Sulý sózdi terip, áńgimeni qoıyrtpaqtatpaı, birden keıipker týraly aıtaıyq. Onyń aty – Sanjar, soıy – Taıjan. Jasy 21-de. Bul bala týraly áýeli «Forbs Qazaqstannyń» bas redaktory Asqar Aýkenov óziniń «feısbýktegi» jeke paraqshasynda jazdy.
«SpaceH», «Hyperloop» degen mega jobalardy estigen bolarsyz. Bular amerıkalyq kásipker, qaltasyndaǵy qarjysy mıllıardpen esepteletin (Forbes tizimindegi 54-orynda turǵan) Ilon Maskqa tıesili.
Al bizdiń Sanjardyń úlgi tutar tulǵasy basqa-basqa emes, tap osy Ilonnyń ózi eken.
Sanjar byldyrlaǵan bala kúninen sandarǵa áýes, esepke epti bolyp ósken eken. Tipti sol kezdiń ózinde-aq, kóshedegi kólikterdiń nómirlerin jattap alatyn kórinedi.
Al mektep tabaldyryǵyn attaǵan soń matematıka men fızıkaǵa yńǵaılanady. Tipti 9-synypta Respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebine oqýǵa túsedi.
«2013 jyly Eshlı Venstyń «Ilon Mask: Tesla, SpaceX jáne tańǵajaıyp bolashaq» atty kitabyn oqydym. Osydan keıin-aq, ınjenerıaǵa yqylasym oıandy. Ilon Masktyń: «Árqaısymyz óz salamyz boıynsha myna álemge eshkim oılap tappaǵan jańa dúnıelerdi berýimiz kerek» degen sózi qatty áser etti»
– dep eske alady danyshpan bala.
Respýblıkalyq fızıka-matematıka mektebin «Mektep maqtanyshy» degen atpen tamamdaǵan soń, Kembrıdjdegi «Bellerbys» kolejiniń «A-level» bólimine oqýǵa túsedi. 2016-2017 jyldyń «Úzdik stýdenti» atanady.
Sóıtip, 2017 jyly Ulybrıtanıanyń eń úzdiń 10 bilim ordasynyń qataryna kiretin «Warwick» ýnıversıtetiniń stýdenti atanady.
Bul bilim ordasy «QS» reıtıńi boıynsha álemniń aldyńǵy qatarly 60 ýnıversıtetiniń sapyna enedi.
«Bul oqý orny dál osy mashına qurastyrý salasy boıynsha álemniń eń úzdik ýnıversıteti bolyp esepteledi», – deıdi Sanjar.
Ilon Masktyń «Hyperloop» jobasyna arnalǵan transporttyq kapsýla ázirleý jarysyna qatysý Sanjardyń armany bolǵan eken.
Bul transporttyq kapsýla – qubyrlyq jeli joǵary jyldamdyqpen qozǵalýǵa múmkindik beredi eken.
(Bul úshin «SpaceX» 2015 jyly Kalıfornıada arnaıy polıgon salyp, «Hyperloop Pod Competition» jobasyna stýdenttik komanda jınaý úshin týrnır jarıalaǵan edi.)
Sóıtip, bizdiń Sanjar ózi oqıtyn «Warwick» ýnıversıtetinen komanda jasaqtaı bastaıdy.
Áýelgi kelip túsken 200 ótinishtiń ishinen 60 adamdy iriktep alyp, «Warwick Hyperloop Team» degen komanda qurady. Sosyn 2018 jyldyń aqpan aıynan bastap, kapsýla qurastyrý isine bel sheshe kirisip ketedi.
Jospar boıynsha kúzge qaraı kapsýla ázir bolýy kerek.
«Bul joba úshin maǵan kóp dúnıeden bas tartýǵa, tipti dostarymmen aralasýdan da bas tartýǵa týra keldi», dep eske alady qazir Sanjar.
Aqyrynda tókken ter, etken eńbektiń nátıjesinde ózi maqsat tutqan kapsýlany qurastyryp shyǵady. 3D-nusqasyn (modelin) daıyndap bitken soń, ony synaqtan ótkizý kerek bolady.
Ol úshin sımmýlátor baǵdarlamasynda testilik synaq jasaıdy. Budan bólek, jigitterdiń qolynda bir jarym metrlik prototıp te bolǵan. Ony ýnıversıtettegi aerodınamıkalyq qubyrda synaqtan ótkizedi.
«Bizdiń kapsýlamyz 11-12 sekýndta 500 km/saǵat. jyldamdyq aldy. Bizdiń bul kapsýlamyz «Bugatti», «Tesl»a tipti, «Boeing» ushaǵynan da jyldam ekenin kórsetedi»,
deıdi Sanjar Taıjan.
Osydan keıin Sanjar men onyń komandasy óz kapsýlalarynyń vırtýaldy nusqasyn «Hyperloop Pod Competition» jobasyna jiberedi. Al qarasha aıynda olarǵa resmı jaýap hat keledi.
Úshbý hatta Sanjar men onyń komandasy úzdikter qataryna engenin, olardyń jobasy 52-orynda turǵany jazylǵan eken. Al bul jobaǵa álemniń túkpir-túkpirinen 600-den astam ótinish kelip túsken eken.
«Hyperloop Pod Competition» jobasynyń endigi aralyq qorytyndysy bıyl jarıalanady. Bul kezeńde eń úzdik dep tanylǵan 20 joba irikteledi.
Demek, bul 20 jobanyń avtorlary Ilon Maskpen jeke kezdesýi múmkin.
Al endi «Warwick Hyperloop Team» dep atalatyn Sanjardyń komandasy bul jıyrmalyqqa enbeı qalǵan jaǵdaıda ne bolmaq degen suraqqa:
«Bizdiń komandamyz tarqamaıtyny sózsiz. Biz Anglıada alǵash bolyp «Hyperloop» qurastyrmaqpyz», deıdi.
Sanjardyń aıtýynsha, Masktyń jarysyna qoldaý kórsetken «Warwick Manufacturing Group» pen «Advanced Propulsion Centre» arasynda testilik trek qurylysyn bastaý jónindegi kelisim bar.
Budan bólek, Sanjar men onyń komandasynyń jobasy Ulybrıtanıanyń Úkimettik qurylymynyń da qyzyǵýshylyǵyn týdyrǵan.
Tipti komandany kompanıa retinde tirkep, Úkimettik granttarǵa qatysý týraly usynys aıtylǵan eken.
Mine, bul qazaqstandyq balanyń, qazaq balasynyń álemdik deńgeıdegi jobasy qazir tórtkúl dúnıeniń nazarynda desek artyq aıtpaǵan bolar ek. Ulyqtalsa, osyndaı uldar ulyqtalýy kerek-aq...
Nurtýǵan Shyǵan
