قايتا قارالعان "2024-2026 جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت" تۋرالى زاڭ جوباسىندا ءبىرقاتار سيفرلار قايتا تۇزەلدى. ماسەلەن، بيىل رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ كىرىستەرى 14،1 ترلن تەڭگە كولەمىندە باعالانادى، بۇل - الدىنداعى جوسپاردان 2 ترلن تەڭگەگە كەم سيفر. ونىڭ سەبەبىن، بۇگىن ءماجىلىس قابىرعاسىندا پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى نۇرلان بايبازاروۆ پەن قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكييەۆ كەڭىنەن ءتۇسىندىرىپ بەردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"2024 جىلعا ارنالعان ماكرو كورسەتكىشتەردىڭ پارامەترلەرى 2024-2028 جىلدارعا ارنالعان ماقۇلدانعان بولجام شەڭبەرىندە ساقتالدى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ كىرىستەرى 14،1 ترلن تەڭگە كولەمىندە باعالانادى، بۇل بەكىتىلگەن جوسپاردان 2 ترلن تەڭگەگە تومەن"، - دەيدى نۇرلان بايبازاروۆ.
ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ ايتۋىنشا، بۇعان مىنا ءۇش فاكتور سەبەپ:
- "تەڭىزشيەۆرويل" جشس-نىڭ 2025 جىلداعى كەڭەيتۋ جوباسىن ىسكە قوسۋدى كەيىنگە قالدىرۋعا بايلانىستى مۇناي ءوندىرىسى كولەمىنىڭ 5،1 ملن تونناعا ازايۋى؛
- قوسىمشا قۇن سالىعى كولەمىنىڭ ازايۋى؛
- سىرتقى ساۋدا اينالىمىنىڭ تومەندەۋى.
"نەگىزگى تومەندەۋ كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعىنا، قوسىلعان قۇن سالىعىنا جانە مۇنايدىڭ ەكسپورتتىق كەدەندىك باج سالىعىنا تيەسىلى. بۇل سالىقتار بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالىقتىق تۇسىمدەردىڭ باسىم بولىگىن قۇرايدى، ياعني قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ ۇلەسى 45،9 پايىز، كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى 29 پايىز جانە مۇنايدىڭ ەكسپورتتىق كەدەندىك باج سالىعى 10،8 پايىز. قوسىلعان قۇن سالىعى بويىنشا بەكىتىلگەن جوسپارعا قاراعاندا تۇسىمدەردىڭ 1،5 ترلن تەڭگەگە تومەندەۋى، بيۋدجەتتەن قوسىلعان قۇن سالىعىن قايتارۋدى 595 ملرد تەڭگەگە ۇلعايۋى، يمپورت كولەمىنىڭ 8،3%-عا تومەندەيتىنى بولجانادى. مۇنايدىڭ ەكسپورتتىق كەدەندىك باجى بويىنشا مۇناي ءوندىرىسى 95،4 ملن توننادان 90،3 ملن تونناعا دەيىن ازايىپ، ءتۇسىم 266 ملرد تەڭگەگە دەيىن تومەندەۋى بولجانىپ وتىر"، - دەيدى ول.
قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكييەۆ سالىق تۇسىمدەرىنىڭ تومەندەۋىنە قانداي فاكتورلار اسەر ەتكەنىن ءتۇسىندىردى.
"بىرىنشىدەن، "تەڭىز شيەۆرويل" بويىنشا بولاشاقتا كەڭەيتۋ جوباسىن ىسكە قوسۋ مەرزىمى 2025 جىلعا اۋىستىرۋعا بايلانىستى مۇناي ءوندىرۋ كولەمى 5،1 ملن تونناعا تومەندەدى. بۇل شيكى مۇنايعا ەكسپورتتىق كەدەن باجى بويىنشا تۇسىمدەردىڭ 200 ملرد تەڭگەگە ازايۋىنا اكەلىپ سوقتى. ەكىنشىدەن، بىلتىر 594 ملرد تەڭگە سوماسىندا بورىشتى قايتارۋعا بايلانىستى قوسىمشا قۇن سالىعىن قايتارۋدىڭ ءوسۋى. وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا، بيىل بيۋدجەتتەن قوسىمشا قۇن سالىعىن ءۇش ەسە ارتىق قايتاردىق"، - دەدى ءمادي تاكييەۆ ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا.
مينيستر سالىق تۇسىمدەرىنىڭ تومەندەۋىنىڭ ءۇشىنشى سەبەبىن ءۇشىنشى ەلدەردىڭ يمپورت كولەمىنىڭ 6،4%-عا ازايۋىمەن بايلانىستىرادى.
"نەگىزگى ەكسپورتتىق تاۋارلاردىڭ (مەتالدار مەن مۇنايدىڭ) الەمدىك باعالارى سياقتى سىرتقى فاكتورلاردىڭ تۇراقسىزدىعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىنە كەرى اسەر ەتتى. بۇل ءۇردىس جىل بويى ءبىرقاتار مەتالدار بويىنشا ساقتالىپ وتىر. ودان بولەك گەوساياسي جاعدايعا بايلانىستى ءىرى كومپانيالاردىڭ لوگيستيكالىق شىعىندارى ۇلعايدى. كومپانيالار تابىستارىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى سالىق تۇسىمدەرى شامامەن 350 ملرد تەڭگەگە تومەندەدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ۆەدومستۆو باسشىسى.
بيىل 10 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مۇنايدىڭ ءبىر باررەلىنىڭ ورتاشا باعاسى 80،5 اقش دوللارى دەڭگەيىندە قالىپتاستى، ۇلتتىق ۆاليۋتاعا شاققاندا اقش دوللارىنىڭ ورتاشا باعامى 461،4 تەڭگە بولدى.
