Жұмабаева Ақнұр Құрасбекқызы, Алматы әкімі жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссияның мүшесі, «AMANAT» партиясының Алматы қалалық филиалы жанындағы әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту мәселелері жөніндегі Әйелдер қанатының кеңесшісі, Қазақстанның құрметті заңгері, Алтын алқа иесі – 8 баланың анасы

 

Ата-ананың қамқорлығы мен ата-әжелерінің сүйіспеншілігі  

– Көп балалы ана бола отырып, қызметті, қоғамдық жұмыстарды қатар алып жүру оңай емес. Дегенмен  сегіз балаға ана, қызметте белсенді, қоғамдағы болып жатқан әрбір мәселеге бей жай қарамай өз көзқарасыңызды батыл білдіріп, оны шешуге ұмтылатын жансыз. Қалай үлгересіз бәріне?

– Бәрібір бірінші орында бала шағам, отбасым дер едім. Қоғамда белсенді болсам, сол балаларымның болашағы жарқын болса екен, саналы қоғам құруға атсалыссам екен деген ойдан шыққан әрекет. Шүкір, үш ұлым және бес қызым бар.

Көпбалалы отбасы болуды жолдасым екеуміз алдын ала жоспарладық. Себебі, менің күйеуім отбасындағы жалғыз бала болғандықтан, көп балалы болу оның бала кезінен арманы еді.

Сондықтан, үлкен отбасын құрамыз деген шешімді саналы түрде қабылдадық. Әрине, оңай болмайтынын түсіндік, бірақ кез келген қиындықты жеңе алатынымызға сенімді болдық. Оның үстіне күйеуімнің ата-анасымен бірге тұрамыз, олар бізге үй шаруашылығын бірлесіп жүргізуге де, бала тәрбиесіне де көмектеседі.

Менің де ата-анам жақын жерде тұрады. Балалардың ата-әжелері, өздерінің білімдері мен жинақтаған тәжірибесімен бөлісіп, үлкенге құрмет, кішіге қамқорлық және отбасылық дәстүрді қастерлеуге негізделген мәдени-рухани құндылықтарды немерелерінің бойларына сіңдіртіп, патриоттық сезімдерін нығайтады.

Балалар да бақытты, өйткені, олар ата-ана қамқорлығымен ғана шектеліп қоймай, ата-әжелерінің сүйіспеншіліктеріне де ие болады. Өйткені бұл шексіз махаббат пен сүйіспеншілікке толы ұрпақтар арасындағы ерекше байланыс.

Олардың арқасында мен өзімнің сүйікті ісіммен айналысып, кәсіби тұрғыда жұмыс істей аламын және отбасына қолайлы жағдай жасауға үлес қоса аламын және бұл уақытта балалар жақын адамдарының назарынан тыс қалмайтынын да білемін. Менің ұғымымдағы отбасы құндылығы, жарасымы да осында дер едім.

– Отбасылық құндылық деп қалдыңыз. Осы орайда жалпы қоғамдағы отбасылық құндылықты қалай арттыра аламыз?

– Қоғамдағы отбасылық құндылықтарды арттыру отбасылық қарым-қатынастарды нығайтуға және оның барлық мүшелерінің өсуі мен дамуы үшін қолайлы жағдай жасауға көмектеседі. Оның бірнеше жолдары бар:

1. Қарым-қатынасты қалпына келтіру маңызы зор. Отбасылық қарым-қатынас – салауатты отбасылық қарым-қатынастың негізі. Барынша бірге уақыт өткізіп, күнделікті тіршілікте орын алатын мәселелерді бірге талқылап, қуаныштармен бөлісіп, бір-бірін тыңдап және әрбір отбасы мүшесінің пікірі мен сезіміне құрмет көрсету өте маңызды.


2. Ортақ мақсаттар – бірге ұмтылатын ортақ мақсаттар мен құндылықтарды анықтап, сол мақсаттарға жетуде бір-біріне қолдау көрсету керек.


