ەكونوميكالىق ساياسات ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى قايىربەك ارىستانبەكوۆ 1 اقش دوللارىنىڭ قۇنى 600 تەڭگە بولۋى ءتيىس ەكەنىن ايتادى. الايدا ۇلتتىق بانك بۇل پروسەستى تەجەپ، شەشۋشى قادامدارعا بارا الماي وتىرعان كورىنەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"سوڭعى بەس جىلدا جيناقتالىپ قالعان ينفلياسيا كورسەتكىشى بىزدە 50-60 پايىزدى قۇراپ وتىر. ال ەۋرازەق ەلدەرىندە بۇل شاما 20-30 پايىزدى قامتيدى. ياعني، بەس جىل بويى ەلىمىزدە تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ، تاريفتەردىڭ قۇنى ءوسىپ جاتتى، الايدا اقشا باعامى وزگەرىسسىز قالىپ وتىرعان. سوندىقتان الداعى پەرسپەكتيۆادا، مەنىڭ ويىمشا، 1 اقش دوللارىنىڭ ناقتى قۇنى 600 تەڭگە بولۋى ءتيىس"، - دەدى قايىربەك ارىستانبەكوۆ وتاندىق باق-تاردىڭ بىرىنە بەرگەن سۇقباتىندا.
بۇل - ماماننىڭ "1 اقش دوللارى 600 تەڭگە بولۋى ءتيىس" دەگەن تۇجىرىمعا كەلتىرگەن العاشقى دالەلى. ەكىنشى فاكت رەتىندە ول شيكىزاتتىڭ ەمەس سەكتوردىڭ ۇڭىرەيىپ قالعان تۇسىن نۇسقايدى.
"وتكەن جىلى تولەم بالانسىندا 9 ملرد دولار كولەمىندە تاپشىلىق ورىن الدى. ەگەر جاعداي وسىلاي جالعاسا بەرسە، وندا ۆاليۋتالىق قوردان ايىرىلىپ تىنامىز. مىسالى، ءبىز 2023 جىلى شيكىزاتتىق ەمەس سەكتوردىڭ ەكسپورت كولەمى بويىنشا 15 ملرد دوللاردى جوعالتتىق. نەگە؟ ويتكەنى ءبىزدىڭ ۆاليۋتالىق باعام وزگەرىسسىز قالىپ كەلەدى. سالدارىنان ءبىز الەمدىك ەكونوميكادا باعا جاعىنان باسەكەگە قابىلەتسىزبىز. سوندىقتان دا ديەۆالۆاسيا كەرەك بىزگە"، - دەيدى ەكونوميست.
ونىڭ ايتۋىنشا، ديەۆالۆاسيانى دۇڭك ەتكىزىپ، بىردەن جاساۋعا بولمايدى. ول "ەڭبەكتەي جوعارىلاۋشى باعام" دەگەن تۇسىنىك بارىن ايتادى.
"ۇلتتىق بانك وسى "ەڭبەكتەي ءوسۋ اقشا باعامىن" ۇستانسا، ءبىز ەكونوميكامىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىگىن ارتتىرا الار ەدىك. ياعني، جىل بويىنا تام-تۇمداپ باعا قوسىپ، كوتەرۋ. وندايدا جۇمىس ورنى كوبەيىپ، بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالىق كولەمى دە ارتار ەدى. سوندا ءبىز سىرتقى ەكونومكالىق كورسەتكىشتەرىمىزدى دە قالپىنا كەلتىرە الار ەدىك. الايدا، ازىرگە، ۇلتتىق بانك ۇسىنىلعان بۇل ءتاسىلدى پايدالانۋدان باس تارتىپ وتىر"، - دەيدى مامان.
ەكونوميكالىق ساياسات ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ءوز باعامدارى بويىنشا، 2025-2026 جىلداردا ءۇش داعدارىستىڭ نىشانى بىلىنەتىنىن ناقتىلاي كەتتى.
"ولار جەكە-دارا تاۋەكەل تۇرىندە ۇلكەن ءقاۋىپتى تانىتپايدى. ماسەلە ەكونوميكامىز ءۇشىن سول ءۇش تەرىس نىشاننىڭ شارىقتاۋ شەگى ءبىر ساتكە، ءبىر ۋاقىتقا كەلۋى ۇلكەن ءقاۋىپ تۋدىرادى. بەينەلەپ ايتقاندا، ءبىر ساتتە ەل ەكونوميكاسىنا ءۇش سوققى جاسالماق"، - دەيدى ول.
اتاپ ايتقاندا:
- بيۋدجەتتىك، ق ر كىرىستەرى مەن شىعىستارى اراسىنداعى الشاقتىققا بايلانىستى تاپشىلىق (2025 جىلى - 4،1 ترلن تەڭگە)؛
- ساۋدا بالانسىنىڭ داعدارىسى (يمپورتتىڭ ەكسپورتتان ەداۋىر اسىپ كەتۋى، ياعني شەتەلگە كاپيتالدىڭ اعىلۋى باسىم بولادى)؛
- بورىش بويىنشا – 2025-2026 جىلداردا جەكە كومپانيالاردىڭ حالىقارالىق ۇيىمدار الدىنداعى بورىشىن وتەۋى وسى كەزەڭگە ساي كەلەدى (جەكە كومپانيالاردىڭ سىرتقا قارىزى شامامەن 101 ملرد دوللاردى قۇرايدى). دەمەك، بۇل كاپيتالدىڭ وراسان كولەمدە سىرتقا اعىلۋىن تانىتادى.
"ەگەر وسى ءۇش داعدارىس "ءبىر ۋاقىتتا قىلاڭ بەرسە"، جاعداي وتە قيىن بولادى. مۇنداي جاعدايدا تەڭگە ديەۆالۆاسياسىنا جول بەرىلەدى، ۇلتتىق قورىمىز سارقىلا تۇسەدى جانە باستى كاپيتالعا جاسالاتىن ينۆەستيسيالار اعىنى تومەندەۋى مۇمكىن"، - دەيدى ارىستانبەكوۆ.
