Álemdik basylymdar Astanadaǵy SHYU samıti týraly ne jazdy?

Kórkem Aldabergenova 04 shil. 2024 15:35 2353

Astanada Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe elderdiń 24-shi samıti ótip jatyr. Jıyn sheteldik buqaralyq aqparat quraldarynyń da nazarynda. Dalanews.kz tilshisi sheteldik basylymdardyń samıt týraly materıaldaryna sholý jasady. 
 
CGTN saıtynda avtor SHYU teńdik pen ózara tıimdilik negizinde beıbitshilik pen jan-jaqty yntymaqtastyqty ilgeriletetin jańa úlgidegi halyqaralyq uıymǵa aınalǵanyn aıtady. 
 
"Uly derjavalardyń kóterilýi men quldyraýy turaqty sıkl. Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Keńes Odaǵynyń ydyraýynan týyndaǵan bytyrańqylyq – shekarany delımıtasıalaý, shekara qaýipsizdigi, aımaqtyq qaýipsizdik máselelerin sheshýden búgingi birlikke, ózara senim, ózara tıimdilik, «Shanhaı rýhyn» beıneleıtin birlikke ótti. Teńdik, problemalardy únemi talqylaý, ártúrli órkenıetterdi qurmetteý jáne ortaq damýǵa umtylý órkenıetter qaqtyǵysy týraly eskirgen ıdeıalardy, sondaı-aq qyrǵı-qabaq soǵys pen nóldik qosyndy oıynyn jeńe otyryp, SHYU úlgi boldy. Jańa halyqaralyq qatynastardyń damýyna jáne adamzattyń ortaq bolashaǵyn quraıtyn qaýymdastyqtyń qurylýyna yqpal etetin jańa tıpti halyqaralyq uıym" delingen materıalda.
 
Global Times gazetinde «Sı Szınpınniń Qazaqstanǵa sapary SHYU-ǵa múshe elder arasyndaǵy qarym-qatynastardy damytýdyń jańa josparyn aıqyndaıdy» degen maqalasynda bylaı deıdi:
"Seısenbi kúni tańerteń Astanadaǵy Beıjiń munarasynyń janynda júzdegen jergilikti turǵyn Qytaı men Qazaqstannyń memlekettik týlaryn jelbiretip, Sı Szınpındi qushaq jaıa qarsy aldy. «Qosh keldińiz!» – dep qoshemettedi olar. Kortej ótip bara jatqan joldar boıynda sap túzegen adamdar qytaı tilinde quttyqtaýlaryn aıtty.<…>«Aımaqtyq turaqtylyqty saqtaý – SHYU samıtiniń kún tártibindegi basty máselelerdiń biri - Qytaı men Qazaqstan qaýipsizdik salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıta alady». Zulymdyqtyń úsh kúshi» jáne jańa tústi tóńkeristerdiń aldyn alý», - dedi Sýı Hen, Shanhaı halyqaralyq almasý jáne sot yntymaqtastyǵy ulttyq ınstıtýtynyń qyzmetkeri yntymaqtastyqtyń taǵy bir salasy - ekonomıka. Qytaı SHYU-nyń barlyq múshe elderimen keń aýqymdy saýda baılanysy bar eń iri ekonomıkasy retinde Qazaqstanmen seriktestikti damytý arqyly konstrýktıvti ról atqara alady, Sýı Henniń aıtýynsha, Qytaı men Qazaqstan ekonomıkalyq salada aımaqtyq ınfraqurylymdyq jobalardy birlesip júzege asyrýǵa yqpal ete alady".
Batys basylymdary is-sharany jarıalaýdyń basqasha aqparattandyrǵan. Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymynyń samıti jahandyq Ońtústik kóshbasshylaryn biriktiredi, sonymen qatar, Beıjiń men Máskeýdiń "strategıalyq seriktestigi" úshin synaq bolady, dep jazady The Guardian.
 
Qatarlyq BAQ Qatar news agency (QNA) SHYU-nyń álemdegi róli jáne Astanadaǵy samıt týraly taldap, maqala jarıalady.
 
"Múshe elder tiziminiń keńeıýin kútý aıasynda SHYU óziniń yqpal etý aıasyn keńeıtýge jáne daǵdarystarǵa qarsy turý múmkindikterin nyǵaıtýǵa daıyndalýda, bul álemdi osy samıt qabyldaıtyn jáne aımaqtaǵy turaqtylyq pen turaqty damýǵa qol jetkizýge yqpal etetin sheshimder men is-qımyldardy kútýge májbúr etedi, sondaı-aq ósip kele jatqan jahandyq syn-qaterler jaǵdaıynda halyqaralyq yntymaqtastyqtyń tıimdi úlgisi bolady",- delingen maqalada.
 
Batys BAQ Astana samıtinde Qytaı men Reseı kóshbasshylarynyń kezdesýine nazar aýdardy. Bul týraly Reuters, The Washington Post, Al Jazeera jáne basqalary jazǵan. 
 

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar