ХІ ғасырдағы тау шаңғысы туризмі – бұл жай ғана спорттық демалыс емес. Ол – миллиардтаған ақша айналымы бар индустрия, жұмсақ күштің бір көрінісі әрі өңірлердің дамуына серпін беретін маңызды фактор. Қазақстанның таулары туристік әлеуеті жағынан Альпі тауларынан еш кем түспейді. Ендеше өзге елдердің жетістіктеріне қызыға қараумен ғана шектелмей,өзіміздің Куршевельді дамытуға бағытталған нақты, ұзақмерзімді стратегия қалыптастыру қажет, деп хабарлайды Dalanews.kz. 

Бүгінде белсенді демалысқа, ішкі туризмге және экологиялық бағыттарға деген сұраныс әлем бойынша өсіп келеді. Қазақстан үшін бұл – әлемдік тау шаңғысы туризмі картасында өзін жаңа бағыт ретінде көрсетуге берілген бірегей мүмкіндік. Ол үшін қандай қадамдар қажет және бүгінге дейін не істелді?

Қазақстанның әлеуеті: табиғи жағдайлар мен география

Қазақстанның табиғаты тау шаңғысы туризмі үшін аса қолайлы. Іле Алатауы, Жоңғар Алатауы, Шығыс Қазақстан, Алтай таулары – бұл аймақтардың бәрінде келесі талаптар бар:

• жылына 4-5 ай бойы тұрақты қар жамылғысы сақталады;

• биіктік айырмашылықтары әртүрлі күрделіліктегі трассалар үшін өте қолайлы;

• таза ауа, таңғажайып табиғат көріністері, халықтың тығыздығы төмен.

Әрине, негізгі назар Қазақстан тау туризмінің басты «визиткасы» – Шымбұлаққа ауып отыр. Бірақ толыққанды индустрияны дамыту үшін бір ғана «жұлдыздың» болғаны жеткіліксіз.

Қазіргі ахуал: жекелеген табыстар мен жүйелі дамудың жетіспеуі

Соңғы жылдары Шымбұлақ айтарлықтай өзгерді – жаңа трассалар, көтергіштер, қонақ үйлер салынып, кешкі жарықтандыру мен халықаралық жарыстар ұйымдастырылды. Бұл, әрине, оң мысал. Бірақ осы мысал саланың негізгі мәселесін көрсетеді: туризмнің жалпы экожүйесі тарапынан ауқымды қолдау болмаған жағдайда, мұндай локалды даму ұзаққа бармайды.

Еліміздің басқа өңірлеріндегі перспективалы тау аймақтары жеткілікті деңгейде дамымай немесе мүлдем пайдаланылмай жатыр. Оның себептері:

• көлік инфрақұрылымының нашарлығы;
• білікті мамандардың тапшылығы;
• инвесторлар үшін нақты қаржылық модельдердің болмауы;
• жер пайдалану мен қорғалатын аймақтарға қатысты заңнаманың жетілмегендігі немесе ескіргендігі.

«Қазақша Куршевель» құру үшін не қажет?

Бірінші – Әр курорт үшін кешенді мастер-жоспар

Маусымдық, жер бедері, инфрақұрылым жүктемесі мен экология ерекшеліктерін ескере отырып, аумақтық жоспарларды әзірлеу қажет. Инвесторлар салынған қаржының қайтарымын, логистика мен мемлекеттің қолдауын көргенде ғана қаражат құюға дайын болады.

Екінші – Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік (МЖӘ)

Ірі курорттар үшін жүздеген миллионнан миллиард долларға дейін инвестиция қажет. Мемлекет тарапынан жеңілдіктер, инфрақұрылым және жер телімдері берілмесе, мұндай жобалар іске аспайды. Бұл ретте басқару кәсіби, икемді және клиентке бағдарланған жеке сектордың қолында болуы маңызды.

Үшінші – Қолжетімді логистиканы дамыту

Әлемге әйгілі тау шаңғысы орталықтарының ерекшелігі – оларға жету ыңғайлы әрі жеңіл. Қазақстан аймақтық әуе тасымалын кеңейтіп, жылдам автожолдар салып, әуежайлардан курорттарға дейінгі трансферді реттеп, ішкі бағыттарды дамытуды қолға алуы керек.

Төртінші – Мамандар мен сервис сапасы

Сервиссіз турист болмайды. Инструкторлар мен құтқарушылардан бастап, қонақ үй қызметкерлері мен әкімшілерге дейінгі барлық деңгейдегі мамандарды дайындауға инвестиция құю маңызды. Қазақстандық туризм колледждері мен университеттерін жаңғырту, сондай-ақ халықаралық серіктестік орнату қажет.

Бесінші – Климаттық тұрақтылық және жыл бойғы қызмет

Әлемдік тау курорттары баяғыда тек қарға тәуелді емес. Курорттар жыл бойы қызықты болуы тиіс: жазда треккинг, веломаршруттар, парапланмен ұшу, СПА-орталықтар мен фестивальдер өткізу маңызды. Бұл курорттардың жыл бойы тұрақты жүктелуін қамтамасыз етеді және маусымдық тәуекелдерді азайтады.

Алтыншы – Брендинг және халықаралық маркетинг

«Қазақстандық Альпі» деген идея – амбицияға толы, бірақ халықаралық деңгейде қуатты маркетингтік науқан қажет етеді. Турист өзі білмейтін жерге бармайды. Сондықтан блогерлерге арналған инфо-турлар ұйымдастыру, халықаралық көрмелерге қатысу, туроператорлармен жұмыс жүргізу, бірыңғай брондау платформасын құру керек.

Экология және табиғатпен үйлесім

Тау шаңғысы туризмін дамыту экологияға зиян келтірмеуі тиіс. Көптеген перспективалы аумақтар қорықтардың жанында немесе ішінде орналасқан. Инфрақұрылымды дамыту келесі тұрақты даму қағидаттарына сәйкес жүргізілуі қажет:

• экологиялық құрылыс технологияларын қолдану;
• табиғатқа минималды әсер ету;
• қоқыс жинау мен су тазарту жүйелерін құру;
• туристер санын маусым кезінде бақылауда ұстау.

Бүгінгі ойластырылмаған шешімдер ертең бірегей экожүйелердің жоғалуына әкелуі мүмкін.

Сонымен, қазақша Куршевель мүмкін бе?

Жауап – иә. Қазақстан әлемдік деңгейдегі өз тау шаңғысы курорттарын жасауға толық қабілетті. Бірақ олар түпнұсқалық, жергілікті мәдениетті, табиғатты бейнелейтін әрі еуропалық және азиялық бәсекелестермен тең деңгейдегі сапаны ұсынатын орындар болуы тиіс.

Осы тұрғыдан алғанда «қазақша Куршевель» – көшірме емес, өзіне тән жолы бар, түпнұсқа жоба. Бізге «екінші Давос» емес, әлемдік деңгейде танылатын Шымбұлақ+, Ассы-тау резорт, Түрген-Сноу Парк деген жаңа брендтер қажет.

Еліміздің әлеуеті зор. Оны іске асыру үшін нақты стратегия керек. Сонда ғана әлемдік тау шаңғысы туризмі картасында көшпенді рухпен, альпілік табиғатымен және шығыс қонақжайлығымен ерекшеленетін жаңа мықты ойыншы пайда болады.