3. Тұрақты отбасылық уақыт – отбасының барлық мүшелері алаңдатпай бірге болатын уақытты отбасылық уақытқа бөлу қажет – ортақ кешкі ас, таза ауада серуендеу, ойындар, кітап оқу немесе бірге саяхаттау болуы мүмкін. Бұл сәттер отбасы мүшелерінің арасындағы байланысты нығайтуға және керемет естеліктердің қалыптасуына көмектеседі.


4. Сыйластық және қолдау. Отбасында бір-біріне құрмет көрсетіп, қолдау көрсету маңызды. Әрбір отбасы мүшесінің бірегей екенін және олардың пікірлері мен сезімдеріне құқығы бар екенін түсінуі маңызды. Қиын сәттерде бір-бірін қолдап, табыстар мен жетістіктерді бірге атап өту керек.


5. Салауатты өмір салты ұстану да отбасының беріктігін қамтамасыз етеді. Әрбір отбасы мүшесінің физикалық және эмоционалдық денсаулығына қамқорлық жасау, отбасы құндылықтарының маңызды аспектісі болып табылады. Салауатты өмір салтын, оның ішінде дұрыс тамақтануды, физикалық белсенділікті, жеткілікті демалуды және эмоционалдық әл-ауқатқа қамқорлық жасауды ынталандыру да өте маңызды.


6. Отбасылық міндеттерге қатысу – отбасылық жауапкершілікті бөлісу жауапкершілік сезімін және өзара қолдауды қалыптастыруға көмектеседі. Барлық отбасы мүшелерін тазалау, тамақ әзірлеу, бау-бақша өсіру және үй жануарларына күтім жасау сияқты отбасылық міндеттерге қатысу отбасы мүшелерін жақындастыратыны айқын.


7. Тәрбие және даму – отбасындағы тәрбие мен дамуды қолдау отбасының әрбір мүшесінің дамуына көмектеседі. Кітап оқуды, оқу және шығармашылық жетістіктерін талқылауды, мұражайлар мен көрмелерді аралауды ынталандыру. Үздіксіз оқу және қызығушылықтарды дамыту атмосферасын құру.

Әрине, әр отбасының өздерінің ерекшілектерін ескере отырып, өздерінің өмірлік ұстанымдары мен ерекше отбасылық құндылықтары болуы керек. Сондай-ақ, отбасында тәртіп орнату үшін, өздеріне тән ережелері болуы керек. Ең бастысы, өзара сыйластық пен түсіністік, сонымен қатар, қандай болса мәселе туындаса, оған оң көзқараспен қарау керек деп есептеймін.

 

 Аналар әкелерге балаларына сүйіспеншілігін көрсетуге мүмкіндік беруі керек

– Сегіз балаға ана болып, қоғамдық жұмыстарға белсене араласып, бизнесті де жүргізуге үлгеруіңіздің басты сыры неде?

– Қарқынды дамып келе жатқан заманымызда әйел адам өзін ана ретінде ғана емес, өз саласының кәсіби маманы ретінде де жүзеге асыруға мүмкіндігі болуы керек, деп есептеймін! Әрине, көп балалы ана бола отырып, өзімнің кәсіби жұмысымды атқарып, оған қоса қоғамдық жұмыстармен айналасу – оңай шаруа емес екендігі рас.

Үй шаруашылығына да көңіл бөліп, балаларға жеткілікті күтім жасау керек. Ал бұл екі маңызды сала үнемі назар мен уақытты қажет етеді. Сондықтан, жұмыстарымды, барлығы ұйқыға кеткен кезде ғана, жасайтын күндерім де аз емес.

Уақытты тиімді пайдалану, осы салалардың арасындағы тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі. Оған қоса көптеген мәселелерден, соның ішінде стресс немесе созылмалы шаршау синдромынан аулақ болуға көмектеседі.

