تەحنولوگيا قارىشتاپ دامىعانىمەن، وكىنىشكە قاراي، بۇگىندەرى سونىمەن بايلانىستى الاياقتىق جاعدايلارى دا جيىلەي تۇسۋدە. بۇل اراداعى ءىس-قيمىل جاعدايلارى وتە ۇقساس، ال شىعىندار كولەمى سان ميلليونعا اينالىپ شىعا كەلۋى ىقتيمال. مۇنداي الاياقتىقتىڭ الدىن الا جولىن كەسۋگە بولادى، ەگەر قوڭىراۋ شالعان اداممەن اراداعى اڭگىمەنى كىلت ۇزسەڭىز نەمەسە بانككە حابارلاسىپ، باسىڭىزدان وتكەن جاعدايدى بايانداپ بەرسەڭىز، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
بۇگىنگى ماقالامىزعا اقشاسىنان ايىرىلىپ قالا جازداعان بانك تۇتىنۋشىلارىنىڭ باسىنان وتكەن جاعدايلارى ارقاۋ. سوندىقتان ونىمەن تانىسىپ قانا قويماي، تامىر-تانىستارىڭىزبەن دە بولىسە وتىرىڭىزدار. سوندا قوعام الاياقتاردىڭ قالاي ارەكەت ەتەتىنىن جاقسى ءتۇسىنىپ، الدىن الا قام جاساي الادى. ماسەلەن، Forte Bank وسىنداي جاعدايعا تاپ بولعان تۇتىنۋشىلارىنا قالاي كومەكتەسكەنىن ايتىپ بەردى. سونداي-اق بۇل ماقالادا جالپى فيليالدارداعى مەنەدجەرلەرگە باستان وتكەن وقيعانى اينا-قاتەسىز جەتكىزۋ نەگە ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىندىرە كەتەتىن بولامىز.
گيپنوز جانە 7 ملن تەڭگە
بۇگىنگى تاڭدا بانك قىزمەتكەرلەرىنە تۇتىنۋشىعا ساۋاتتى قىزمەت كورسەتىپ قانا قويماي، پسيحولوگ بولۋىنا دا تۋرا كەلىپ جاتادى. ماسەلەن، بىردە Forte بانكتىڭ تۇراقتى كليەنتى بولىمشەگە كەلىپ، دەپوزيتتە جاتقان بارلىق اقشاسىن شۇعىل شەشۋ كەرەكتىگىن ايتقان، وندا دا اناۋ-مىناۋ ەمەس، باقانداي 7 ملن تەڭگەءنى. ونىڭ ۇستىنە تۇتىنۋشى گيپنوزعا تۇسكەندەي ءوزىن ءبىرتۇرلى ۇستاعان. ول قاتتى قوبالجىپ، تەلەفونمەن سويلەسىپ، مەنەدجەردىڭ ادەتتەگى سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرمەگەن، تەك "اقشامدى بەر" دەي بەرگەن. سونىڭ الدىندا عانا ونىڭ ۇلى بانككە قوڭىراۋ شالىپ، اكەسى تەلەفونعا جاۋاپ بەرمەي جاتقانىن جانە ونىڭ باسقا بانكتەگى دەپوزيتتەن اقشا شەشكەنىن ەسكەرتكەن.
بانك قىزمەتكەرلەرى "تەحنيكالىق اقاۋلار ورىن الدى" دەگەن جەلەۋمەن دەپوزيتتى ۋاقىتشا بۇعاتتاۋعا ءماجبۇر بولدى. ال بۇل ۋاقىت كليەنتتىڭ تۋىستارىنىڭ بانك بولىمشەسىنە كەلءىپ جەتۋى ءۇشىن جاقسى جاعداي تۋدىردى. ولار ءوز كەزەگىندە ەر ادامدى سابىرعا شاقىرىپ، قوڭىراۋ شالىپ جاتقان الاياقتار ەكەنىن جانە وزدەرىنە ەشقانداي ءقاۋىپ ءتونىپ تۇرماعانىن ايتتى. مىنە، وسىدان كەيىن عانا تۇتىنۋشى تەلەفوندى ۇستەل ۇستىنە قويىپ، بۇعان دەيىن كيبەرقىلمىسكەرلەردىڭ ىقپالىندا بولعانىن ءبىر-اق ۇقتى.
