقايدى، ءبىراق كوپشىلىگى ونى ءالى دە بولسا لايىقتى دەڭگەيدە باعالاي الماي ءجۇر.
...

امەريكادا جەكەنىڭ مۇلكى ناقتى كەپىلدىكتەرمەن قورعالعان.

...

اقىلدى ۇكىمەتتىڭ نەگىزگى ماقساتى – حالىقتىڭ تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋ.

الايدا اقىماق ۇكىمەت ءبارىن كەرىسىنشە ىستەيدى، ءوزى قايىرشىنىڭ جاعدايىنا جەتكىزگەن قوعامنىڭ ىشىندە قاتال ءتارتىپ ورناتقىسى كەلەدى.
...

امەريكادا ماقساتقا جەتۋدە سىزگە ەشكىم كەدەرگى كەلتىرمەيدى. ادام ءوزىنىڭ اقىل-پاراساتى مەن ەرىك-جىگەرىن ەش كەدەرگىسىز پايدالانا الادى. ال رەسەيدە قوعامنىڭ كۇللى ارمان-مۇراتى ءبىر ادامنىڭ قولىندا شوعىرلانعان.

...

امەريكانىڭ ەلدىك ءپرينسيپى – ەركىندىك، ال رەسەيدىكى – قۇلدىق.

...

[caption id="attachment_15728" align="alignright" width="274"]Dalanews.kz Dalanews.kz[/caption]

اقش پرەزيدەنتىنىڭ بيلىگى ۋاقىتشا، شەكتەۋلى ءارى تاۋەلدى. اقش پرەزيدەنتى – حالىقتىڭ قولىنداعى قۇرال. قوعام جەككورەتىن ءارى جيىركەنەتىن نارسەنى ول دا ۇناتپايدى. ول قوعامنىڭ قاس-قاباعىنا قاراپ ءومىر سۇرەدى جانە ونىڭ ايتقانىنا باعىنادى. زاڭ جۇزىندە پرەزيدەنت كوپشىلىكتى سوڭىنان ەرتۋى ءتيىس ەدى، الايدا ءىس جۇزىندە ونىڭ ءوزى قوعامنىڭ جەتەگىندە جۇرەدى.

...

اقش-تا بەلگىلى ءبىر قىزمەتكە سايلانعان شەنەۋنىك وزىنەن جوعارى تۇرعان ادامنان قورىقپاسا دا، سايلاۋشىلارىنان قورقادى.

...

امەريكا زاڭناماسىنىڭ ءوزى جەكەنىڭ مۇددەسى مەن مۇلكىن قورعاۋعا باعىتتالعان. امەريكا زاڭناماشىلارى ادامنىڭ ادالدىعىنا سەنبەسە دە، ونىڭ ارەكەتىن اقىلىنا قاراپ باعالايدى.

...

امەريكادا ءبىر عانا بيلىك بار. بۇل – حالىق جانە ونىڭ پىكىرى. قوعام مورالدىق تۇرعىدان ىدىراماۋى ءۇشىن، بيلىك ءبىر ادامنىڭ قولىندا شوعىرلانباۋى قاجەت.

...

امەريكاداعى ءدىنباسىلار، ءدىن قىزمەتشىلەرى پارتيالىق جۇمىستارعا، ساياسي ناۋقاندارعا ارالاسپايدى.

 

توكۆيلدىڭ تۇجىرىمدارىن اۋدارعان


 دۋمان بىقاي


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار