الەمدىك باسىلىمدار استاناداعى شىۇ ءسامميتى تۋرالى نە جازدى؟

كوركەم الدابەرگەنوۆا 04 ءشىل. 2024 15:35 1898

استانادا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ 24ء-شى ءسامميتى ءوتىپ جاتىر. جيىن شەتەلدىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ دا نازارىندا. Dalanews.kz ءتىلشىسى شەتەلدىك باسىلىمداردىڭ سامميت تۋرالى ماتەريالدارىنا شولۋ جاسادى. 
 
CGTN سايتىندا اۆتور شىۇ تەڭدىك پەن ءوزارا تيىمدىلىك نەگىزىندە بەيبىتشىلىك پەن جان-جاقتى ىنتىماقتاستىقتى ىلگەرىلەتەتىن جاڭا ۇلگىدەگى حالىقارالىق ۇيىمعا اينالعانىن ايتادى. 
 
"ۇلى دەرجاۆالاردىڭ كوتەرىلۋى مەن قۇلدىراۋى تۇراقتى سيكل. شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋىنان تۋىنداعان بىتىراڭقىلىق – شەكارانى دەليميتاسيالاۋ، شەكارا قاۋىپسىزدىگى، ايماقتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن شەشۋدەن بۇگىنگى بىرلىككە، ءوزارا سەنىم، ءوزارا تيىمدىلىك، «شانحاي رۋحىن» بەينەلەيتىن بىرلىككە ءوتتى. تەڭدىك، پروبلەمالاردى ۇنەمى تالقىلاۋ، ءارتۇرلى وركەنيەتتەردى قۇرمەتتەۋ جانە ورتاق دامۋعا ۇمتىلۋ وركەنيەتتەر قاقتىعىسى تۋرالى ەسكىرگەن يدەيالاردى، سونداي-اق قىرعي-قاباق سوعىس پەن نولدىك قوسىندى ويىنىن جەڭە وتىرىپ، شىۇ ۇلگى بولدى. جاڭا حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ دامۋىنا جانە ادامزاتتىڭ ورتاق بولاشاعىن قۇرايتىن قاۋىمداستىقتىڭ قۇرىلۋىنا ىقپال ەتەتىن جاڭا ءتيپتى حالىقارالىق ۇيىم" دەلىنگەن ماتەريالدا.
 
Global Times گازەتىندە «سي ءسزينپيننىڭ قازاقستانعا ساپارى شىۇ-عا مۇشە ەلدەر اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋدىڭ جاڭا جوسپارىن ايقىندايدى» دەگەن ماقالاسىندا بىلاي دەيدى:
"سەيسەنبى كۇنى تاڭەرتەڭ استاناداعى بەيجىڭ مۇناراسىنىڭ جانىندا جۇزدەگەن جەرگىلىكتى تۇرعىن جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تۋلارىن جەلبىرەتىپ، سي ءسزينپيندى قۇشاق جايا قارسى الدى. «قوش كەلدىڭىز!» – دەپ قوشەمەتتەدى ولار. كورتەج ءوتىپ بارا جاتقان جولدار بويىندا ساپ تۇزەگەن ادامدار جۇڭگو تىلىندە قۇتتىقتاۋلارىن ايتتى.<…>«ايماقتىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ – شىۇ ءسامميتىنىڭ كۇن تارتىبىندەگى باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى - جۇڭگو مەن قازاقستان قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتا الادى». زۇلىمدىقتىڭ ءۇش كۇشى» جانە جاڭا ءتۇستى توڭكەرىستەردىڭ الدىن الۋ»، - دەدى سۋي حەن، شانحاي حالىقارالىق الماسۋ جانە سوت ىنتىماقتاستىعى ۇلتتىق ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرى ىنتىماقتاستىقتىڭ تاعى ءبىر سالاسى - ەكونوميكا. جۇڭگو شىۇ-نىڭ بارلىق مۇشە ەلدەرىمەن كەڭ اۋقىمدى ساۋدا بايلانىسى بار ەڭ ءىرى ەكونوميكاسى رەتىندە قازاقستانمەن سەرىكتەستىكتى دامىتۋ ارقىلى كونسترۋكتيۆتى ءرول اتقارا الادى، سۋي حەننىڭ ايتۋىنشا، جۇڭگو مەن قازاقستان ەكونوميكالىق سالادا ايماقتىق ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال ەتە الادى".
باتىس باسىلىمدارى ءىس-شارانى جاريالاۋدىڭ باسقاشا اقپاراتتاندىرعان. شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ ءسامميتى جاھاندىق وڭتۇستىك كوشباسشىلارىن بىرىكتىرەدى، سونىمەن قاتار، بەيجىڭ مەن ماسكەۋدىڭ "ستراتەگيالىق سەرىكتەستىگى" ءۇشىن سىناق بولادى، دەپ جازادى The Guardian.
 
قاتارلىق ب ا ق Qatar news agency (QNA) شىۇ-نىڭ الەمدەگى ءرولى جانە استاناداعى سامميت تۋرالى تالداپ، ماقالا جاريالادى.
 
"مۇشە ەلدەر ءتىزىمىنىڭ كەڭەيۋىن كۇتۋ اياسىندا شىۇ ءوزىنىڭ ىقپال ەتۋ اياسىن كەڭەيتۋگە جانە داعدارىستارعا قارسى تۇرۋ مۇمكىندىكتەرىن نىعايتۋعا دايىندالۋدا، بۇل الەمدى وسى سامميت قابىلدايتىن جانە ايماقتاعى تۇراقتىلىق پەن تۇراقتى دامۋعا قول جەتكىزۋگە ىقپال ەتەتىن شەشىمدەر مەن ءىس-قيمىلداردى كۇتۋگە ءماجبۇر ەتەدى، سونداي-اق ءوسىپ كەلە جاتقان جاھاندىق سىن-قاتەرلەر جاعدايىندا حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ءتيىمدى ۇلگىسى بولادى"،- دەلىنگەن ماقالادا.
 
باتىس ب ا ق استانا سامميتىندە جۇڭگو مەن رەسەي كوشباسشىلارىنىڭ كەزدەسۋىنە نازار اۋداردى. بۇل تۋرالى Reuters، The Washington Post، Al Jazeera جانە باسقالارى جازعان. 
 

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار