اتوم ەنەرگەتيكاسى سالاسىنىڭ ماماندارى بۇگىندە قازاقستان حالقىنا اەس-تىڭ ەلىمىز ءۇشىن اسا قاجەت ەكەنىن، ونىڭ ەكولوگيالىق تۇرعىدان ءتيىمدى ەكەنىن ناقتى دالەلدەردى كەلتىرىپ، جۇرتتىڭ كوزىن جەتكىزىپ كەلەدى.
بۇگىندە دامىعان ەلدەر كومىردەن باس تارتىپ جاتقانى بەلگىلى. ەۋروپا ەلدەرى كومىر پايدالانىپ ءونىم وندىرەتىن ەلدەرگە الداعى ۋاقىتتا كاربوندى سالىقتى وكىرتىپ سالماقشى.
مۇنداي جاعدايدا كارى قۇرلىققا مۇنايىن، بيدايىن، وزگە دە تاۋارلارىن ەكسپورتتاپ وتىرعان ءبىزدىڭ ەلدىڭ دە تابىسى ەسەلەپ كەميتىنى جاسىرىن ەمەس.
ال وسىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن بىزدەر ەكولوگيالىق تۇرعىدان تازا ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋىمىز كەرەك.
بۇگىندە ەلىمىزدە جەل مەن كۇن كوزىنەن قۋات ءوندىرۋ ءىسى بىرتىندەپ بولسا دا ءجۇرىپ جاتىر. ءبىراق كۇن مەن جەلدەن وندىرىلگەن قۋات كوزى سۇرانىستى تولىق جابا المايدى.
بۇل قيىندىقتان بىزدەر اەس سالىپ قانا شىعا الامىز. ءدال ءقازىر بۇدان باسقا وڭتايلى جول جوق.
2035 جىلى قازاقستان بيلىگى كومىر جاعىپ قۋات كوزىن ءوندىرۋدى 40%-عا قىسقارتۋدى كوزدەپ وتىر.
ۇكىمەت وسى ەسەپتى كەزەڭدە جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرىنەن وندىرىلەتىن ەلەكتر قۋاتىنىڭ كولەمىن 23%-عا، گەس-تەردىڭ ۇلەسى 7%-عا ارتتىرۋدى جوسپارلاۋدا.
ال وعان دەيىن ەلىمىزدە اەس سالىنسا، ءبىر عانا اەس ەلىمىزگە قاجەتتى قۋات كوزىنىڭ 12%-ىن ءوندىرىپ، ەنەرگەتيكالىق تاپشىلىقتىڭ الدىن الۋعا ايتارلىقتاي ىقپال ەتەتىن بولادى.
بۇگىندە ءارقايسىمىز «قازاقستان ۋران ءوندىرىسى بويىنشا الەمدە الدىنا قارا سالدىرمايدى» دەپ ماقتانعاندا كەۋدەمىزگە نان پىسەردەي بولادى. تورتكۇل دۇنيەدەگى اەس-تەردى قاجەتتى وتىنمەن قامتاماسىز ەتىپ، ءبىراق اەس سالىپ، ونىڭ يگىلىگىن كورمەسەك، توننالاپ ۋران وندىرگەنىمىزدىڭ نەسى قىزىق؟
قازاقستان يزوتوپتى ۋران وندىرىسمەن اينالىساتىن ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى. وسكەمەندەگى ءۇلبى مەتالۋرگيا زاۋىتى ىرگەمىزدەگى قىتايدىڭ اەس-تەرىنە دايىن وتىندى شىعارۋ ءىسىن باستاپ كەتكەنىنە ءبىراز ۋاقىتتىڭ ءجۇزى بولدى.
كەيبىر ەكوبەلسەندىلەر اەس سالۋعا قارسى اڭگىمە ايتىپ، حالىقتىڭ الدىندا ارزان ساياسي بەدەل جيناپ جۇرگەنى جاسىرىن ەمەس. ەگەر ولار جان-تانىمەن اتوم ەنەرگەتيكاسىنا قارسى بولسا، ءۇلبى مەتالۋرگيا زاۋتىنىڭ جۇمىسىنا نەگە قارسى شىقپايدى؟ وسىدان-اق، ەلىمىزدەگى كەيبىر ەكوبەلسەندىلەردىڭ نەگىزىگى ماقساتى ساياسي ۇپاي جيناپ، ەلگە تانىلۋ ەكەنىن بىردەن اڭعاراسىڭ.
ءبىراق قازاقستاندا اەس-كە قاجەتتى وتىن شىعارۋدىڭ ءتۇرلى وندىرىستىك تىزبەكتەرى جۇمىس ىستەيدى. ال ەكوبەلسەندىلەرگە سالساق، ءبارىن توقتاتىپ، كومىر جاعىپ، اينالامىزدى لاستاپ وتىرۋىمىز كەرەك ەكەن.
قازىرگى تاڭدا اەس تە، اەس-كە قاجەتتى وتىن دايىنداۋ ءىسى دە اناۋ ايتقانداي ءقاۋىپتى ەمەس. سوندىقتان وسىنداي وندىرىستىك تىزبەككە يە بولا تۇرا، اەس سالماۋىمىز ۇلكەن قاتەلىك.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، اەس ءبىر جىلدا شامامەن 13 مىڭ توننا قالدىق بولسە، جىلۋ ەلەكتر ستانسالارى ءبىر جىلدا 165 مىڭ توننا قالدىق بولەدى ەكەن. ال سالماقتاپ سارالاي بەرىڭىز. قايسى قورشاعان ورتاعا ءقاۋىپتى؟
بۇگىندە اقش-تا 99 اەس جۇمىس ىستەپ تۇر. ءبىراق ەشكىم قۇراما شتاتتاردىڭ ەكولوگياسى لاس، حالقىنىڭ دەنساۋلىعى سىن كوتەرمەيدى دەپ ايتقان ەمەس. اقش-تا ادامداردىڭ ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى – 80 جاس. ال بىزدە بىردە-بىر اەس بولماسا دا ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى – 64 جاستان اسپاي كەلەدى.
دەمەك بىزدەر قۇر سوزدەن قۋىرداق قۋىرماي، اەس سالۋعا بەل بۋىپ، بىلەك سىبانا كىرىسۋىمىز كەرەك. ەندى كەشىكتىرسەك، الدا كۇتىپ تۇرعان ەنەرگەتيكالىق داعدارىستىڭ بەتىن قايتارا الماي، ۇلكەن قيىندىقتارمەن بەتپە-بەت كەلۋىمىز مۇمكىن.