Оның негізі уақытты дұрыс бөлуде және әрбір тапсырмаға өзіндік маңыздылық деңгейін бере отырып, жоспарланған тапсырмалар тізімін тиімді басқаруға мүмкіндік беретін басымдылықпен негізгі және маңызды міндеттерді анықтауда жатыр. Алдыңғы тапсырманы аяқтамай, келесі тапсырманы бастамай, бірінші кезектегі міндеттерді шешуден бастау және барлығын ретімен орындау маңызды.

Сондай-ақ, бала күтімі мен үй шаруасына қатысты кейбір жауапкершіліктерді басқа отбасы мүшелеріне тапсырудың маңыздылығын атап өтпеу мүмкін емес. Сондықтан, бізде әрбір отбасы мүшесінің нақты белгіленген өздерінің міндеттері бар, балаларды белгілі бір жастан бастап еңбекке, тәртіпке және жауапкершілікке тартуға тырысамыз. Өйткені бұл оларға болашақта пайдалы болады.

Мысалы, балалар кешкі асты дайындауға белсене қатысады, соның салдарынан тағамдар дәмді болып шығады. Өйткені бұл процеске балалардың көңілдері мен күштері жұмсалады.

Әкеге де өзінің әкелік сезімін, қамқорлығын көрсетуге мүмкіндік беру керек. Өйткені, әке махаббаты – ерекше сезім, балаға да толыққанды дамуы үшін өте қажет! Аналар әкелерді өз балаларына деген шексіз сүйіспеншілігі мен қамқорлығын көрсету мүмкіндігінен айырмауы керек. Бала туған сәттен бастап, баланы әкесіне сеніп, тапсыра беріуіміз керек, сонда олардың қарым-қатынасы нығая туседі.

Біз жолдасым екеуміз қол ұстасып, барлық сұрақтарды және іс-әрекеттерді бірге атқарамыз. Балаларымызбен көбірек уақыт өткізуге тырысып, жұмыстарымызды, міндеттеріміз бен бос уақытымызды алдын ала жоспарлаймыз, балалармен бірлескен демалыс пен ойын-сауық ұйымдастырамыз.

Барлығы оңай деп айта алмаймын, әрине қиындықтар да туындайды, бірақ қуанышқа толы сәттер басымырақ. Жұмыс істейтін ана болғандықтан балаларымның қасында әрқашан бола алмаймын, бірақ оларға қажет кезде қасында болуға, қол ұшын созып, кеңес беруге, қолдау көрсетіп, ынталандыруға және сырласуға уақыт табуға тырысамын.

Өз тәжірибемнен есімде, мен ата-анамның тәулігіне 24 сағат маған қарағанын қаламайтынмын. Өйткені, балаларға еркіндік сезімін де беру керек, ата-ана өмір бойы қасында бола алмайды ғой.

Сондықтан, біз оларды тәуелсіздікке үйретіп, өз-өзіне сенімді тұлға етіп тәрбиелеуіміз керек, бұл олардың болашақта өмірлік міндеттері мен мақсаттарына жетуіне көмектеседі, деп сенемін.

Сонымен, ата-анамның және ата-енемнің қолдауының, күйеуімнің түсіністігі мен өзімнің табандылығымның арқасында көп балалы ана ретінде өзімнің кәсіби жұмыс пен қоғамдық жұмыстармен айналасу мүмкіндігіне ие болдым.

– Қоғамымыз көп балалы аналарға қалай қарайды? Жалпы мемлекет тарапынан көп балалы аналарға жасалып жатқан жағдайға көңіліңіз тола ма?

– Қазіргі таңда көп балалы отбасылардың саны өсіп барады, соның салдарынан жақында Қазақстан халқының саны 20 миллионға жеткенін атап өттік. Сондықтан, көп балалы аналардың ұлт болашағына, халық санының өсуі мен қоғамның дамуына орасан үлес қосатыны айқын.

Қоғамда көпбалалы аналарға деген көзқарас белгілі бір мәдениетке, құндылықтарға және әлеуметтік жағдайларға байланысты. Жалпы, көп балалы отбасылардың құндылығы мен маңыздылығын мойындап, көп балалы аналарға құрметпен қарайтындар басымырақ.

Мемлекет тарапынан демографиялық даму сұрақтарына ерекше мән берілуде, көптеген игі істер атқарылуда, әйелдер үшін жеке бизнесті дамытып, кәсіпкерлерлікпен айналасып аяққа нық тұруларына барлық жағдай жасалып жатыр.

Оған қоса, көп балалы отбасыларға қаржылық және басқа да қиындықтарды жеңуге көмектесетін бағдарламалар мен әлеуметтік жеңілдіктер қарастырылған. Соның арқасында мен де көпбалалы ана бола тұрып өз кәсіпкерлікпен айналысамын. Екі жоғары экономикалық және заңгерлік білімім бар, экономика ғылымының магистрімін. Консалтинг компаниясын басқарып, 22 жылдан бері бағалау, сарапшы және заңгерлік қызметімен айналысамын.

Дегенмен, әлі де болса шешілуін күткен сұрақтар жеткілікті. Көп балалы және жалғыз басты аналардың жағдайы кей жағдайда қиын болатынын айта кеткен жөн.

Сондықтан, осы сұрақтарды шешуге қолымнан келгенше өз үлесімді қоссам деген оймен жақында ашылған “AMANAT” партиясының қалалық филиалы жанындағы әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту мәселелері жөніндегі кеңесшісі болып тағайындалдым. Бұдан басқа Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссиянын мүшесімін.

 

Зорлық-зомбылықты шектеудің 9 жолы

– Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін не істеуіміз керек?

– Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу – кешенді көзқарасты қажет ететін күрделі міндет.

Тәсілдері:

1. Ақпаратты арттыру: Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың зияны мен зардаптары туралы кең аудиторияны қамту үшін ақпараттық-түсіндіру науқандары мен білім беру бағдарламаларын жүргізу қажет. Мақсатты аудитория құрбандарды, әлеуетті зорлық-зомбылық жасаушыларды және жалпы қоғамды қамтуы керек.


2. Кәсіби мамандарды оқыту: зорлық-зомбылық құрбандарымен жұмыс істейтін полиция қызметкерлері, медицина қызметкерлері, әлеуметтік қызметкерлер және басқа да мамандар тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарын қалай тануға, оларға көмектесуге және қолдау көрсетуге үйретілуі керек.


3. Көмек пен қорғауға қолжетімділік: Жәбірленушілерге көмекші тұрғын үй қызметтері, құқықтық көмек, психологиялық қолдау және топтық терапия сияқты қызметтер қолжетімді болуы керек. Дағдарыс орталықтары мен зорлық-зомбылыққа қарсы ұйымдар қарқынды жұмыс істеп, әр аймақта барныша көмек көрсетуі керек.


4. Заңнаманы күшейту: Заңнамаға тұрмыстық зорлық-зомбылық үшін жауапкершілікті күшейтетін және құрбандарды тиісті қорғауды қамтамасыз ететін өзгерістер енгізу қажет. Бұған зорлаушыларға жазаны қатаңдату, зорлық-зомбылық анықтамаларын кеңейту және сотта істерді ашу процедураларын жеңілдету кіреді.


5. Зорлаушыларды оңалту бағдарламалары: Зорлаушыларға олардың әрекеттерін түсінуге, агрессияны бақылауға және мінез-құлқын өзгертуге көмектесетін оңалту бағдарламаларын ұсыну маңызды.


6. Жұртшылықпен ынтымақтастық: Қоғаммен ынтымақтастық отбасындағы зорлық-зомбылық пен әйелдерге қатысты зорлық-зомбылыққа деген көзқарасты өзгерту үшін өте маңызды. Бұған бұқаралық ақпарат құралдарындағы науқандар, көпшілік алдында сөйлеу және ұйымдармен және қауымдастықтармен бірлескен іс-шаралар арқылы қол жеткізуге болады.


