Áshimbaev "oralmandar memleket esebinen kún kóretinin" aıtqan, ári elden orystardyń aýa kóship jatqanyna alańdaýshylyq bildirgen.
Byltyr bizdiń elden 45,2 myń adam kóship ketken. Olardyń kópshiligi (39 myń adam) Reseıden qonys tapqan.
“Bul Qazaqstandaǵy halyq sanynyń azaıýyna áser etken joq. Sebebi syrttan kóship kelip jatqan etnıkalyq qazaqtar barshylyq. Bulardyń kópshiligi orta bilimdi.
Saıyp kelgende bireý ketip, bir kelip jatyr. Ketip jatqandar oqyp-toqyǵan jastar, kelip jatqandar etnıkalyq qazaqtar.
Olardyń – bilimi, jumys ótili joq. Olar osynda kóship kelip, memleket esebinen kún kórgisi keledi”, – degen saıasattanýshy.
Bul qazaqtildi qaýymnyń, onyń ishinde atajurtyna oralǵan qandastardyń kóńiline tıip, kópshilik "bul pikiri úshin Áshimbaevty jaýapqa tartýdy" talap etti.
Qandastar máselesin memlekettik deńgeıde kóterip júrgen qoǵam qaıratkeri, Ulttyq keńestiń belsendi múshesi Aýyt Muhıtbek Áshimbaevqa jaýap berip, onyń "oralmandar memleket esebinen kún kóredi" degen pikirin joqqa shyǵardy.
Avtordyń osy taraptaǵy oıyn qaz-qalpynda nazaryńyzǵa usynamyz.
"Saıasattanýshy Danıar Áshimbaevtyń "Dalanews.kz" saıtynda “Oralmandar? Olar memleket esebinen kún kórgisi keledi” (2 naýryz, 2020 jyl) degen pikiri jaryq kóripti.
Ketip jatqandar kóp, árıne. Budan bylaı da olardyń qarqyny basylmaýy múmkin.
Biraq, men olardy Qazaqstanda kúnkóristiń qıyndyǵynan kóshýde májbúr bolyp jatyr dep oılamaımyn.
Negizi, bir elden ekinshi elge qolynda bar, qaltasy qalyń adamdar kóshe alady. Qazaqstannan bosqyn bolyp ketipti degendi, Qudaıǵa shúkir, estigen joqpyz.
Ekinshiden, olar da urpaǵynyń bolashaǵyn oılaıdy, óz ultynyń óship qalmaýyn qalaıdy... Sondyqtan nege kettiń dep olardy, nege "ketirdiń" dep, Qazaqstandy kinálaýǵa kelmeıdi. Qaıta, ketkenderge "Joly bolsyn!" aıtqan jón.
Sosyn, saıasattanýshy Áshimbaev myrzanyń "Olar osynda kóship kelip, memleket esebinen kún kórgisi keledi”-degen pikirin túsinbeı otyrmyn.
Úkimet 2020 jyly qandastardy qabyldaýǵa arnalǵan aımaqtyq kvota úshin nebary 1378 adamǵa ǵana qarajat bóldi. Men on jyldan beri qandastar máselesimen tike aınalysyp kele jatqan adammyn, olardyń jaǵdaıyn óte jaqsy bilem.
Qandastarymyz ózin-ózi jumyspen qamtýda búkil qazaqstandyqqtarǵa úlgi bolarlyq jaǵdaıda.
Aqsha, úı surap kelgen qandasymdy jolyqtyrǵan emespin.
Olardy qınap kelgen bir-aq másele bar. Ol -- qujattanýdaǵy qıynshylyq. Qudaıǵa shúkir, ol másele de óz sheshimin taýyp jatyr.
Danıar Áshimbaev myrza "Úkimette Roman Sklárdan (premerdiń orynbasary) ózge ult ókilderi joq. Vıse-mınıstrlerdiń deńgeıinde ózge ult ókilderin saýsaqpen sanap alasyz. Ákimder arasynda da qazaq emester joq. Aýdan ákimderi arasynda ishinara ǵana ózge ulttar. Ulttyq kompanıalar deńgeıinde de osy kórinis"-dep, keıipti.
Dál osy jaǵdaı shetten oralǵan qandastarymyzdyń da basynda bar jaǵdaı. Qaıta, Roman Sklár premerdiń orynbasary eken ǵoı, ondaı laýazym qandastarymyzdyń oıy turmaq, túsine de kirgen emes. Qandastarymyz laýasyzym, paıda izdep kelgen joq, óz Otanynda ómir súrý úshin kelip jatyr.
Kóship kelgenderdiń ishinde bilikti azamattar joq emes, bar. Kóp. Biraq, mine otyz jyl boldy, Úkimet ózi bilip olardy laýazymdy qyzmetke qoıý jaǵyn oılastyrǵan joq...
Jalpy, men kelip jatqandardy kemsitýge tipten qarsymyn! Qazastan - qazaqtyń qara shańyraǵy, álemdegi jalǵyz Otany! Oǵan tarıhı sebeptermen bólinip qalyp, shette júrgen ısi qazaqtyń bári kelýge quqyqty.
Olardyń bilim jáne mádenıet deńgeıi ár túrli bolýy múmkin, oǵan olar jazyqty emes. Eń bastysy, shetten kóship kelgen qandastarymyz Qazaqstanda turaqty ómir súredi. Osyndaǵy jurt ne kórse, sony basynan keshirýge daıyn! Otanyna degen adaldyǵy men seni berik!!
Bul -- tonnalap altyn berip satyp ala almaıtyn qundylyq!!!
Bir býyn ókilderi ala-qula ómir súrgenimen, kelesi býyn teńesip ketedi. Basqadan aqsha aıaýǵa bolatyn shyǵar, qazaq kóshinen qarajat aıamaý kerek! Sondyqtan, ketkenge keıimeıik, kelgendi kemsitpeıik, aǵaıyn!", – deıdi Aýyt Muqıbek.