ميلليوندى ايتىپ، بوپسالاۋ
الاياقتاردىڭ تۇزاعىنا اركىمنىڭ ءتۇسۋ قاۋپءى بار، اسىرەسە قىلمىسكەرلەر ونىڭ جاقىندارىنا، دوستارىنا نەمەسە بانكتەگى جيناعىنا ءقاۋىپ ءتونىپ تۇرعانىن ايتىپ، ەسىن شىعارسا. قوستاناي قالاسىنىڭ تۇرعىنى وسىنداي جاعدايعا تاپ بولعان. ول 3 ميلليون تەڭگە نەسيە تىركەتىپ، ونى ءۇشىنشى تۇلعالاردىڭ شوتتارىنا اۋدارۋ ءۇشىن Forte بولىمشەسىنە باس سۇعادى. تۇتىنۋشى پاتەرءىن جوندەۋ ءۇشىن قاراجات كەرەك ەكەنىن ايتقانىنا قاراماستان، بانك قىزمەتكەرلەرى بۇل ارادا ءبىر شيكىلىك بارىن اڭعارادى. ءسوز بارىسىندا وعان ءوزىن ۇلتتىق بانك پەن پوليسيا قىزمەتكەرلەرى رەتىندە تانىستىرعان ادامدار قوڭىراۋ شالعانى بەلگىلى بولدى. ولار ونىڭ اتىنا نەسيە راسىمدەلىپ جاتقانىن ايتىپ سەندىرىپ، اقشاسىن جاڭا نەسيە الۋ ارقىلى "قورعاۋدى" ۇسىنعان. بانك مەنەدجەرلەرى بۇل الاياقتار ەكەنىن ايتىپ، جاعدايدى جاقسىلاپ ءتۇسىندىرىپ، نەسيەنى الدىرتپاعان. سونىڭ ارقاسىندا وزگەلەر ءۇشىن تۇتىنۋشى قارىزعا بەلشەسىنەن باتپادى.
ماحاببات پا، زالاۋات پا؟
الاياقتار ادامعا جاقىن سەزىم - ماحابباتتى دا ۇتىمدى پايدالانادى. ءيا، قالاي دەيسىز بە؟ مىسالى، قاراعاندىلىق كەلىنشەك قازاقستانعا تەزىرەك جەتۋى ءۇشىن جولىنا دەپ سۇيىكتىسىنە اقشا اۋدارۋ ماقساتىندا Forte فيليالى قىزمەتىنە جۇگىنگەن. ءبىراق ول ۇسىنعان شەتەل ەل ازاماتىنىڭ رەكۆيزيتى ەمەس قازاقستان تۇرعىنىنىكى بولىپ شىقتى. مەنەدجەر ەگەر اقشا شىنىمەن دە شەتەلدىك ازاماتقا جولدانۋى كەرەك بولسا، وندا رەكۆيزيتتەر دە سول شەت ەلدىكى بولۋى كەرەكتىگىن ءتۇسىندىردى. سويتسە كەلىنشەكتىڭ ەر اداممەن تانىسۋ سايتىندا تانىسقانى جانە ونىڭ جەكەلەي كەزدەسۋ ءۇشىن قازاقستانعا كەلگىسى كەلەتىنى بەلگىلى بولدى. ءبىراق بيلەت الۋعا اقشاسى جوق ەكەنىن ايتقان ول سۇيىكتىسىنەن قارىزعا اقشا بەرە تۇرۋدى سۇراپتى. جەمە-جەمگە كەلگەندە مەنەدجەرلەر وعان اقشا جىبەرە الاتىنىن، ءبىراق ول شەتەلدىك كۇيەۋ جىگىتكە ەمەس، قازاقستاندىق بانكتەگى ءبىر شوتقا تۇسەتىنىن، سودان كەيىن وعان الاياقتار مالداناتىنىن جەتكىزدى. راسىندا، بەيتانىس ادامعا اقشا جىبەرمەۋگە تىرىسۋ كەرەك، ءتىپتى "كۇيدىم-جاندىم، ءسۇيدىم" دەپ انت بەرسە دە. شىندىعىندا، ول ءسىزدىڭ اقشاڭىزعا كوز تىككەن الاياق بولىپ شىعۋى مۇمكىن.
بانكتەن تىس جەردەگى وقيعا
تەك بانكتە عانا ەمەس، ودان تىس جەرلەردە دە Forte مەنەدجەرلەرى ادامدارعا كومەكتەسۋگە تىرىسادى. بىردە جۇمىستان كەيىن ەكىباستۇزداعى Forte بانكتىڭ كاسسيرى دۇكەنگە باس سۇعادى. ول ءارى-سارى ساتۋشىلاردان ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرى دارەتحاناعا كىرىپ، ەسىگىن تارس بەكىتىپ العانىن، سىرتتاعىلارعا جاۋاپ قاتپاعانىن ەستيدى. باستىسى، وعان تەلەفون ارقىلى بىرەۋلەر حابارلاسقان. بانك قىزمەتكەرى بىردەن قوڭىراۋ شالعان الاياقتار ەكەندىگىنە كۇدىكتەنىپ، ءوز كومەگىن ۇسىنادى. ول بىردەن پوليسياعا قوڭىراۋ شالىپ، ساتۋشىنىڭ جاعدايدىڭ قاۋىرت ەكەنىن ءتۇسىنۋى ءۇشىن تەلەفون داۋىسىن قاتتىعا قويادى. پوليسەي ءسوزى ايەلگە اسەر ەتىپ، ول اقىرى ەسىكتى اشادى. ءسويتىپ بانك قىزمەتكەرى ەكەۋى ءبولىمشەگە قايتا ورالادى. سول ارادا ولار بىرگە الاياقتاردىڭ نومىرلەرىن بۇعاتتاتادى. ايەل الاياقتاردىڭ نۇسقاۋى بويىنشا تەلەفونىنا ەكى زياندى قوسىمشانى جۇكتەپ ۇلگەرىپتى، ءبىراق ولارعا تىركەلمەگەن ەكەن.
ءارقاشان جادىدا بولۋى ءتيىس ماڭىزدى نارسە
Forte مەنەدجەرلەرى كليەنتتەرگە الاياقتاردىڭ قارماعىنا تۇسپەۋ ءۇشىن نەگىزگى ەرەجەلەردى ۇنەمى ەسكە سالادى. بارلىق قازاقستان ازاماتتارى مىنانى بىلگەنى ماڭىزدى:
- ەگەر سىزگە ۇقك، باس پروكۋراتۋرا، ۇلتتىق بانك جانە ت. ب. رەسمي ورگان قىزمەتكەرلەرى قوڭىراۋ شالسا، اڭگىمەنى بىردەن ءۇزىڭىز؛
- AnyDesk، TeamViewer جانە وزگە دە وسىعان ۇقساس قوسىمشالاردى جۇكتەمەڭىز، ويتكەنى ولار تەلەفوندار مەن كومپيۋتەرلەرگە، سودان كەيىن ءسىزدىڭ جەكە اقپاراتىڭىزعا، اسىرەسە قارجىلىق اقپاراتقا قاشىقتان قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى؛
- بەءيمالىم سىلتەمەلەردى باسپاڭىز، داۋىس بەرۋگە دە قاتىسپاڭىز؛
- ەگەر جاقىن ادامدارىڭىز نەمەسە دوستارىڭىز مەسسەندجەرلەردەن قارىزعا اقشا سۇراسا، ولارعا قوڭىراۋ شالىپ، تەلەفون ارقىلى مۇنى پىسىقتاپ الىڭىز، ولاردىڭ الاياقتار ەمەس ەكەنىنە كوز جەتكىزگەنىڭىز ءجون. كوبىنەسە اككاۋنتتار ءجيى بۇزىلادى؛
- تەلەفونىڭىزعا كەلىپ تۇسكەن SMS-كودتاردى ەشكىمگە، ءتىپتى بانك قىزمەتكەرلەرىنە دە بەرمەڭىز. ولاردىڭ بۇل اقپاراتتى سۇراۋعا قۇقىعى جوق؛
- ءارقاشان بانككە تىكەلەي قوڭىراۋ شالىڭىز نەمەسە بولىمشەگە بارىڭىز، اقپاراتتى ناقتىلاۋ نەمەسە الاڭداۋشىلىقتارىڭىز بويىنشا مەنەدجەرلەر قىزمەتىنە باتىل جۇگىنە بەرىڭىز؛
- الاياقتاردىڭ مىندەتى - ادامدى مۇمكىندىگىنشە قورقىتىپ، دەگبىرىن قاشىرۋ، سولايشا نەسيەنى تەزىرەك راسىمدەۋ نەمەسە دەپوزيتتەگى اقشانى الۋ، اقشا اۋدارتۋ نەمەسە بارلىق جەكە مالىمەتتەردى بەردىرتۋ ءۇشىن اسىقتىرۋ، سوندىقتان ولاردىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ قالىپ جۇرمەڭىزدەر.
بۇل قاراپايىم، ءبىراق وتە ماڭىزدى كەڭەستەر جيناعىڭىزدى ساقتاۋعا جانە كيبەرقىلمىسكەرلەردىڭ كەسىرىنەن ميلليونداعان نەسيەگە "كىرىپ كەتپەۋگە" كومەكتەسەدى.
