Соңғы жылдары елімізде ұстаздардың мәртебесі тұғырна қонып, ол арнайы заңмен нақтыланды. Осылайша қоғамында педагогтарға деген құрмет арта түсті десек болады. Сонымен қатар ұстаздарды жайлы жерде жұмыс істеуі үшін де көптеген жұмыстар жүріп жатыр. Қазіргі таңда Қазақстанда білім беру саласы мемлекеттің стратегиялық маңызға ие басым салалардың біріне айналып отыр.
Ұстаздар мәртебесі
Ұстаздардың мәртебесін көтеру, олардың еңбегін лайықты бағалау, сондай-ақ оқу-тәрбие процесін жеңілдетуге бағытталған шаралар ұстаздық қызметтің сапасын арттыруға тікелей әсер ететіні сөзсіз. Соңғы жылдары бұл бағытта бірқатар заңдар мен бастамалар жүзеге асырылды. Dalanews.kz ақпараттық агенттігі ұстаздардың мәртебесі, педагогтарға арналған заңның маңызы, «Жайлы мектеп» жобасы және мұғалімдерді қағазбастылықтан босату жөніндегі шаралар қарастырып, талдау жасады.
Ұстаздардың мәртебесі кез келген елдің білім беру жүйесінің тиімділігін анықтайтын негізгі факторлардың бірі. Қазақстанда ұстаздар тек білім беруші емес, сонымен бірге қоғамның рухани және интеллектуалды дамуына ықпал етуші тұлғалар ретінде қарастырылады. Сондықтан ұстаздық кәсіпке деген құрмет пен олардың жағдайын жақсарту мәселесі қоғамда әрқашан өзекті болып қала береді.
Ұстаздардың мәртебесі соңғы жылдары мемлекет тарапынан айтарлықтай күшейтілді. Олардың жалақысын арттыру, әлеуметтік кепілдіктерді қамтамасыз ету және ұстаздардың құқықтарын қорғау бағытында бірқатар шаралар қабылданды. Осы қадамдардың басты мақсаты – ұстаздардың кәсіби дамуын қолдау және олардың қоғамдағы рөлін нығайту.
2020 жылы қабылданған «Педагог мәртебесі туралы» заң ұстаздардың құқығын қорғауға және олардың еңбек жағдайларын жақсартуға бағытталған маңызды құжат болды. Бұл заң ұстаздарға қатысты бірқатар мәселелерді шешуге көмектесті. Заңның негізгі артықшылықтары:
Міндеттемелердің азаюы: Заң ұстаздарды оқу процесіне қатысы жоқ міндеттерден босатуды көздеді. Бұған дейін ұстаздар көп жағдайда түрлі шараларға қатысуға, есеп беруге, артық қағаз толтыруға мәжбүр болған. Заң ұстаздардың негізгі міндеті – оқыту мен тәрбиелеу екендігін нақтылап, артық міндеттемелерден босатты.
Қорғау және құқықтарды сақтау: Заң ұстаздардың кәсіби ар-намысын қорғауды көздеді. Ұстаздарды қоғамдық жұмыстарға немесе білім беру процесіне қатысы жоқ тапсырмаларға тартуға тыйым салынды, бұл олардың негізгі міндетіне көбірек көңіл бөлуіне мүмкіндік береді.
Әлеуметтік қолдау: Ұстаздардың демалыс күндерін көбейту, жалақысын арттыру және әлеуметтік кепілдіктерін қамтамасыз ету арқылы ұстаздардың еңбегіне деген құрмет күшейтілді.
Мұғалімдерді қағазбастылықтан босату
Қазақстандағы ұстаздардың көп жылдар бойы шешілмей келе жатқан басты мәселелерінің бірі – қағазбастылық. Ұстаздар көп уақытын түрлі есептер, жоспарлар, бюрократиялық құжаттарды толтыруға жұмсайтын. Бұл олардың негізгі қызметі – білім беруге бөлетін уақытын қысқартатын.
Мұғалімдерді қағазбастылықтан босатудағы негізгі шараларына электронды құжат айналымының іске қосылғанын атап айтуға болады. Қазіргі таңда қағаз құжаттарды толтырудың орнына, көптеген есептер мен жоспарлар электронды форматқа көшірілді. Бұл мұғалімдердің уақытын үнемдеп, олардың оқу процесіне көбірек көңіл бөлуіне мүмкіндік берді.
Құжаттардың азаюы: Бұрын мұғалімдер әртүрлі есептер, жоспарлар, оқушылардың үлгерімі туралы мәліметтер және басқа да құжаттарды қағаз түрінде тапсыруға мәжбүр болатын. Жаңа заңдар мен реформалар бұл құжаттар санын азайтып, тек негізгі, қажет құжаттарды ғана талап етуге бағытталды.
Есеп беру рәсімдерін оңтайландыру: Ұстаздардың жыл сайынғы есеп беру міндеттері оңтайландырылып, тек қажетті ақпарат қана сұралатын болды. Бұл қағазбастылықты азайтып, ұстаздардың жұмыс жүктемесін жеңілдетті.
«Жайлы мектеп» жобасының маңызы
«Жайлы мектеп» жобасы білім беру мекемелерінің инфрақұрылымын жетілдіруге және оқушылар мен ұстаздарға қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған. Қазақстандағы мектептердің көпшілігінде материалдық-техникалық базаның жетіспеушілігі білім сапасына кері әсерін тигізіп отыр. Сондықтан «Жайлы мектеп» жобасы оқыту процесінің сапасын жақсартуға, мектептерді заманауи құралдармен қамтамасыз етуге, мектеп ғимараттарын жөндеуге және жаңартуға бағытталған.
Осы ретте жобаның негізгі аспектілеріне тоқталсақ. «Жайлы мектеп» жобасы арқылы мектептер жаңа технологиялармен жабдықталып, оқу кабинеттері, спорт және мәдени орталықтар жаңартылуда. Бұл шаралар оқушылардың білім алуына қолайлы жағдай туғызып, ұстаздардың да жұмысын жеңілдетеді.
Бұдан басқа жоба қалалық және ауылдық мектептер арасындағы білім беру сапасындағы айырмашылықты азайтуға бағытталған. Мектептердің барлығына бірдей жағдай жасау – білім беру жүйесін тиімді етуге мүмкіндік береді. Тағы да айта түссек жобада оқушылардың жайлылығына баса көңіл бөлінген. Оқушылардың білім алуына қолайлы, қауіпсіз және заманауи жағдай жасау маңызды міндет. Жаңа мектептерді салу және бұрынғыларын жаңарту оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттырады.
Қорыта айтқанда Қазақстандағы ұстаздардың мәртебесін көтеру, олардың қызметін жеңілдету және білім беру мекемелерінің жағдайын жақсарту бағытында атқарылып жатқан шаралар еліміздің білім беру жүйесінің дамуында маңызды рөл атқарады. Мұғалімдерді қағазбастылықтан босату, «Педагог мәртебесі туралы» заңның қабылдануы және «Жайлы мектеп» жобасы ұстаздардың өз міндеттерін сапалы әрі тиімді орындауына мүмкіндік береді. Бұл шаралар білім беру жүйесін жетілдіруге және келешек ұрпақты сапалы біліммен қамтамасыз етуге негіз болмақ.