7. Экономикалық тәуелсіздік: әйелдердің экономикалық тәуелсіздігін алға жылжыту тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуда маңызды. Білімге қолжетімділікті, жұмысқа орналасу мүмкіндіктерін және қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ететін қолдау бағдарламалары әйелдерге осал жағдайлардан шығуға көмектеседі.


8. Байқаушының араласуы: зорлық-зомбылық куәгерлерін зорлық-зомбылық оқиғалары туралы жауап беруге және хабарлауға ынталандыру және оларға қолдау көрсету және қорғауды қамтамасыз ету маңызды.


9. Отбасы мен мектептегі профилактикалық бағдарламалар: Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуды ерте жастан бастау керек. Алдын алу бағдарламалары, оның ішінде теңдік, құрмет және жанжалдарды шешудің баламалы жолдары туралы білім беру мектептер мен отбасылық ортада енгізілуі керек.


10. Мемлекеттік қолдау: Мемлекеттік органдар тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күресуге үлес қосып, оның алдын алуға және құрбандарды қолдауға бағытталған бағдарламалар мен бастамаларға қаражат бөлуі керек.

Бұл тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алудың кейбір ықтимал тәсілдері ғана. Қоғамды жалпы жұмылдыру және әртүрлі құрылымдық элементтердің бірлескен күш-жігері бұл күрделі мәселенің айтарлықтай төмендеуіне әкелуіне сенемін.

– Көп балалы болу қиын ба? Құпия болмаса қанша жәрдемақы аласыз?

– Әрине Әйел бақыты – бала, ал басты міндеті – отбасын құрып, ұрпақ өрбіту, артынан із қалдырып, ұрпағына өнегелі, өрелі тәрбие беру, құрметке лайық тұлға тәрбиелеу, ардақты ана және адал жар болып күйеуіне шабыт сыйлап, оны жігерлендіріп, жанұялық міндетін атқарып, жан-жақты болуы керек!

Бірақ, балаларды жоспарлауға өте жауапкершілікпен және мұқият қарау керек, өйткені бұл табыс деңгейіне және отбасының қаржылық тұрақтылығына тікелей байланысты.

Тұрмысқа шықпас бұрын мен қанша балалы болғым келетінін ойламаппын, бірақ, бір баламен ғана шектемейтінімді білдім. Баланың дүниеге келуі – бақыт және нағыз ғажайып! Балалардың пайда болуымен өмірлік басымдықтар өзгереді, біз балалар үшін өмір сүре бастаймыз.

Өйткені балалар біздің өміріміздің мәні. Балалар біздің болашағымыз. Балаларымды сағынып, жұмыстан кейін үйге асығамын, есіктен кірген сәтте, балаларым қуанышты айқаймен жүгіріп шығып қарсы алады, жарысып, анасын құшақтауға асығады. Сол сәттерде өзімді өте бақытты сезінемін.

Мемлекет тарапынан берілетін көмекке келсек, көпбалалы отбасына, кәмелетке толмаған әр балаға шаққанда, 2023 жылы 4 АЕК немесе 13 138 тенге шамасында қаржылай көмек беріледі. Ол айтарлықтай қомақты көмек, себебі, көпбалалы отбасының күнделікті шығыны да көбірек болады.

Оған қоса балабақшаға да жеңілдіктер қарастырылған, мемлекеттік балабақшаға екінші баладан бастап төлемсіз орналыстыруға болады, мектептен де жағдайы төмен көпбалалы отбасыларына мектепке керекті кеңсе тауарлар мен мектеп формасын сатып алуға қаржылай көмек көрсетіледі.

Қоғамдық көлікте жүру көпбалалы аналарға жеңілдіктер қарастырылған, жолақысы 40 тенге, ал “Күміс алқа”, “Алтын алқа” иегерлеріне тіпті тегін, және де кейбір салықтардан босатылған.

– Отбасыңызда әкелер күні, аналар күні, Отбасы күні тойлана ма?

– Әрине, біз отбасымызбен барлық мейрамдарды, оның ішінде Әкелер күні, Аналар күні, Отбасы күні мейрамдарын да атап өтеміз.

Бұл мейрамдардың маңызы зор, олардың терең мәні бар – отбасы құндылықтарын дәріптеу, қоғамдағы отбасының рөлін арттыру, саналы ана, әке және баланы қолдау мақсатында, оған қоса, адамгершілік, этикалық және рухани құндылықтарды нығайтуға, жастарды отбасында берік және үйлесімді қарым-қатынас жасауға ынталандыруға бағытталған мейрам деп білемін.

– Осындай үлгілі отбасы ретінде сайыстарға қатысып тұрасыздар ма?

– Балаларыма үлгі болайын деген мақсатпен, елімізде өткен “Қазақстан ханымы-2011”, одан кейін Мальта елінде өткен “Әлем патшайымы-2014” сайыстарына қатысып, жоғары жүлдеге ие болдым.

2015 жылы отбасымызбен “Мерейлі отбасы” байқауына қатысып, Әуезов ауданы бойынша жеңімпаз атандық.

 

Бала тәрбиесінде ата-ананың сүйіспеншілігінің орны ерекше

– Әйелдер құқығын қорғау үшін қандай жұмыстар керек?

– Қазақстанда әйелдер құқығын қолдау және қорғау мақсатында түрлі шаралар жүзеге асырылуда.

Бірнеше маңызды бастамалары:

1. Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық туралы заңнама: Қазақстанда әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықпен күресуге бағытталған бірқатар заңдар қабылданды. 2019 жылы зорлық-зомбылық құрбандарын қорғауды және мұндай жағдайлардың алдын алуды көздейтін «Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес туралы» Заң қабылданды.


2. Қолдау орталықтарын құру: Қазақстанның әртүрлі аймақтарында тұрмыстық зорлық-зомбылық пен гендерлік зорлық-зомбылық құрбандарына қолдау көрсету орталықтары құрылды. Бұл орталықтар зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдерге кеңес, көмек және қауіпсіз орын ұсынады.


3. Алдын алу шаралары мен ақпараттық науқандар: Қазақстан Үкіметі әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықпен күресу үшін гендерлік теңдік пен әйелдердің құқықтарын сақтаудың маңыздылығын атап көрсете отырып, ақпараттық науқандар жүргізеді.


4. Білім беру және хабардар ету: Қазақстанның билік органдары мен үкіметтік емес ұйымдары әйелдер құқықтарын, оның ішінде білім беру және оқыту бағдарламаларын құру арқылы хабардарлықты арттыру бойынша жұмыс жүргізуде.


5. Халықаралық міндеттемелер: Қазақстан әйелдер құқығын қорғауға бағытталған бірқатар халықаралық конвенциялар мен келісімдердің қатысушысы болып табылады. Бұған БҰҰ-ның Әйелдерге қатысты кемсітушіліктің барлық нысандарын жою туралы конвенциясы және Бейжің әрекет ету платформасы кіреді. Бұл шаралар мен бастамалардың барлығы Қазақстанның елдегі әйелдер құқығын қолдау және қорғау жөніндегі күш-жігерінің бір бөлігі.

– Бала тәрбиесінде ұстанымыңыз қандай?

– Бүгінгі таңда балаларды қалай тәрбиелеу керектігін сипаттайтын әдебиет өте көп. Оларда әртүрлі мысалдар, әдістер келтірілген, бірақ ең бастысы, менің ойымша, ата-ананың сүйіспеншілігі мен қолдауы.

Бала өзін жақсы көретінін білуі өте маңызды және кез келген жағдайда ата-ананың балаға деген түсіністігімен қарайтынын іштей сезінуі маңызды. Біз балаларды тәуелсіз болуға үйретеміз және егер мәселе балалардың өздеріне қатысты болса, оларға өз пікірлерін білдіруге және өз бетінше шешім қабылдауға мүмкіндік береміз.

Бала тәрбиесінің ең тиімді әдісі, әрине, үлгі бойынша оқыту. Ата-ана баладан өздері істемейтін нәрсені талап ете алмайды, егер балалардың өзіне сенімді, қамқор болғанын қаласақ, өзіміз жақсы үлгі болуымыз керек. Өйткені балалар ата-анасынан үлгі алатыны айқын.

Балалар, бір ата-анадан дүниеге келіп, бір отбасында тәрбиеленсе де, мінездері мен темпераменттері жағынан мүлде бөлек. Сондықтан, біз олардың әрқайсысымен бейімделіп, ортақ тіл табысуға тырысамыз. Балаларымызға қарап, біз олардан қарым-қатынаста икемділік, таң қалу, армандау және сену қабілетін үйренеміз. Сонымен қатар, балалар бізді толеранттылыққа, қоршаған әлемге оң көзқараста болуға және “априори” бақытты болуға үйретеді.

Жұмыстан үйге оралған кезде балалардың қуанышты көздерін көру, олардың нәзіктік пен махаббат сөздерін есту, олардың тәтті иісін иіскеу жеткілікті, бірден күш пен қуат толқынын сезінемін және шаршаудың ізі де қалмайды. Кейде кейбір материалдық игіліктерге ұмтыла отырып, біз өмірден ләззат алуды ұмытып кетеміз, ал біз өмір сүріп жатқан әр күнді кері қайтару мүмкін емес, біз өмірді қайта өмір сүре алмаймыз, ал балалық өтеді де кетеді, сондықтан біз әрбір сәттен ләззат алып, бақытты өмір сүруіміз керек!

Көп балалы отбасындағы жалғыз қиындық, менің ойымша, әр баламен бетпе-бет сөйлесу үшін жеке уақыт табудың сирек мүмкіндігі және балалардың қалыпты дамуы үшін ата-анасының мұқият назарын қажет етеді.

Уақытымызды, жұмысымызды, үй шаруамызды балалармен араласуға уақыт қалдыратындай етіп, бос уақытымызды алдын ала ұйымдастырып, «отбасы» болып табылатын «жексенбі күнін» қалай өткізетінімізді жоспарлау арқылы бұл мәселені шешуге тырысамыз», сондықтан бұл күні біз өз балаларымызға толығымен арнаймыз.

Мен кейбір қиындықтардың да бар екенін жоққа шығара алмаймын. Өйткені барлығын сегіз балаға көбейту керек, уақытты, назарды, сыйлықтарды, дүкендерді, демалыста немесе серуендеуде біз барлық балаларды бірден алып кетуге тырысамыз.

Біз оларды бөлгіміз келмейді. Ал бірлескен сапарлар қымбат және шулы болуы мүмкін, бірақ олар көңілді және біз осылай жасай отырып, оларда достық және берік қарым-қатынастар орнататынымызды түсінеміз.

Күйеуім екеуміз мүмкін болатын қиындықтардың бәрін жеңуге дайын болдық, осы күнге дейін қол ұстасып, бір-бірімізге қолдау көрсетіп, қиын жағдайда бір-бірімізді жігерлендіріп, бір-біріміздің ақсауларға жол бермей, өмірдің барлық жағдайларын бастан өткереміз.

Қазір оңайырақ, балалар өсті, төрт үлкен баламыз студент, үшеуі мектепте, ал кенжесі балабақшаға барады. Қоғамымызда ажырасқан жанұялар болмаса екен. Әрбір қоғамымыздың мүшесі отбасын сақтауға, жанұяға үлкени құндылық ретінде қарауды басты мақсат етсе екен деймін.

– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан Қуаныш ЕРМЕКОВА